Εκτός από σπουδαία ηθοποιός, η πρωταγωνίστρια του φετινού Grand Hotel του ΑΝΤ1 είναι μια δυνατή γυναικεία φωνή, με απίθανο χιούμορ και αυθεντική ομορφιά.
H Δάφνη Λαμπρόγιαννη αντιμετωπίζει τη δουλειά της με υπευθυνότητα και σεβασμό χαρίζοντάς μας στιβαρές ερμηνείες, είτε πάνω στη σκηνή είτε μέσα από τη μικρή οθόνη, χωρίς να νιώθει την πίεση να υπερασπιστεί την ιδιότητα της "τηλεοπτικής" ή της "θεατρικής" ηθοποιού. Γιατί αυτό που, πάνω απ’ όλα, την αφορά είναι το να συνεχίζει να αναζητά την ουσία των πραγμάτων με όποιο κόστος.
Τι θαυμάζεις περισσότερο στον ρόλο της Κυβέλης Γαζή, που ερμηνεύεις στο Grand Hotel;
Αυτό που θαυμάζω είναι και αυτό που συμπονώ: τη γυναίκα που πρέπει να τα βγάζει πέρα, να αντέχει σε συνθήκες πατριαρχικές και μάλιστα σε μια εποχή όπου τα πάντα καθορίζονται από το κοινωνικό περιβάλλον. Η συγκεκριμένη σειρά έχει μια φόρμα ανάμεσα στον ρεαλισμό και στο παραμύθι.
Παρ’ όλα αυτά, εμείς προσπαθούμε πολύ τα στοιχεία που συνθέτουν τον κάθε χαρακτήρα να είναι ανθρώπινα και αναγνωρίσιμα.
Πρόκειται για μια σειρά εποχής που διαδραματίζεται το 1925, μόλις λίγα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σήμερα, εκατό χρόνια μετά, κάποια βασικά κοινωνικά θέματα παραμένουν ίδια.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν αλλάξει πολλά και, με κάποιες παραλλαγές, πολλά από τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη σειρά θα μπορούσαν να συμβαίνουν και σήμερα. Τώρα που το σκέφτομαι, σιγά σιγά η κοινωνία βαδίζει πάλι προς τα εκεί: στους λίγους πολύ πλούσιους και στους πολλούς πολύ φτωχούς, ενώ η ενδιάμεση τάξη σχεδόν καταργείται. Από τότε που ξεκίνησε η φάση με την παγκοσμιοποίηση, σε όποιο σημείο του "αναπτυγμένου" κόσμου κι αν βρίσκεται κανείς, λίγο πολύ τα ίδια πράγματα βιώνει. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κάποιες χώρες του κόσμου όπου τα πράγματα είναι καλύτερα και ειδικά για τις γυναίκες. Και εννοώ αληθινά καλά.
Θυμάσαι ποια ήταν η αφορμή που σε έκανε να σκεφτείς για πρώτη φορά πως θέλεις να γίνεις ηθοποιός;
Δεν ξέρω. Ξέρω μόνο ότι ανέκαθεν –κυριολεκτικά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου– έλεγα ότι μόνο αυτό θέλω να κάνω.
Θυμάσαι τον εαυτό σου παιδί;
Ναι, βέβαια, θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια και έχω μια άμεση σύνδεση με αυτό το παιδί. Το ίδιο ατομάκι είμαι και τώρα, απλά έχει μεγαλώσει το σώμα του, το μυαλό του, οι εμπειρίες του. Πολλές φορές εκπλήσσομαι όταν, για παράδειγμα, μου μιλάνε στον πληθυντικό – αναρωτιέμαι "ποια είναι αυτή η μεγάλη κυρία". Ίσως έχει να κάνει και με τη δουλειά μου. Εμείς οι ηθοποιοί δε γίνεται να χάσουμε αυτό το παιδί. Αν το χάσουμε, κάτι δεν έχουμε κάνει καλά.
Γιατί στην ουσία αυτό κάνουμε:αναπαράγουμε ό,τι κάναμε μικροί, με καλύτερες τεχνικές και πιο επαγγελματικά. Αυτό ακριβώς είναι που απολαμβάνω περισσότερο στη δουλειά μου: το να καταφέρνω, όταν παίζω, να το κάνω με τον ίδιο τρόπο, όπως όταν ήμουν παιδάκι με τα παιχνίδια μου. Να μη μου είναι κάτι ξένο, μακρινό, κάτι "σοβαρό" και επαγγελματικό μόνο. Να μη χαθεί αυτό το κορδόνι που ενώνει το σήμερα μ’ εκείνο το παιδί.
