Μετρώντας αντίστροφα για την πρεμιέρα του biopic Priscilla, η Sofia Coppola κυκλοφορεί το πρώτο coffee table album της.
Σεναριογράφος, σκηνοθέτις και παραγωγός, η Sofia Coppola, κόρη του Francis Ford Coppola έκανε το ντεμπούτο της το 1999 με την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος Αυτόχειρες παρθένοι του Jeffrey Eugenides.
Μεσολάβησαν μόλις τέσσερα χρόνια για να πάρει Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για το εμβληματικό Χαμένοι στη μετάφραση (2003), που παρότι φέτος συμπληρώνει δύο δεκαετίες, παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ, ενώ παράλληλα τοποθέτησε τη Sofia Coppola τρίτη στη λίστα των γυναικών παγκοσμίως και την πρώτη Αμερικανίδα που προτάθηκε για Όσκαρ Σκηνοθεσίας.
Η λίστα με τα βραβεία που έχουν αποσπάσει οι ταινίες της, –μεταξύ αυτών και Χρυσός Λέοντας στο Φεστιβάλ της Βενετίας για το Somewhere (2010)– είναι μακρά και προφανώς παίζει ρόλο το γεγονός ότι επιμένει να τις φτιάχνει όπως ακριβώς θέλει η ίδια, πράγμα που θεωρεί και το μεγαλύτερό της επίτευγμα. Και, ναι, το μήλο έπεσε κάτω απ’ τη μηλιά, αλλά τόσο η θεματολογία όσο και η οπτική της Coppola διαφέρουν κατά πολύ από του πατέρα της. Πολύ τρυφερό, μελαγχολικό, εσωτερικό και χωρίς εξάρσεις, το σκηνοθετικό της στίγμα έκανε αίσθηση από την αρχή.
Το ιδιαίτερο προσωπικό στυλ της, το οποίο και την έχει χρίσει style icon με συνεργασίες από τον χώρο της μόδας, όπως με τον οίκο Louis Vuitton το 2009, ήταν ανέκαθεν quiet luxury, πριν καν εφευρεθεί ο όρος. Αντανακλάται στην αισθητική που χαρακτηρίζει όλα της τα φιλμ και φέρει μια αβίαστη φινέτσα και διαχρονικότητα, οι οποίες τα κατατάσσουν απευθείας σε ό,τι αποκαλούμε "modern classic". Επόμενο για ένα κορίτσι που, αφού σπούδασε καλές τέχνες στη σχολή CalArts (California Institute of the Arts), εξακολούθησε να αναζητά τον δρόμο του άλλοτε μέσα από τη ζωγραφική και άλλοτε μέσα από τη φωτογραφία και τα κολάζ, πριν βρεθεί στο Τόκιο να φωτογραφίζει μόδα για το περιοδικό Dune του Fumihiro Hayashi. Ώσπου το 1998 αποφάσισε να πειραματιστεί με ένα φιλμάκι μικρού μήκους και τα υπόλοιπα είναι πλέον ιστορία.
Βουτιά στα αρχεία
Όλα αυτά τα χρόνια στο τέλος κάθε κινηματογραφικού της project η Coppola συγκέντρωνε σε μεγάλα κουτιά ένα συνονθύλευμα από σημειώσεις, σενάρια, στοιχεία αναφορών, κολάζ και φωτογραφίες από το σετ. Αυτά τα αρχεία στοιβάζονταν με τα χρόνια, ώσπου ύστερα από καιρό ήρθε η ώρα τα κουτιά των αναμνήσεων να ανοίξουν και να γίνουν ένα βιβλίο-αναδρομή στη δημιουργική διαδικασία των οκτώ ταινιών που έχει γυρίσει για το σινεμά.
To Archive, το οποίο κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο από τις εκδόσεις Mack, είναι αφιερωμένο στις δύο της κόρες, τη 17χρονη Romy και τη 13χρονη Cosima, καρπό του έρωτά της με τον Γάλλο frontman του γκρουπ Phoenix, Thomas Mars, με τον οποίο γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια της παραγωγής του soundtrack των Αυτόχειρων παρθένων.
"Έχω έναν στόχο: κάθε φορά που αντιμετωπίζω μια κρίση ή μια ανταγωνιστική αντιπαλότητα προσπαθώ να γίνω σαν τη Sofia Coppola. Είναι η προσωποποίηση της χάρης υπό πίεση, του ταλέντου χωρίς περιττές μεγαλοστομίες, της δημιουργικότητας που κυριαρχεί την ημέρα αντί της οργής, του φόβου ή του θορύβου" γράφει στον πρόλογο της έκδοσης η δημοσιογράφος και, μεταξύ άλλων, διευθύντρια των περιοδικών W, Rolling Stone και Vanity Fair, Lynn Hirschberg.
