Λέγεται πως είναι η πιο φιλόδοξη ταινία της Ελληνίδας κινηματογραφίστριας μέχρι σήμερα κι εμείς το επιβεβαιώνουμε.
Το "λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν" θα μπορούσε να είναι το motto της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη. Επιλεκτική μέχρι κεραίας σε λόγια και (κινηματογραφικά) έργα, όχι εξαιτίας κάποιου είδους ελιτισμού, αλλά λόγω έμφυτης πολυπραγμοσύνης, καταλαβαίνεις ότι είναι στις "εργοστασιακές ρυθμίσεις" της να ζυγίζει κινήσεις και λέξεις. Συναντηθήκαμε πέρυσι, λίγο πριν από την πρεμιέρα του Harvest στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Είχε έρθει από το Λος Άντζελες, όπου ανάμεσα στα κινηματογραφικά της projects βρίσκει χρόνο να διδάσκει στο California Institute of the Arts. Από εκεί ξεκινήσαμε την κουβέντα μας.
Τι θες να περάσεις οπωσδήποτε στη νέα γενιά;
Αυτό που τους λέω κυρίως –και το επαναλαμβάνω– είναι το εκάστοτε έργο τους, ό,τι κι αν είναι, να μπορούν μόνο εκείνοι να το κάνουν και να αισθάνονται ανάγκη να το κάνουν.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είσαι πολύ επιλεκτική;
Δεν είμαι αρκετά παρούσα στη σκηνοθεσία γιατί είμαι σε αρκετά άλλα, που τα θεωρώ ισάξια μ’ αυτήν. Θεωρώ τον εαυτό μου κινηματογραφίστρια παρά σκηνοθέτιδα ή σεναριογράφο. Το έργο που παράγω διδάσκοντας είναι ίσως πιο σημαντικό. Επειδή μου παίρνει πάρα πολύ χρόνο για να κάνω μια ταινία, πρέπει να είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι θέλω να περάσω έτσι τα επόμενα πέντε έξι χρόνια της ζωής μου. Υπάρχει μια ταινία που τη γράφουμε μαζί με τον συν-σεναριογράφο μου, έχουμε γυρίσει όλο τον κόσμο γι’ αυτήν και, αν γίνει, θα είναι η ταινία της ζωής μου. Πάνε ήδη εννιά χρόνια που τη δουλεύουμε.
Διαβάστε Επίσης
Έχω την αίσθηση πως κάποια στιγμιότυπα από δουλειές σου θα μπορούσαν να είναι πίνακες. Έχεις όντως αυτό το σκεπτικό;
Συνήθως ξεκινάω από εικόνες ή έργα τέχνης εκτός σινεμά. Όταν δουλεύω το σενάριο και φτιάχνω το mood board, πάντα ξεκινάω από τη μουσική, δημιουργώ μια playlist που κατευθύνει τη "θερμοκρασία" και τα "χρώματα" του σεναρίου, μετά συνεχίζω με πίνακες –στην προκειμένη περίπτωση είδα πολύ Bruegel, Bosch και Rembrandt– και φωτογραφικό υλικό και στο τέλος χρησιμοποιώ ταινίες ως ευθεία αναφορά.
Τι σε ιντρίγκαρε και δέχτηκες να κάνεις το Harvest;
Έπαθα πλάκα με το βιβλίο, που δεν ήταν εύκολο να προσαρμοστεί υπό κινηματογραφικούς όρους. Πρόκειται για έναν εσωτερικό μονόλογο-χείμαρρο του κεντρικού ήρωα χωρίς ούτε μία ατάκα διαλόγου, ο οποίος στην ουσία δεν κάνει τίποτα. Είναι αντιήρωας, που δε βρίσκεται ποτέ εκεί όπου συμβαίνει το οτιδήποτε. Μεταφέρει αυτά που έχει ακούσει και παλεύει με τη δειλία και την απραξία του. Αυτό με συγκλόνισε γιατί αφενός με ενδιαφέρουν πολύ οι χαρακτήρες που είναι παρατηρητές, αφετέρου αισθάνθηκα πως είναι το avatar μου. Ειδικά αυτό που συμβαίνει τώρα, το ότι βρισκόμαστε στο επίκεντρο μιας ηθικής και ανθρωπιστικής γενοκτονίας, συνδέεται στο μυαλό μου με το Harvest, που διαδραματίζεται στην αρχή της δυτικής ιστορίας ως η πρώτη καταγεγραμμένη απώλεια-κλοπή γης και το πρώτο κύμα μετανάστευσης στην Ευρώπη.
