Ο Γιάννης Στάνκογλου ανήκει στην ελίτ του ελληνικού θεάτρου, με ρόλους που ξεχωρίζουν και τους οποίους κάθε φορά προσεγγίζει κάνοντας μια ερμηνευτική υπέρβαση.
Από τη Σιμέλα Κολαγκελέ
Όταν τον συναντάς, δεν μπορείς να μην προσέξεις αυτή τη διάφανη καθαρότητα που έχει το βλέμμα του, ενώ στον τρόπο που μιλάει διακρίνεις μια σιγουριά ανάμεσα στις λέξεις του. Ίσως επειδή είναι από τους ανθρώπους που δε φοβούνται την αλήθεια ούτε τις εντάσεις, ούτε καν το τίμημα των επιλογών τους. Μιλήσαμε μαζί για πρώτη φορά πριν από 17 χρόνια, με αφορμή την παράσταση Festen. Ο Γιάννης Στάνκογλου, φέτος γιόρτασε τα 50 του και το δώρο που έκανε στον εαυτό του ήταν να του προσφέρει ένα μικρό διάλειμμα από το θέατρο.
Το είπες και το έκανες, δεν έχει φέτος θέατρο το πρόγραμμα για σένα...
Δε φαντάζεσαι πόσο ανάγκη το είχα! Έπειτα από 20 χρόνια στο θέατρο είπα να κάνω ένα διάλειμμα. Πέρσι έκανα παράλληλα τέσσερα πράγματα, δύο θεατρικά και δύο σειρές, ήταν μια πολύ ζόρικη χρονιά. Τα κατάφερα, αλλά εξάντλησα τον εαυτό μου. Μεγαλώνοντας δεν έχεις τα ίδια κότσια...
Εξαντλήθηκες περισσότερο σωματικά ή ψυχικά;
Ψυχικά κυρίως. Όταν πρέπει σε μία μέρα να κάνεις πέντε ώρες πρόβες για το θέατρο, δέκα ώρες γύρισμα και δύο ώρες παράσταση, δεν υπάρχει χρόνος για αποσυμπίεση. Δεν ήταν εύκολο, αλλά τα κατάφερα. Είχα πει στον εαυτό μου πως, αν επιβιώσω από όλη αυτή την κατάσταση, θα κάνω ένα διάλειμμα.
Τους ήρωές σου, τους ρόλους που ερμηνεύεις, τους αγαπάς όλους εξίσου;
Σχεδόν όλους. Είχα την τύχη να ερμηνεύσω χαρακτήρες που έχουν τεράστιο ενδιαφέρον, με δίδαξαν πράγματα. Ξέρεις, μέσα από έναν ρόλο σου ανοίγονται άλλοι δρόμοι, άλλες σκέψεις, άλλη φιλοσοφία. Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες που έχω ερμηνεύσει με έχουν πάει παρακάτω, μου έδωσαν την ώθηση να μάθω κάτι για μένα, να δω τη ζωή αλλιώς. Μερικές φορές ακόμα κι εγώ ταράζομαι όταν σκέφτομαι τι έχω κάνει.
Κοβάλσκι, Γιούγκερμαν, Προμηθέας, Οιδίποδας, Killer Joe, Ρεμπό, Ζορμπάς... Έχεις ερμηνεύσει πολύ σημαντικούς ρόλους, στο θέατρο, στον κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση. Αναρωτιέται κανείς, τι άλλο θέλεις να κάνεις;
Είναι πολλά αυτά που θέλω ακόμη να κάνω. Και να ξέρεις με κάθε καινούριο ρόλο παθιάζομαι και ενθουσιάζομαι σαν μικρό παιδί.
Νιώθεις ότι στάθηκες τυχερός;
Είχα κάποια τύχη στο ξεκίνημά μου, γιατί υπήρξαν άνθρωποι που πίστεψαν σ’ εμένα και μου έδωσαν τις πρώτες ευκαιρίες. Όμως, αληθινά τυχερός νιώθω που έχω δύο παιδιά, όχι για τις δουλειές που έχω κάνει.