Υπάρχουν καλοί και ενδιαφέροντες ρόλοι για μια ηθοποιό μετά τα 50;
Νομίζω ότι τα πράγματα στενεύουν πολύ, με την έννοια ότι η κοινωνία είναι στημένη με έναν συγκεκριμένο τρόπο και όλα γυρνάνε γύρω από μια γυναίκα με ένα παιδί ή με πολλά παιδιά, με έναν άντρα, που δεν έζησε τη ζωή της όπως ήθελε. Ο άξονας είναι είτε η σύζυγος είτε η μητέρα, δε θα βρεις εύκολα έναν ρόλο που να μην έχει σχέση με την οικογένεια. Στα 40 της μια γυναίκα ηθοποιός καλείται συνήθως να παίξει τη μαμά ενός τριαντάρη και, μόλις περάσει τα 40, είναι σαν να της δείχνουν την πόρτα της εξόδου.
Αναρωτιέμαι, όλοι αυτοί οι σεναριογράφοι, οι παραγωγοί, οι υπεύθυνοι προγράμματος δεν ξέρουν ότι το δυναμικό κοινό είναι οι γυναίκες μετά τα 40; Επίσης, οι γυναίκες αυτής της ηλικίας είναι που γεμίζουν τα θέατρα.
Σίγουρα, αλλά πόσες είναι οι σκηνοθέτιδες; Δουλεύω 35 χρόνια και φέτος είναι η δεύτερη φορά που με σκηνοθετεί γυναίκα. Στην Ελλάδα είμαστε τρομερά συντηρητικοί, είμαστε "ψευτομοντέρνοι".
Φοβήθηκες ποτέ ότι υπάρχει ο κίνδυνος να ταυτιστείς εσαεί με κάτι συγκεκριμένο τηλεοπτικά;
Το αρνήθηκα από την αρχή αυτό, από την εποχή του Είσαι το ταίρι μου. Εννοείται ότι τότε μου ζητούσαν να παίξω αντίστοιχους ρόλους, αλλά δε δέχτηκα ούτε κατά διάνοια. Συνειδητοποίησα ότι κάπως έχω καταφέρει να μην πέσω στην τυποποίηση όταν έκανα στο θέατρο τους Γαμπρούς της ευτυχίας και αμέσως μετά ξεκίνησα πρόβες για την Ωραία Ελένη στο Κρατικό.
Αλλά και στην τηλεόραση έχω κάνει διαφορετικά πράγματα και χαίρομαι γι’ αυτό, γιατί συνήθως στην τηλεόραση σε φωνάζουν να παίξεις μια περσόνα –εσένα– όσο πιο καλά μπορείς. Το γεγονός ότι μπόρεσα να υπηρετήσω διαφορετικούς ρόλους, που δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, για μένα σημαίνει ότι κάτι έχω καταφέρει σε σχέση με τον τρόπο που εγώ αντιλαμβάνομαι την υποκριτική.
Υπάρχει ένας ρόλος που αγάπησες ιδιαίτερα;
Ναι, η Μαρίνα από το Μην αρχίζεις τη μουρμούρα.
Τι ήταν αυτό που σου άρεσε περισσότερο;
Το ότι είχε μεγάλο περιθώριο αυτοσχεδιασμού, ήταν κάτι που γεννιόταν εκείνη την ώρα, στο γύρισμα. Ήμασταν δύο άνθρωποι μέσα σε ένα σπίτι και νιώθαμε σαν να κάνουμε κάθε μέρα μια μικρή παράσταση. Επιπλέον, με τον Βλαδίμηρο (σ.σ. Κυριακίδη) είχαμε την ίδια οπτική απέναντι στα πράγματα. Το αντιμετωπίζαμε σαν μια κωμωδία, αλλά η κωμωδία είναι σοβαρό πράγμα! Δεν είναι κάτι γρήγορο, εύκολο, "πάμε να πούμε τα λόγια να τελειώνουμε". Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει η λεγόμενη "χημεία" – ο ένας ηθοποιός ακούει τον άλλο και παίζουν μαζί.
Και όταν δε συμβαίνει αυτό;
Είναι πολύ επίπονο και τρομερά δύσκολο όταν δεν επικοινωνείς με τον άλλο, ιδιαίτερα στο θέατρο.
Έχεις αντιμετωπίσει μισογυνισμό στη δουλειά σου;
Δυστυχώς, είναι κάτι που παίζει πάρα πολύ ακόμα. Και παράλληλα, υπάρχει μια διάθεση να κουκουλωθεί γρήγορα, μια περίεργη αλληλοϋποστήριξη κάποιων ανθρώπων για να καλυφθούν κάμποσα πράγματα. Λογικό είναι. Δεν αρκεί μια καραντίνα για να φτιάξουν τα πράγματα. Το μόνο καλό είναι ότι τα νέα παιδιά δε μασάνε τόσο εύκολα.
