Η βραβευμένη land art εγκατάσταση ενώνει την τέχνη με τη φύση και βρήκε το μόνιμο "σπίτι" της στο Minos Palace Resort.
Η Κρήτη είναι ένας τόπος με πλούσια ιστορία, αυθεντικές γεύσεις και καλλιτεχνική παράδοση. Πράγματα βαθιά ριζωμένα στους ανθρώπους της που, μαζί με τις φυσικές ομορφιές της, την κάνουν ξακουστή σε κάθε άκρη του πλανήτη. Άλλωστε, λόγω της στρατηγικής θέσης του νησιού υπήρξε πάντα σταυροδρόμι λαών αλλά και πολιτισμών. Οι ντόπιοι υποδέχονται τους επισκέπτες σαν να είναι μακρινοί συγγενείς τους κάνοντάς τους να δεθούν ακαριαία με την κρητική γη και σε κάθε επιστροφή να νιώθουν ότι είναι στο σπίτι τους. Και κάθε φορά έχουν έναν νέο λόγο για να επιστρέφουν. Το Minos Palace Resort, στον Άγιο Νικόλαο, πρόσθεσε έναν ακόμα: την εγκατάσταση "Ενάρετη Σπείρα" (Virtuous Spiral).
113 χειροποίητα κεραμικά αγγεία, που μοιάζουν να έχουν ξεφυτρώσει από το γόνιμο έδαφος της Κρήτης, δεσπόζουν στον υπερυψωμένο λόφο με θέα τον πανέμορφο κόλπο του Μιραμπέλλου. Είναι κατασκευασμένα από κοινότητα τεχνιτών στο Θραψανό -τόπο με μακραίωνη παράδοση στην κεραμική τέχνη- και τοποθετημένα σε έναν σπειροειδή σχηματισμό που εμπνέεται από τον αινιγματικό Δίσκο της Φαιστού. Καθόλου τυχαία σύνδεση αφού η δημιουργός της εγκατάστασης τον είχε δει πρώτη φορά σε επίσκεψη με τους γονείς της, στην παιδική της ηλικία, και την είχε συναρπάσει. Το έργο σχεδιάστηκε από τη Δανάη Στράτου στον φιλόξενο και φιλότεχνο χώρο του resort.
Στα μέσα Ιουνίου το έργο απέσπασε το Βραβείο Τέχνης 2025 από το Ίδρυμα Γ. & Α. Μαμιδάκη, έναν θεσμό που όχι μόνο υποστηρίζει σύγχρονους δημιουργούς αλλά συστήνει και τα έργα τους στο κοινό. Η land art τοποειδική εγκατάσταση της Στράτου διακρίθηκε ανάμεσα σε τουλάχιστον 600 προτάσεις δημιουργών από 67 χώρες, για την αρτιότητα, τη συνάφεια, την ανάπτυξη, τη σχέση της με τον τόπο και τη δημιουργικότητά της.
Η "Ενάρετη Σπείρα" ενσωματώνει την τέχνη και τη φύση με τρόπο αρμονικό και πολλαπλά συμβολικό. Παντρεύει τον τόπο με τον χρόνο δημιουργώντας μια ξεχωριστή εμπειρία. Ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει στον λαβύρινθο που δημιουργούν τα αγγεία, κάθε ώρα της ημέρας αλλά και τη νύχτα, και να νιώσει ότι γίνεται ένα με την εγκατάσταση. Αυτή ήταν άλλωστε και η επιθυμία της δημιουργού, να φτιάξει ένα έργο που να περπατιέται.
Ο καθένας μπορεί να δώσει τη δική του ερμηνεία με βάση το δικό του μοναδικό βλέμμα αφού τα αγγεία υπερβαίνουν τη χρηστική τους διάσταση και μετατρέπονται σε συμβολικά στίγματα της αέναης πορείας της ανθρωπότητας στον χρόνο. Χάρη στην ειδική επεξεργασία του εσωτερικού τους, ο ουρανός αντανακλάται στο νερό που περιέχουν.
Φαντάσου πόσο διαφορετικό μοιάζει κάθε φορά το τοπίο στις διάφορες αλλαγές των καιρικών συνθηκών ή με την παρουσία επισκεπτών -ακόμα και πουλιά προσγειώνονται στο χείλος των πιθαριών για να ξεδιψάσουν δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο φωτογραφικό κάδρο. Το βράδυ, το σκηνικό γίνεται μυσταγωγικό καθώς φωτίζονται αχνά από το φως του φεγγαριού και μοιάζουν με έναστρο ουρανό.