Έχεις επαγγελματικά απωθημένα;
Δεν έχω απωθημένα, μόνο όνειρα.
Πώς ορίζεις τον καλό ηθοποιό;
Καλός ηθοποιός για μένα είναι εκείνος που, όταν τον βλέπω πάνω στη σκηνή, μοιάζει σαν να... μεγαλώνει. Ψηλώνει λίγο παραπάνω απ’ ό,τι είναι κάτω από τη σκηνή, κουβαλάει μια αλήθεια και τη βλέπεις στα μάτια του.
Υπάρχουν νέοι δημιουργοί που ξεχωρίζεις;
Πολλοί. Ο Άρης Μπινιάρης, ο Γιώργος Κουτλής, ο Γιάννης Νιάρρος, για να πω μόνο μερικούς.
Σε έχουμε συνηθίσει κυρίως σε δραματικούς ρόλους. Θα ήθελες να κάνεις μια καλή κωμωδία;
Σαν τρελός! Αλλά θέλω να είμαι με συνεργάτες με τους οποίους μπορώ να επικοινωνήσω, γιατί θεωρώ ότι η κωμωδία είναι πολύ δύσκολο είδος. Πάντως, στη ζωή είμαι τελείως καραγκιόζης, κάνω την παρέα να γελάει, αυτοσαρκάζομαι...
Πρωταγωνιστείς στη σειρά Το ναυάγιο, που πραγματεύεται το τραγικό ναυάγιο του "Ηράκλειον" στη Φαλκονέρα. Πριν από έναν χρόνο και κάτι ζήσαμε τα Τέμπη...
Με θυμώνει πολύ αυτό το έγκλημα, φοβάμαι ότι οι υπεύθυνοι θα μείνουν για άλλη μία φορά ατιμώρητοι, μέχρι να γίνει το επόμενο. Και τα κανάλια, αντί να ασχοληθούν σοβαρά και αμερόληπτα με αυτό το θέμα, αναλώνονται στο τι είπε ο Πάνος Βλάχος ή με ποια βγαίνω εγώ... Μας αποσυντονίζουν σκόπιμα για να μας αποπροσανατολίσουν από τις απαράδεκτες συνθήκες στις οποίες ζει η πλειονότητα του κόσμου. Για ποιο πράγμα να πρωτομιλήσουμε; Για την ακρίβεια; Την υγεία; Τη δήθεν δωρεάν παιδεία; Την αναξιοκρατία; Μόνο ενωμένοι μπορούμε να καταφέρουμε κάτι. Κάποτε κατεβαίναμε στους δρόμους, όχι μόνο για το δικό μας δίκιο, αλλά και για του διπλανού μας.
Πρόσφατα έκλεισες τα πενήντα. Πώς αισθάνθηκες; Άλλαξε κάτι μέσα σου;
Κλείνοντας τα πενήντα, ένιωσα ότι πρέπει να γυρίσω σελίδα στη ζωή μου. Είναι σαν να ξαναγεννήθηκα με άλλον τρόπο, πιο μεγάλος. Υποσχέθηκα στα παιδιά μου ότι θα κόψω το τσιγάρο – δεν έχω καταφέρει ακόμη να το κάνω... Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι ξεκίνησα να γυμνάζομαι και πάλι. Νομίζω πως και οι άντρες περνάνε κάτι σαν κλιμακτήριο με άλλον τρόπο, ίσως και πιο δύσκολο. Για τις γυναίκες το καμπανάκι είναι βιωματικό, το νιώθουν, γι’ αυτό και τις θαυμάζω τόσο. Η γυναίκα είναι ίδια η φύση. Ο άντρας είναι λίγο "παρά φύσιν", κατά τη γνώμη μου. Πάντως, χαίρομαι που είμαι έτσι όπως είμαι και τα παιδιά μου έχουν αυτό τον μπαμπά, που είμαι και λίγο τρελός, και μπορώ να κάνω όλα αυτά που θέλω και δεν έχω απωθημένα.
