Ξέχνα το FOMO, ήρθε το ROMO

Αν κάνεις μια αναζήτηση στο Google ψάχνοντας να βρεις τι είναι αυτό το ROMO για το οποίο μιλούν όλοι τελευταία, το πιο πιθανό είναι να πέσεις στο μουσικό και κλάμπινγκ κίνημα του Romantic Modernism, το οποίο εμφανίστηκε κάποια στιγμή στα ’90s. Όχι, δεν πρόκειται για κάποιο revival μιας υποκουλτούρας που πέρασε και δεν άγγιξε πολύ κόσμο. Το "νέο ROMO", που αποτελεί κάτι σαν τον διάδοχο του FOMO, είναι το αρκτικόλεξο της φράσης "Relief Of Missing Out" και έρχεται να περιγράψει τη συνειδητοποίηση μιας νέας κατάστασης: ότι όλο και πιο πολλοί άνθρωποι (υποτίθεται πως) δε θέλουν να παρακολουθούν πια την επικαιρότητα, για να διατηρήσουν την ψυχική τους υγεία.

Το επιστημονικό έρεισμα του ROMO προέρχεται από μια βρετανική έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο στην επιστημονική επιθεώρηση Political Communication. Τα συμπεράσματά της προέκυψαν από εις βάθος συνεντεύξεις με 43 άτομα, που επέλεξαν να αποκοπούν από τις πηγές ενημέρωσης και πληροφορούνταν σπάνια για το τι συμβαίνει στον κόσμο. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες δικαιολόγησαν την επιλογή τους ως απάντηση στην αναστάτωση που τους προκαλούσαν τα κοινωνικά δίκτυα και οι ειδήσεις που μετέφεραν.
Προς το παρόν, λοιπόν, δεν έχει διεξαχθεί ακόμη μια μεγάλης κλίμακας μελέτη έτσι ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε με ασφάλεια για το ROMO ως κοινωνικό φαινόμενο ούτε έχουμε τη δυνατότητα διασταύρωσης των ευρημάτων της βρετανικής μελέτης μ’ εκείνες άλλων επιστημόνων. Μπορούμε όμως να πιάσουμε στον αέρα την ύπαρξη του ROMO διαισθητικά. Κι αυτό διότι τα τελευταία δύο με τρία χρόνια το συνεχές σφυροκόπημα από τα δεινά που πλήττουν την ανθρωπότητα –κορονοϊός, οικονομική ύφεση, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση– εντείνει το αίσθημα της συνεχούς επισφάλειας, που δυναμιτίζεται από το doomscrolling, την τάση να σκρολάρουμε μηχανικά το newsfeed μας στα social media, που είναι γεμάτο "δυσοίωνες ειδήσεις".

Είναι λογικό να γυρίζουμε την πλάτη μας σε μια πραγματικότητα γεμάτη παιδοβιασμούς, γυναικοκτονίες, πολέμους, θανάτους από ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει γιατρικό.  Το λες και τακτική συναισθηματικής επιβίωσης. Επίσης, "ψυχανεμιζόμαστε" το ROMO και ως στοπ-αντίδραση για να γλιτώσουμε όχι μόνο από την αρνητικότητα, αλλά και από τις "τέλειες ζωές του Instagram", που είμαστε καταδικασμένοι να μη ζήσουμε ποτέ. Αποφεύγουμε την έκθεση σε ένα lifestyle που είναι out of reach, όπως εκείνο της Paris Hilton, το οποίο από ένα σημείο και μετά παύει να είναι "ένοχη απόλαυση" και έρχεται να μας θυμίσει ότι αποτελούμε τον "πιο αδύναμο κρίκο" στην κοινωνική διαστρωμάτωση.

Τι ώρα είναι, τι μέρα και ποια χρονιά

Στην ουσία του το ROMO είναι από τη μία το φυσικό επακόλουθο του κορεσμού από το FOMO (Fear Of Missing Out) και από την άλλη το έτερο άκρο του. Το FOMO, που ως new age ορισμός ενός κοινωνικού φαινομένου θεωρείται "κοινή γνώση" και ξεπερασμένος για να ασχοληθεί κανείς σε έκταση μαζί του, έχει να κάνει με την εμμονική επιθυμία να θέλεις να γνωρίζεις τα πάντα και να συμμετέχεις, διαδικτυακά ή IRL (In Real Life), σε ό,τι θεωρείται "άχαστο". Αλλιώς, σε καταλαμβάνει τρόμος. Αν δεν έχεις δει το Maestro, αν δεν ξέρεις πώς εξελίσσεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν δεν κατάφερες να παρευρεθείς στο block party της Στέγης τον Οκτώβριο, να σου το το FOMO να σε κατατρέχει, να σε εξουσιάζει σαν τα φρικιά και τους δαίμονες που έτρεχαν πίσω από τη βασίλισσα/Ροζάνα/Άννα Βίσση στη ροκ όπερα του Νίκου Καρβέλα.