Προφανώς αυτό εξηγεί το γιατί ο στενός της φίλος Bill Murray την αποκαλεί "Boss" (Αφεντικό). "Το λατρεύω αυτό" σχολιάζει η ίδια η Sofia στη συνέντευξη που έχει παραχωρήσει στη Hirschberg και περιλαμβάνεται στο βιβλίο. "Νομίζω, ξεκίνησε στο τέλος της ταινίας Χαμένοι στη μετάφραση. Στην αρχή ο Bill με δοκίμαζε – με "μετρούσε”. Στο τέλος με φώναζε "The Boss”. Είναι πολύ καθησυχαστικό όταν ο Bill λέει: "Ό,τι πεις, Αφεντικό!”".
"Και στις οκτώ ταινίες της έχει εξερευνήσει διάφορες πτυχές της γυναικείας εμπειρίας. Συγκεκριμένα, εξετάζει πώς τα κορίτσια γίνονται γυναίκες (ή όχι) και πώς αυτές οι μεταβάσεις μπορούν να είναι συναρπαστικές αλλά και τραυματικές. Η λεπτότητα της Sofia και η προσοχή στη λεπτομέρεια είναι το κλειδί για τη φύση της και τη σκηνοθεσία της, αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα: επανειλημμένα έχει αμφισβητήσει (κομψά) τον σε μεγάλο βαθμό αντρικό κόσμο του κινηματογράφου με ένα είδος ονειρικής οικειότητας. Οι ταινίες της είναι εκλεπτυσμένες και ρομαντικές και τα συναισθήματα που ανακινεί παραμένουν. Είναι επίσης υπέροχη και συμπονετική. Και αυτό είναι κάτι που εμπνέει ατέλειωτα" συμπληρώνει η Hirschberg.
Η γυναίκα που θα γινόταν βασίλισσα
Από το art book δε λείπει το Priscilla, η τελευταία ταινία της Coppola, την οποία το συγκινημένο κοινό του Φεστιβάλ της Βενετίας χειροκρότησε για 7 ολόκληρα λεπτά. Βασισμένη στο memoir Elvis and Me της 78χρονης σήμερα Priscilla Presley, το οποίο είχε κυκλοφορήσει το 1985, η βιογραφική ταινία είναι χάρισε στην πρωταγωνίστρια Cailee Spaeny το Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας.
Το Priscilla, το οποίο συμπεριλήφθηκε στις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας και θα βγει στις ελληνικές αίθουσες στις 27 Οκτωβρίου, εξερευνά τα πρώτα χρόνια της μιας και μοναδικής συζύγου του Elvis (τον υποδύεται ο Jacob Elordi, γνωστός από τη σειρά Euphoria) στην Graceland και τον ταραχώδη γάμο της με τον "Βασιλιά".
Από το πρώτο καρέ του φιλμ με το γκρο πλαν στα πόδια της έφηβης Priscilla με τα βαμμένα νύχια να βυθίζονται στο παχύ χαλί είναι εμφανές ότι πρόκειται για μια ταινία που εστιάζει σε καθημερινές λεπτομέρειες της ζωής της. Μέσα από σιωπηλά βλέμματα και αδιόρατες εκφράσεις σκιαγραφείται η βασίλισσα της μοναξιάς και ο θεατής παρακολουθεί τη 15χρονη Priscilla ως νύφη, σύζυγο και αργότερα μητέρα ως τα 28 της χρόνια.
Η σκηνοθέτις και σεναριογράφος του φιλμ ομολογεί ότι απόλαυσε πολύ τη διαδικασία στο σύνολό της. "Μου άρεσαν τα σκηνικά, οι ηθοποιοί και όλες οι λεπτομέρειες... που συνέθεταν τις ζωές τους. Πάντα γοητευόμουν από τη μεταμόρφωση, και ο Elvis έδωσε στην Priscilla ένα πλήρες makeover– μια Καθολική μαθήτρια την ημέρα και το δικό του όμορφο δημιούργημα τη νύχτα. Η Priscilla μου είπε ότι ο Elvis, εν τω μεταξύ, ήθελε να μοιάσει στον Tony Curtis και γι’ αυτό άρχισε να φοράει αϊλάινερ. Μου μίλησε για το στυλ του, το οποίο είναι θρυλικό, και πόσο του άρεσε να ντύνεται και να ντύνει κι εκείνη" αναφέρει η σκηνοθέτις.
Ήταν ένας άλλος, διαφορετικός κόσμος για την Coppola. "Αυτό ήταν που με προσέλκυσε στο βιβλίο. Ήταν η ιστορία μιας γυναίκας που διαδραματίζεται σε έναν συναρπαστικό και εντελώς ιδιαίτερο κόσμο. Σε όλες τις ταινίες μου υπάρχει μια κοινή ποιότητα: υπάρχει πάντα ένας κόσμος αλλά και ένα κορίτσι που προσπαθεί να τον περιηγηθεί. Αυτή είναι η ιστορία που πάντα θα με ιντριγκάρει".
To βιβλίο Archive της Sofia Coppola, που κυκλοφορεί από τη Mack (mackbooks.co.uk).
Κεντρική εικόνα: Από το βιβλίο Archive (MACK, 2023). Courtesy of Andrew Durham, Sabrina Lantos, και MACK.
