Η θεατρολόγος και σκηνοθέτις Μάγδα Κόρπη, η οποία προσφέρει φωνή (και ζωή) σε δέκα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Βραυρώνας, συνθέτοντας ένα διαφορετικό "Ψηφιακό Οδοιπορικό", μας μιλά για την πρωτότυπη δράση της.
"Για τη δημιουργία του Ψηφιακού Οδοιπορικού, χρειάστηκε ένας χρόνος πυκνής εργασίας", μου εκμυστηρεύεται η Μάγδα Κόρπη κατά τη διάρκεια της συζήτησης μας για την νέα της, εκπαιδευτική και πρωτότυπη δράση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας.
Θεατρολόγος και σκηνοθέτις στο επάγγελμα, η Μάγδα Κόρπη δεν θα μπορούσε να μην αξιοποιήσει τις σπουδές της στη δραματουργία και τον πηγαίο σεβασμό της απέναντι στον πολιτισμό σε ένα δρώμενο ζωντανό, όπως η ιστορία την οποία συνολικά δέκα αγάλματα του Μουσείου αφηγούνται στον άνθρωπο που στέκεται με προσοχή απέναντι τους. Τα εκθέματα αποκτούν φωνή και διηγούνται με πρωτότυπο τρόπο τη δική τους ζωή, περνώντας από τη σφαίρα του ατομικού στο συλλογικό, από τα προσωπικά βιώματα σε γεγονότα τα οποία, ακόμα κι αν έλαβαν χώρα πριν από αρκετούς αιώνες, ίσως και να καθόρισαν την εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής.
Ένα ταξίδι ψηφιακό, όπως ακριβώς και η ίδια μας η εποχή, με συνοδοιπόρους ένα κινητό, ένα ζευγάρι ακουστικά και την εστίασή μας στην ιστορία τους. Τόσο απλό, τόσο ουσιαστικό. Έναν χρόνο μετά την κινητήρια απορία της, "Κι αν τα εκθέματα είχαν φωνή;", η Μάγδα Κόρπη γίνεται συνοδοιπόρος της δικής μας περιπλάνησης στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας.
Πώς προέκυψε η ιδέα του διαφορετικού δρώμενου που παρουσιάζετε στο
Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας;
Η ιδέα ξεκίνησε σχεδόν πριν από έναν χρόνο. Στην περιοχή της Βραυρώνας, στις εκβολές του ποταμού Ερασίνου, βρίσκεται το ομώνυμο Αρχαιολογικό Μουσείο και το ιερό της Αρτέμιδος, τόπος λατρείας και προσφοράς, συνδεδεμένος με την ιδιότητα της θεάς ως προστάτιδας των επίτοκων γυναικών και των μικρών παιδιών.
Αγαπώ ιδιαίτερα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας με τα ξεχωριστά του εκθέματα. Ορμώμενη επίσης από ένα θεατρικό αποτύπωμα που αόρατα διαπνέει τον τόπο αφού σύμφωνα με τον μύθο αλλά και τον περιηγητή Παυσανία, ο Ορέστης και η Ιφιγένεια ίδρυσαν το Ιερό στην Βραυρώνα κι έφεραν εκεί την λατρεία της Αρτέμιδος, η ανάγκη να μεταφέρω την αισθαντικότητα και την γλαφυρότητα της αίσθησης ορισμένων εκθεμάτων,
δημιούργησε την ιδέα της σύλληψης του Ψηφιακού Οδοιπορικού. Ενός Οδοιπορικού, εύκολα προσβάσιμου στους επισκέπτες, με την χρήση απλών μέσων της τεχνολογίας.
Μέσα από το ψηφιακό οδοιπορικό σας, δέκα επιλεγμένα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Βραυρώνας αποκτούν φωνή και διηγούνται τη δική τους ιστορία. Ποια εκθέματα είναι αυτά και πώς τα επιλέξατε;
Κάθε έκθεμα φέρει ούτως ή άλλως το δικό του φορτίο δόνησης, του οποίου είμαστε όλοι παραλήπτες. Κουβαλά εντός του και αόρατα ακτινοβολεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε. Έχει τη δική του μυστική βιογραφία.
