Στην ταινία "Μικρά πράγματα σαν κι αυτά" που παίζεται στους κινηματογράφους ο Ιρλανδός ηθοποιός σταματά τον χρόνο με την ερμηνεία του και μας γυρίζει πίσω στη δεκαετία του ’80 και σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της καθολικής εκκλησίας, τα "πλυντήρια της Μαγδαληνής".
Τα Χριστούγεννα του 1985 θα είναι διαφορετικά στη μικρή κωμόπολη της Β. Ιρλανίας όπου ζει ο Μπίλι Φέρλονγκ (Cillian Murphy). Ένας μέσος άνθρωπος, εργατικός, τίμιος, το κατά δύναμιν γενναιόδωρος. Αυτοδημιούργητος έχει στήσει μια μικρή επιχείρηση με ξυλοκάρβουνα τροφοδοτώντας την πόλη του. Ο ίδιος δουλεύει τόσο σκληρά, όσο και οι εργάτες του- φτυαρίζει, κουβαλάει, παραδίδει το εμπόρευμα μόνος του.
Κάθε μέρα, μόλις δρασκελίσει την πόρτα του σπιτιού του ακολουθεί την ίδια ιεροτελεστία: γεμίζει τον νιπτήρα του μπάνιου με νερό και ξεπλένει με μια βούρτσα τα χέρια του από το κάρβουνο. Μέσα στο κουζινάκι, τον περιμένουν οι πέντε κόρες του και η γυναίκα του και μια επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα, οικεία και ασφαλής.
Μόνο που ήδη από τα πρώτα λεπτά της ταινίας ξέρουμε πως μποφόρ μαίνονται στην ψυχή αυτού του ανθρώπου που θέλει να περνάει απαρατήρητος, θέλει να μην ενοχλεί, κανείς να μην προσέξει την ψυχή του που ξεχειλίζει. Και είναι αυτό το εξωπραγματικό πρόσωπο του Murphy, τα έντοντα ζυγωματικά, τα μάτια του στο χρώμα του νερού και η απίστευτη εκφραστικότητά του που μας καθιστούν συνοδοιπόρους του, γιατί εμείς τον παρακολουθούμε στενά, δεν μπορεί να μας κρυφτεί. Ο σκηνοθέτης, Tim Mielants, στήνει από νωρίς ατμόσφαιρα θρίλερ και μυστηρίου, μα δεν ξέρουμε τι συμβαίνει, νιώθουμε μόνο την ένταση. Το πρόσωπο του Cillian συσπάται, ακούμε διαρκώς δυνατά την ανάσα του να βασανίζεται.
Ο Μπίλι Φέρλονγκ θα δει πρώτα ένα τυχαίο περιστατικό: μια μητέρα να αφήνει στο μοναστήρι της πόλης ένα κορίτσι που με γοερά κλάματα την παρακαλεί να μην το κάνει. Κι έπειτα οι μοναχές ανοίγουν την πόρτα τους και την τραβούν μέσα. Κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει στο εσωτερικό του μοναστηριού, ούτε και ο ίδιος δίνει μεγάλη σημασία εκείνη τη στιγμή. Ο Μπίλι Φέρλονγκ όμως ανήκει στην κάστα των άτυχων ανθρώπων: εκείνων που δεν μπορούν να αδιαφορήσουν για όσα γίνονται γύρω τους. Γιατί τόσο απλά χωρίζεται ο κόσμος: σε εκείνους που κοιτάνε το σπιτάκι και την οικογενειούλα τους κσι την τσέπη τους και σε εκείνους δεν σηκώνει η ψυχή τους τον πόνο των άλλων. Έτσι, όταν μια μέρα θα πάει να παραδώσει κάρβουνο στο πανίσχυρο μοναστήρι (στην ουσία τον απόλυτο ντίλερ της περιοχής που διαφεντεύει με την ευρωστία του και το γεγονός πως λειτουργεί το σχολείο της πόλης) θα βρει ένα νεαρό κορίτσι να ξεπαγιάζει μέσα στην αποθήκη, πάνω στα κάρβουνα, έγκυο. Αθώος, θα την πάρει να την οδηγήσει και πάλι στο μοναστήρι, θεωρώντας πως κάποιο λάθος θα πρέπει να έγινε, όμως οι υποψίες έχουν γεννηθεί.