Τα πιθάρια αυτά είναι πλέον κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας του τόπου αλλά και μια νοητή γραμμή σύνδεσης με το παρελθόν. Ο μινωικός πολιτισμός εξάλλου στηριζόταν ιδιαίτερα στον πηλό. Τα αγγεία συνδέονται με σπειροειδείς γραμμές που έχουν σχεδιαστεί στο χώμα από μεταλλικές, ευδιάκριτες λάμες, σαν ένας χάρτης στην περιήγηση του κάθε επισκέπτη.
Η βραβευμένη εγκατάσταση προσφέρει και μια νέα ανάγνωση των προηγούμενων τοποειδικών παρεμβάσεων της Στράτου, επανεξετάζοντας ζητήματα που διατρέχουν το σύνολο του έργου της: η κυκλικότητα του χρόνου, η έννοια του ιερού και η σχέση μνήμης και τόπου. Η "Ενάρετη Σπείρα" αποτελεί εξέλιξη του έργου της "Πάνω στη Γη, Κάτω από τα Σύννεφα" (2017), το οποίο είχε παρουσιαστεί στον χώρο του Παλαιού Ελαιουργείου στην Ελευσίνα. Το τοπίο της Κρήτης, με τη σχεδόν τελετουργική του επίδραση, υπήρξε, όπως σημειώνει η καλλιτέχνιδα, "καθοριστικός παράγοντας για τη μορφολογική, τεχνική και εννοιολογική συγκρότηση του έργου" με το φως του -διαυγές, σωματικό και μεταβαλλόμενο- να ενισχύει τη λειτουργία των πιθαριών ως σημεία αναστοχασμού.
Η αισθητική γλώσσα της εγκατάστασης είναι κατανοητή καθορίζεται απο το σημείο που επιλέχθηκε να τοποθετηθεί. Εδώ, όπου η γη διατηρεί ακόμη ζωντανή την ανάσα του μύθου και της ιστορίας, το έργο λειτουργεί ως πράξη φροντίδας και σύνδεσης με τις αφανείς δυνάμεις που διαμορφώνουν τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Τα πιθάρια χρειάστηκαν έξι μήνες για να φτιαχτούν αφού έχουν ειδική τεχνική και γίνονται σε τρία στάδια. Κάτι που έδωσε τον χρόνο στη Στράτου να συνδεθεί περισσότερο με την ιστορία του τόπου. Έτσι, έμαθε ότι οι πρόγονοι των Θραψανών τεχνητών τριγυρνούσαν σ' όλη την Κρήτη και έφτιαχναν τα πιθάρια από το χώμα του κάθε χωριού. Η τέχνη τους ταξίδευε μαζί τους. Από τόπο σε τόπο και μέσα στον χρόνο.
Σε μία τέτοια πορεία καλεί και η "Ενάρετη Σπείρα" τον θεατή, μέσω της διάταξής της. Σε μία περιπλάνηση που συνθέτει μια χωροχρονική αφήγηση στην οποία παρελθόν, παρόν και μέλλον συνυφαίνονται.
Μετά την παρουσίασή της στην 5η τελετή απονομής του Βραβείου Τέχνης παραμένει σε μόνιμη έκθεση στον Άγιο Νικόλαο. Εντάχθηκε στη Συλλογή Τέχνης του Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη, η οποία συγκεντρώνει πάνω από 70 πρωτότυπα, site-specific έργα σημαντικών Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών. Magdalena Abakanowicz, Lynda Benglis, Cecilia Campos, Theodoros, Κώστας Βαρώτσος, Μαρία Λοϊζίδου, Κώστας Τσόκλης, Ρένα Παπασπύρου, Άγγελος Σκούρτης, Κώστας Ιωαννίδης, Νίκος Αλέξιου, Γιώργος Λάππας, Νίκος Κεσσανλής, Γιώργος Γυπαράκης, Γιάννης Παρμακέλης και Μαρία Λουίζου είναι μόνο μερικά από τα ονόματα των δημιουργών. Η συλλογή αποτελεί μέρος μιας σημαντικής πολιτιστικής κληρονομιάς της πρωτεύουσας του νομού Λασιθίου αλλά και ολόκληρης της Κρήτης.
Katia Roka, Ariadne_s Thread
Theodoros, Don Quixote
Klitsa Antoniou, Lost Desires
Georgia Kotretsos, 4 Cents
Angelos Skourtis, East-West-North-South
Giorgos Gyparakis, 1 sec
Rena Papaspyrou, Image in the Matter and Addition
Magdalena Abakanowicz, The Painful Pyramids
Klara Borbas, Platon 3
Boris Despodov, Untitled Wall
Lynda Benglis, Drawing
Ingrid Fragantoni, Spiral
Theodoros Zafeiropoulos & Yiorgos Rimenidis, Come with the Wind
Ileana Arnaoutou & Ismene King, Tender shell geophilia