Μιλάς για την πατρότητα σαν να είναι το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου.
Η αλήθεια είναι ότι απολαμβάνω να είμαι πατέρας. Είναι ό,τι καλύτερο έχω κάνει στη ζωή μου. Προσπαθώ να είμαι ουσιαστικά κοντά στα παιδιά μου, να τους δώσω μια εστία. Μου αρέσει να μαγειρεύω για να φάμε όλοι μαζί και να συζητήσουμε. Πιστεύω ότι είναι τρομερά σημαντικό να δώσεις στα παιδιά σου την ευκαιρία να σε σέβονται, όχι όπως σεβόμασταν εμείς τους δικούς μας γονείς, αλλά ουσιαστικά, ως ύπαρξη, όχι επειδή έχεις την ταμπέλα που λέει "μπαμπάς" ή "μαμά". Το θέμα είναι να μεγαλώσουμε ανθρώπους χρήσιμους, όχι για εμάς ή για το κράτος, αλλά για τον εαυτό τους και για μια κοινωνία που θέλει να αλλάξει. Ξέρεις, μεγάλωσα με δύο ανθρώπους που δεν ήξεραν γράμματα, αλλά δίδαξαν στον γιο τους να είναι αυτόνομος, δυνατός, δίκαιος, να νοιάζεται και να αγαπάει τους δίπλα του, να βλέπει την αδικία και να μη μένει άπραγος.
Κατάγεσαι από τον Έβρο και μεγάλωσες στον Περισσό. Πιστεύεις ότι μας καθορίζει ο τόπος όπου μεγαλώνουμε;
Πιστεύω ότι μας καθορίζουν τα παιδικά μας χρόνια, όπου κι αν τα περάσουμε, στην Κηφισιά, στο Κερατσίνι, στη Γλυφάδα ή στον Περισσό. Προσωπικά, αυτό που με στιγμάτισε μεγαλώνοντας στον Περισσό είναι η αίσθηση της γειτονιάς, της αγάπης, του νοιαξίματος, του παιχνιδιού και του ότι είμαστε όλοι ίσοι μεταξύ μας.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που εκτιμάς περισσότερο σε έναν άνθρωπο;
Η αλήθεια του. Το αν, όταν σε κοιτάζει στα μάτια, έχει κάτι να σου πει ή περιμένει κάτι να ακούσει. Αυτό το "flow" της ζωής, που λένε οι ράπερ και οι πανκ. Το flow της σχέσης με έναν άνθρωπο και πόσο σε ταξιδεύει.
Νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε μια καλή φάση της ζωής σου;
Η αλήθεια είναι ότι νεότερος δε φανταζόμουν ότι θα έφτανα στα πενήντα. Πάντα έλεγα πως θα "φύγω" πιο νωρίς, άρα όλα είναι καλά. Ζω την κάθε μέρα συνειδητά. Πριν από τέσσερις μήνες ξεκίνησα μαθήματα κιθάρας, που πάντα ήθελα να μάθω, και ενώ δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με τη μουσική. Συζητάω πράγματα που θέλω να κάνω του χρόνου ή σε δύο χρόνια. Στήνω τις παγίδες της ζωής μου που θα με κάνουν να ταρακουνηθώ, να βγω από τα καθιερωμένα. Περνάω πάρα πολύ ωραία. Νιώθω σαν να βρίσκομαι σε μια όαση.
Υπάρχει κάτι που σου λείπει;
Μόνο η φύση.
Φωτογραφίες: Βασίλης Μαντάς
Επιμέλεια: Μπέττυ Πέτκογλου
Grooming: Aθηνά Ευθυμιάδου