Τον υποδέχεται η ηγουμένη. Και τι κάνεις αν θέλεις να κόψεις το αίμα των θεατών; Αναθέτεις τον ρόλο στην Εmily Watson. Πιο παγερή και από την Σιβηρία (σε μια αριστουργηματική ερμηνεία) καλεί τον "καρβουνιάρη" και την κοπέλα στο γραφείο της. Τού υπενθυμίζει πως πολλά κορίτσια διψούν για μια θέση στο σχολείο της. Πόσες κόρες έχει εκείνος;
Βγαίνοντας έπειτα έξω ο Φέρλονγκ, ο οποίος υπήρξε νόθο παιδί μιας υπηρέτριας που φρόντισε και προστάτευσε μια πλούσια γυναίκα της περιοχής και χάρισε σε μάνα και παιδί ένα μέλλον, πρόλαβε να δει τι συνέβαινε εκεί μέσα στα κορίτσια: έτριβαν πατώματα, σιδέρωναν με βαριά σίδερα, έπλεναν μέσα σε καυτούς ατμούς, κατόπιν τουρτούριζαν, στοιχιζόντουσαν στρατιωτικά. Με μια λέξη ήταν οι δούλες του μοναστηριού, σκλάβες στην ουσία αφού ανήκαν στο μοναστήρι και δεν μπορούσαν να δραπετεύσουν από αυτό.
Πρόκειται για τα "πλυντήρια της Μαγδαληνής", ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της καθολικής εκκλησίας. Νεαρά κορίτσια που έμειναν έγκυες εκτός γάμου ή είχαν κάνει κάποιο μικροπαράπτωμα παραδίδονταν σε μοναστήρια για να "συνετιστούν". Τους έπαιρναν τα παιδιά παρά τη θέληση τους και τα έδιναν για υιοθεσία και εκείνες γινόντουσαν δούλες και πολλές φορές πέθαιναν κάτω από το βάρος της σκληρής εργασίας. Τα μοναστήρια ήταν στην ουσία επιχειρήσεις και κολαστήρια που έβγαζαν χρήματα από την εργασία μικρών κοριτσιών.
Υπολογίζεται πως στην Ιρλανδία 30.000 κορίτσια είχαν αυτή την τύχη, ενώ το 1993 αποκαλύφθηκαν 155 τάφοι σε ένα από τα μοναστήρια, χωρίς κανείς να γνωρίζει ποια είναι η ταυτότητα των θανόντων. Η Ιρλανδική Κυβέρνηση αναγκάστηκε να καταβάλει το 32.8 εκ. ευρώ σε 819 επιζήσασες. Και να φανταστεί κανείς ότι αυτά τα μοναστήρια λειτουργούσαν ως τις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Στην τραγική αυτή υπόθεση της αγίας εκκλησίας αναφέρεται και η υπερταλαντούχα Ιρλανδή συγγραφέας Claire Keegan στο ομώνυμο βιβλίο της (εκδ. Μεταίχμιο) πάνω στο οποίο βασίζεται και η ταινία. Ανάμεσα στους παραγωγούς συγκαταλέγονται ο Ben Affleck και ο Matt Damon. Ο τελευταίος είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον Cillian Murphy στο Oppenheimer. Και μολονότι εκείνος ήταν κλεισμένος στον εαυτό του προκειμένου να συγκεντρωθεί στον ρόλο του, τελικά όταν κατάφερε ο Damon να μιλήσει μαζί του ο ηθοποιός του αφηγήθηκε την ιστορία που ήθελε τόσο πολύ να κάνει. Έτσι, η εταιρία παραγωγής του Damon και του Affleck υποστήριξε το πρότζεκτ.
Πίσω στη μεγάλη οθόνη τώρα, ο ήρωας του Murphy θα αποδείξει πως η "ευαίσθητη καρδιά" που τού καταλογίζει η γυναίκα του είναι η μία και μόνη προϋπόθεση για όποιον θέλει να λέγεται άνθρωπος. Kαι όταν περάσει στη δράση, τυχαίνει να είναι Χριστούγεννα. Ο Μπίλι Φέρλονγκ θα είναι ο μόνος που θα τιμήσει το αληθινό πνεύμα της γιορτής.
Κι αν ο Cillian Murphy κέρδισε το Όσκαρ για το Oppenheimer, δεν ξέρουμε με τι βραβείο πρέπει να τιμηθεί για την ερμηνεία του στα "Μικρά Πράγματα σαν και αυτά". Γιατί κάθε λεπτό, κάθε μυς του προσώπου, κάθε κίνηση του σώματός του, κάθε δάκρυ που μοιάζει να βγαίνει κατευθείαν από την ψυχή του καθιστούν αυτή την ταινία αριστούργημα.