Τα δέκα εκθέματα που επιλέξαμε είναι: η αναθηματική επιγραφή με κατάλογο ενδυμάτων (4ος αι. π.Χ), η Κόρη της Βραυρώνας (550-500 π.Χ), το χάλκινο ενεπίγραφο κάτοπτρο (-), το άγαλμα της Αρτέμιδος Κουροτρόφου (450-400 π.Χ), το μαρμάρινο άγαλμα κοριτσιού (περίπου 320 π.Χ), το πήλινο αναθηματικό πλακίδιο με δύο καθιστές μορφές (που πιθανώς απεικονίζονται η Άρτεμις και η Ιφιγένεια, γύρω στο 500 π.Χ), η κεφαλή από μαρμάρινο άγαλμα κοριτσιού (αρχές 3ου αι. π.Χ), η πήλινη γυναικεία πλαγγόνα (αρχές 4 ου αι.π.Χ) και το πήλινο ομοίωμα από περιστέρι (αρχές 5ου αι. π.Χ), το ξύλινο εδώλιο γυναικείας μορφής (μέσα του 5ου αι. π.Χ), το μαρμάρινο αναθηματικό ανάγλυφο και μαρμάρινο κεφάλι γυναικείας μορφής (που πιθανόν ταυτίζεται με την μορφή της Ιφιγένειας, 420/410 π.Χ). Τα δέκα αυτά εκθέματα, αφενός κινούνται γύρω από τον άξονα της λατρείας της Αρτέμιδος και την διαχρονική ανάγκη των ανθρώπων για μια τύχη καλή καθώς και αίσια έκβαση των ζητημάτων που τους απασχολούν προσφέροντας στη Θεά ότι καλύτερο μπορούσαν.
Αφετέρου, θελήσαμε να φωτιστεί η θεατρική αύρα που διαθέτει ο τόπος. Στην Βραυρώνα, η Άρτεμις συνδεόταν στενά με την Ιφιγένεια, η οποία κατά την παράδοση έφτασε εκεί από τη χώρα των Ταύρων. Μέσα στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο υπάρχει τόπος ο οποίος και αναφέρεται ως "ο τάφος της ηρωίδας". Το αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας διαθέτει επίσης, αυτή την σπάνια ιδιαιτερότητα: είναι το μοναδικό στην Ελλάδα με πληθώρα παιδικών αγαλμάτων. Εκεί άλλωστε τελούνταν κάθε πέντε χρόνια τα Βραυρώνια, στα οποία συμμετείχαν μονάχα οι νεαρές κοπέλες. Και βέβαια, η συμβολή και η συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής
Αττικής, στάθηκε καίρια, αφού χωρίς την υποστήριξη και την καθοδήγησή της, δεν θα ήταν δυνατή η υλοποίηση του Ψηφιακού Οδοιπορικού.
Ποια ήταν η έρευνα που προηγήθηκε προκειμένου να γραφούν τα κείμενα, τα οποία γνωστοποιούνται σε εμάς μέσα από τη φωνή των εκθεμάτων;
Η δραματουργία αποτελεί αντικείμενο των σπουδών μου και είναι ένας τομέας που αγαπώ πολύ. Ασφαλώς, εκτός από την χρήση ορισμένων αποσπασμάτων που εμπεριέχουν αρχαιολογικά στοιχεία και τεκμηριώσεις, η αφηγηματική δραματουργία βασίστηκε στην σύγχρονη ποίηση του C. Pavese, του Ν. Καρούζου, του Γ. Ρίτσου, του Γ. Σεφέρη, του J.Moréas, της Χ. Κοντού, αλλά και σε αρχαία κείμενα, όπως ο Ορφικός ύμνος της Αρτέμιδος, η Ιφιγένεια Εν Ταύροις του Ευριπίδη, ο Ιππόλυτος ή Φαίδρα του Σενέκα.
Αναζητώντας και προσπαθώντας να αφουγκραστώ με τρόπο ειλικρινή και στο εδώ και το τώρα το μήνυμα που αισθάνομαι ότι μπορούσα να προσλάβω από το κάθε έκθεμα, δεν μπορώ παρά να είμαι πολύ χαρούμενη κι ευγνώμων για όλους εκείνους που ευγενικά και γενναιόδωρα παραχώρησαν την άδεια χρήσης των συγκεκριμένων αποσπασμάτων. Η συμβολή στην αίσθηση της αφηγηματικής δραματουργίας του σκηνοθέτη του Ψηφιακού Οδοιπορικού. Αλέξανδρου Χαντζή, στάθηκε επίσης πολύ ουσιαστική.
Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για να δημιουργήσετε το συγκεκριμένο δρώμενο;
Για την δημιουργία του Ψηφιακού Οδοιπορικού, χρειάστηκε ένας χρόνος πυκνής εργασίας. Τα στάδια από τη σύλληψη της ιδέας έως τη δημιουργία μιας ψηφιακής ξενάγησης όπου μέσω QR Code, ο επισκέπτης θα μπορεί από το κινητό του τηλέφωνο και με τα προσωπικά του ακουστικά να κάνει το δικό του συναισθηματικό ταξίδι στο χρόνο, ήταν η επιλογή των συγκεκριμένων εκθεμάτων, η δημιουργία της αφηγηματικής δραματουργίας φτιαγμένης από υλικά αρχαιολογικού, μυθολογικού, λογοτεχνικού και ποιητικού περιεχομένου, η δημιουργία των δέκα video από τον σκηνοθέτη Αλέξανδρου Χαντζή για τα επιλεγμένα εκθέματα, η μουσική σύνθεση/ηχητικός σχεδιασμός του Γιώργου Μιζήθρα (ΜΙΖΙ), η ηχογράφηση των φωνητικών αυτοσχεδιασμών της σκηνοθέτριας Δήμητρας Δερμιτζάκη και της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη, το σπικάζ με την αισθαντική φωνή του ηθοποιού Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, η τελική σύνθεση όλου του έργου, και η ψηφιακή του περάτωση.
Πώς καταλήξατε στην επιλογή του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη;
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης είναι ένας καλλιτέχνης του οποίου το έργο εκτιμώ πολύ. Η χαμηλόφωνα επιβλητική και διαχρονική χροιά της φωνής του, απολύτως κατάλληλη για τον αρχέγονο Αφηγητή αυτού του Ψηφιακού Οδοιπορικού εν είδει κοσμικού ημερολογίου, ήταν η πρώτη μου σκέψη. Χαίρομαι και με τιμά ιδιαίτερα που αποδέχτηκε την πρόσκλησή μου.
Από τα λόγια σας, συμπεραίνω ότι η εμπειρία που έχετε συνθέσει δεν αφορά μεμονωμένες παρουσιάσεις, αλλά με έναν τρόπο δημιουργείται μία ολοκληρωμένη ιστορία με αρχή, μέση και τέλος....
Έμπνευση για τη σύνθεση του Ψηφιακού Οδοιπορικού στάθηκαν οι ΜΕΡΕΣ του Γ. Σεφέρη, η γραφή του R. Kipling, κι εν γένει η τέχνη και η δομή της ημερολογιακής και επιστολικής γραφής. Τα δέκα εκθέματα και οι στάσεις του επισκέπτη σε αυτά, λειτουργούν ως μια συνολική εμπειρία περιήγησης, που μοιάζει με θραύσματα ενός άτυπου ενιαίου οδοιπορικού. Η χρήση και η γοητεία αυτής της μορφής που στη δική μας περίπτωση αποτελείται από εικόνα, ήχο και αφήγηση, έγινε ως προσπάθεια να διατηρηθεί και να παγώσει ένα αιώνιο παρόν. Και οι δέκα στάσεις αποτελούν τμήματα μιας ενιαίας, ελπίζουμε και ενδιαφέρουσας αφήγησης, που δεν εστίασε αποκλειστικά σε μια αρχή-μέση-τέλος, αλλά στην ευρύτερη συνάντηση μας με τον αρχαίο κόσμο μέσα στην μεγάλη αγκαλιά της Αττικής. Εμείς, ως άλλοι επισκέπτες και στον δικό μας χωρόχρονο, προσπαθήσαμε να επαληθεύσουμε με τον δικό μας τρόπο, τον στίχο από τους Ορφικούς ύμνους προς την Αρτέμιδα: Άκουσέ με, ω βασίλισσα, κόρη του Διός με τα πολλά ονόματα.
Ποιο είναι το μήνυμα με το οποίο θα θέλατε να φύγει ο επισκέπτης του Μουσείου και του Οδοιπορικού σας;
Θα σας απαντήσω με τα λόγια του C. Pavese: "Είναι όμορφο κάθε πράγμα που έχεις χάσει και το ξαναβρίσκεις".