Συγγενές concept με το ROMO είναι το παλαιότερο JOMO (Joy Of Missing Out), που έχει να κάνει με την ηδονή που σου προσφέρει το να μη γνωρίζεις τι συμβαίνει γύρω σου και το πιο πιθανό είναι να το έχεις απολαύσει στις διακοπές σου, όπως και το λιγότερο "εύηχο" DCAMO (Don’t Care About Missing Out), που είναι απλώς το να μη σε νοιάζει αν χάσεις κάτι "άχαστο".
Κι ενώ περιμένουμε την επιστημονική κοινότητα να έρθει και να επιβεβαιώσει την ίδια την ύπαρξη του ROMO, δε γίνεται να μην αναλογιστούμε ότι, ακόμα και όταν δεν υπήρχαν τα "ίντερνετς" (sic), κάποια στιγμή στη ζωή μας μάλλον όλοι μας απηυδήσαμε με τις ειδήσεις ή ακούσαμε έστω κάποιον να λέει: "Δεν ξέρω καν ποιοι είναι αυτοί που μας κυβερνούν και δε θέλω να έχω καμία σχέση μαζί τους".

Προσωπικά, χωρίς να με απασχολεί το κατά πόσο υγιές είναι αυτό ως στάση (ας πάει στο παλιάμπελο η πλήρης ιατρικοποίηση της κάθε μας απόφασης), έχω περάσει από όλες τις φάσεις, από το να περιμένω σαν "αρρωστάκι" τις ειδήσεις στην τηλεόραση μέχρι να μη μου καίγεται καρφί για το αν κόλλησα κορονοϊό και δεν κατάφερα να πάω στην επίσημη πρεμιέρα ενός έργου που πήγαν "όλοι". Δεν είναι όμως όλα cool. Το ROMO, όταν είναι απόλυτο, δε συνιστά λύση, δεν αλλάζει τον κόσμο προς το καλύτερο. Όταν γύρω μας η πραγματικότητα μοιάζει με εφιάλτη, τότε είναι που πρέπει να θωρήσουμε το τέρας στα μάτια και να ζυγιαστούμε μαζί του, να μην το βάλουμε στα πόδια.

Ευχή ή κατάρα;

Έθεσα για σχολιασμό το concept του ROMO στην ψυχολόγο Ιφιγένεια Σωτηροπούλου. Μου απάντησε ότι και εκείνη τώρα εξοικειώνεται με τη νεοφερμένη έννοια και αναρωτιέται τι μπορεί να δείχνει για τον ψυχισμό ενός ατόμου. Αντιλαμβάνεται το ROMO και ως μια αντίδραση ενός πιο ώριμου χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που έχει ισορροπήσει την ψηφιακή και την πραγματική του παρουσία, νιώθει καλά με τη φυσική και όχι μόνο με την ψηφιακή του ταυτότητα, έχει βάλει φίλτρο στην ενημέρωσή του και τις πληροφορίες που λαμβάνει ως δέκτης βάσει των ενδιαφερόντων του. Όταν όμως σημαίνει τον αποκλεισμό της πληροφορίας, την απόσυρση από ομάδες επικοινωνίας που πριν είχαν νόημα, την απάθεια για κοινωνικά συμβάντα που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τον κόσμο μας, την ηθελημένη έλλειψη ενημέρωσης για την εξωτερική πραγματικότητα, τότε ίσως είναι ένδειξη κάποιας ψυχικής δυσκολίας. Όταν το άτομο αισθάνεται έντονο στρες, δυσφορία ή καταβάλλεται από αυτά που διαβάζει, τότε μπορεί να επιλέξει να απέχει και έτσι να "προστατεύεται" όντας παράλληλα αποσυρμένο. Σε μια μετριασμένη του εκδοχή, το ROMO, καταλήγει, μπορεί να αυξήσει την αίσθηση ελέγχου στον μέσο άνθρωπο που πλήττεται από έναν φρενήρη ρυθμό ενημέρωσης για τα πάντα. Επειδή, έτσι κι αλλιώς, ο εγκέφαλός μας μπορεί να συγκρατήσει συγκεκριμένο μόνο αριθμό πληροφοριών, όσο κι αν τον βομβαρδίζουμε, το "υγιές ROMO" θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πιο εναρμονισμένο με τη φύση μας "concept". 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για Mόδα, Ομορφιά, Συγχρονη Ζωή, Πολιτισμό, Design και Γαστρονομία στο madamefigaro.gr