Είσαι μια πολύ όμορφη γυναίκα – με την ευκαιρία, η κόρη μου μου είπε κάποια στιγμή ότι μοιάζεις με τη Χιονάτη! Ένιωσες ποτέ την ανάγκη να "κρύψεις" την ομορφιά σου για να μη δώσεις "δικαιώματα";
Κατ’ αρχάς, εγώ ποτέ δε φαντάστηκα ότι ήμουν ωραία. Ούτε τώρα νιώθω έτσι. Μου φαίνεται πολύ περίεργο όταν μου το λένε. Από την άλλη, δε σκέφτηκα ποτέ να κρύψω τίποτα, πήγαινα εκεί όπου ήταν να πάω. Για χρόνια νόμιζα ότι ήμουν απλά τυχερή που έχω αυτό τον χαρακτήρα που τσαμπουκαλευόταν και αντιδρούσε όταν τα πράγματα γίνονταν δύσκολα. Αργότερα συνειδητοποίησα ότι, αν είσαι συνέχεια στον τσαμπουκά και στην άμυνα, κάνεις κακό στην υγεία σου.
Το έχω ξαναπεί, είναι σαν να κρατάς μονίμως κόντρα με το ένα χέρι και να δουλεύεις με το άλλο. Αλλά δε γίνεται μονίμως να κρατάς τον άλλο κόντρα για να μπορείς να δουλέψεις, για να μη σ’ την πέσουν είτε γκομενικά είτε λόγω μισογυνισμού ή με όποιο είδος εξουσίας θεωρεί ο άλλος ότι έχει πάνω σου. Κι όμως, οι γυναίκες είμαστε μονίμως σε μια τέτοια κατάσταση και συχνά το πληρώνουμε με την υγεία μας. Το θέμα δεν είναι να αντέχω εγώ, αλλά να μη βαράει ο άλλος. Δυστυχώς, είμαστε μακριά από αυτό. Πολύ μακριά!
Επίσης, είμαστε ακόμη πολύ μακριά από το να μιλάμε δημόσια για θέματα όπως είναι, για παράδειγμα, η εμμηνόπαυση.
Α, βέβαια... άμα είσαι στην εμμηνόπαυση, τελείωσες. Δε μιλάμε για τέτοια θέματα, αλλά για το "Πώς να φορέσεις το κολάν μετά τα 50" μιλάμε. Κακά τα ψέματα, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια να αλλάξει αυτό, γιατί τα πράγματα δεν ορίζονται από τις πέντε δέκα φωνές που θα βγουν και θα πουν δημόσια δυο κουβέντες. Τα πράγματα ορίζονται από πολύ πιο πάνω, από εκεί που πέφτουν τα χρήματα και ξέρουν ακριβώς πώς θέλουν να τα διαχειριστούν.
Εκτός από την υποκριτική, ποιο άλλο ταλέντο πιστεύεις ότι έχεις; Και ποιο θα ήθελες να έχεις;
Πραγματικά δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει τελικά να έχεις ταλέντο. Αυτό που έχω καταλάβει με τα χρόνια είναι ότι το ταλέντο είναι κάτι που τελειώνει γρήγορα. Αυτό που σου χρειάζεται περισσότερο είναι να έχεις μυαλό. Τώρα, όσον αφορά το τι με γοητεύει να κάνω, δεν ξέρω. Διανύω μια περίοδο όπου γενικά δυσκολεύομαι να γοητευτώ από οτιδήποτε. Έχω λίγο κουραστεί. Είμαι στη φάση όπου προτιμώ να μην κάνω τίποτα, να χαζεύω. Μου αρέσει να χαζεύω, το θεωρώ πολύ δημιουργικό.
Είσαι όσο πειθαρχημένη δείχνεις;
Είμαι άνθρωπος που θεωρεί ότι η ελευθερία ξεκινάει μετά την πειθαρχία. Με αυτή την έννοια, ναι, είμαι πειθαρχημένη. Η αυτοπειθαρχία σε κάνει να αφοσιωθείς και να γνωρίσεις το αντικείμενό σου, αυτή η γνώση είναι που σε οδηγεί στην πραγματική ελευθερία. Χωρίς πειθαρχία, είναι όλα ένα χάος, όπου δεν μπορείς ούτε να ευχαριστηθείς ούτε να δημιουργήσεις.