Η αλληγορία είναι βασική προϋπόθεση στα έργα σου ή προκύπτει στην πορεία;
Δεν το κάνω συνειδητά. Ελπίζω πάντα ότι θα υπάρχουν κι άλλες αναγνώσεις. Το συνειδητό είναι ο τρόπος επιλογής τους. Για να επιλέξω κάτι, σημαίνει ότι δεν είναι 100% ρεαλισμός. Τώρα, πώς λέγεται αυτό είναι ένα άλλο θέμα.
Μαζί με τον Γιώργο Λάνθιμο και τον Αλέξανδρο Αβρανά έχεις "χρεωθεί" το weird wave κίνημα. Πώς το εισπράττεις αυτό;
Σαν παιδική αρρώστια που έχει περάσει! (γέλια) Η ονοματοδοσία ενός "κινήματος" είναι περισσότερο μιντιακή κατασκευή παρά των εκάστοτε "μελών" που τσουβαλιάζονται. Υπάρχει και κάτι δυναστικό στη δημιουργία τους, και σε σχέση με τα ακούσια μέλη, αλλά και με την υπόλοιπη γενιά, που δε φταίει σε τίποτα να γίνεται αυτομάτως αντικείμενο σύγκρισης με ένα ανύπαρκτο κίνημα. Πόσο μάλλον όταν έχουμε τόσο καλούς νέους κινηματογραφιστές/ριες. Είναι συγκλονιστικό το άλμα που έχει γίνει τα τελευταία 10-15 χρόνια. Τα καλοκαίρια που έρχομαι στην Ελλάδα αναζητώ να δω τις δουλειές τους και μου αρέσουν όλες. Διαθέτουν εσωτερική αναζήτηση και μια τρομερή τόλμη, τόσο στη φόρμα τους όσο και στο περιεχόμενο. Μου αρέσει που είναι πάντα πολιτική η ματιά τους, χωρίς όμως να είναι διδακτική, όπως ήταν μια περίοδο το ελληνικό σινεμά.
Διαβάστε Επίσης
Εσύ έχεις πιάσει τον εαυτό σου να μένεις αμέτοχη, να περνάς φάσεις απόλυτης απραξίας, όπως βλέπουμε στην ταινία;
Κάθε μέρα. Και με κάποιον τρόπο μου δίνει πάρα πολλή ενέργεια. Όποτε αισθάνομαι ότι δε θέλω να δράσω, το αφήνω να με καταλάβει. Θα κοιμηθώ, θα χαζεύω με τις ώρες έξω από το παράθυρο τη θάλασσα και, έχοντας αφήσει το υποσυνείδητό μου να καταλαγιάσει, ηρεμώ και μετά από το πολύ δύο μέρες αρχίζω και πάλι να δρω. Η απουσία για μένα είναι στοχασμός.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
Τα τελευταία τρία χρόνια κάνω workshop ένα σενάριο με μια Αμερικανίδα ηθοποιό. Αν όντως γίνει η ταινία, θα σηματοδοτήσει τη μεγάλη της επιστροφή στον κινηματογράφο. Το ενδιαφέρον είναι ότι το σενάριο δουλεύεται μέσα από τα workshops και τις πρόβες με τους ηθοποιούς κάπου στην άκρη του κόσμου!