Έχεις κάποιο ανεκπλήρωτο όνειρο;
Είμαι σε μια φάση που προσπαθώ να έχω και πάλι τη διάθεση για όνειρα. Κοίτα, σίγουρα η εμμηνόπαυση δε βοηθάει, μην κοροϊδευόμαστε. Και μην ακούσω να λένε για "δεύτερη εφηβεία", εδώ γίνεται της κακομοίρας, όλα φουσκώνουν και πέφτουν. Από την άλλη, υπάρχει μια ηρεμία και μια ψυχραιμία που δεν είχες παλιά. Μπορείς να σκέφτεσαι και να αξιολογείς καλύτερα, αλλά αυτό παίρνει μαζί και το κομμάτι του ενθουσιασμού και του ονείρου. Γιατί, άμα δεν μπορείς να ενθουσιαστείς, τι να ονειρευτείς; Εκτιμώ την ηρεμία που έχει αυτή η φάση – μπορεί να τη χρειάζομαι κιόλας. Επειδή ξέρω πώς είναι να ζεις με την κατάθλιψη.
Η Ελλάδα φέτος σημείωσε νέο ρεκόρ, με ποσοστό κατάθλιψης 6,52%, το υψηλότερο στην Ευρώπη, ενώ το 57% από εμάς βιώνει μόνιμο στρες. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό;
Πιστεύω ότι οφείλεται και σε όσα ζήσαμε την εποχή του κορονοϊού, που έφερε πάρα πολύ κόσμο αντιμέτωπο με τον εαυτό του. Εγώ, λόγω της φύσης μου, πάντα κοίταζα στον καθρέφτη χωρίς να πολυφοβάμαι. Πάντα ήθελα να ξέρω τι μου γίνεται. Δεν είμαι από αυτούς που θα σηκώσουν το χαλί, θα τα πετάξουν από κάτω και θα κάνουν ότι δε συμβαίνει τίποτα. Ζούμε μια ομαδική κατάθλιψη και θέλει χρόνο να ξεπεράσει κανείς το πένθος.
Μερικές φορές είναι πιο βολικό να μένεις στην επιφάνεια...
Ποτέ μου δεν το κατάλαβα αυτό, γιατί είναι τόσο φανερό ότι θα το βρεις μπροστά σου. Κρύβεις, κρύβεις πράγματα κάτω από το χαλί... κάποια στιγμή θα σκοντάψεις πάνω τους! Δικά σου είναι κι αυτά, δεν είναι αλλουνού. Είναι σαν κάποιους που δε θέλουν να πάνε στον γιατρό μήπως βρει ότι έχουν κάτι. Είναι σημαντικό να ξέρεις τι διαλέγεις.
Εσύ ξέρεις πάντα τι διαλέγεις;
Ναι, τουλάχιστον προσπαθώ να το κάνω. Δεν είμαι πάντα σίγουρη, πολλές φορές νομίζουμε ότι έχουμε διαλέξει κάτι άλλο από αυτό που πράγματι είναι. Αλλά προσπαθώ να καταλαβαίνω τι είναι αυτό.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σου;
Ζούμε σε μια εποχή όπου έχουν χρεοκοπήσει πολλές ιδεολογίες στις οποίες ακουμπούσαμε κάποτε και, μέχρι να επαναπροσδιοριστούν τα πράγματα, θα πάρει χρόνο. Εμένα αυτό με ανησυχεί, γιατί είμαι 57 ετών. Δεν ξέρω αν ανησυχούν με τον ίδιο τρόπο τα νέα παιδιά. Θέλω να πιστεύω ότι οι νέοι άνθρωποι έρχονται πάντα με τον δικό τους τρόπο, τις δικές τους αγωνίες, τα δικά τους μυαλά και θα κάνουν άλλα πράγματα, που εσύ κι εγώ δεν μπορούμε καν να φανταστούμε. Δεν μπορώ να πω εγώ τι θα γίνει, είναι δικό τους το θέμα και θέλω να πιστεύω ότι κάτι ξέρουν και αυτοί.
Για το 2025 τι εύχεσαι;
Να σταματήσει ο πόλεμος. Να σταματήσουν να σκοτώνονται οι άνθρωποι. Και όσο γίνεται, να έχουμε υγεία, από όλες τις απόψεις. Είναι αδιανόητο ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε κάποιοι σκοτώνονται κι εμείς συνεχίζουμε τη ζωή μας σαν να μη συμβαίνει τίποτα.
Ευχαριστούμε το ξενοδοχείο NJV Athens Plaza (Λεωφ. Γεωργίου Α’ 2, Πλατεία Συντάγματος, Αθήνα, τηλ.: 210 3352400) για τη φιλοξενία.
