Από πού προκύπτει η συμπεριφορά και τι ρόλο παίζει η οριοθέτηση
Ο ρόλος της γυναίκας ήταν ανέκαθεν η φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού. Έως και σήμερα όμως, η γυναίκα παραμένει ο κύριος επιστάτης της κοινωνίας, αφού είναι αυτή που θεωρείται υπεύθυνη για το μεγάλωμα των παιδιών, τη διαχείριση του νοικοκυριού αλλά και την καλή ζωή του συζύγου της. Έχουμε φτάσει στο σημείο που η κοινωνία θεωρεί ότι γυναίκες και άντρες έχουν ισότιμους ρόλους τόσο στην εργασία και το σπίτι ή μήπως εξακολουθεί να υπάρχει η αντίληψη ότι η γυναίκα πρέπει να προσπαθεί παραπάνω;
Ανατρέχοντας πίσω στο οικογενειακό πρότυπο των παππούδων μας, ο ρόλος της γυναίκας ήταν προκαθορισμένος και πάντοτε σε συνάρτηση με αυτόν του άντρα. Ανάμεσα στις πολλές υποχρεώσεις της ήταν και το να διατηρεί ευχαριστημένο τον σύζυγό της, είτε διεκπεραιώνοντας πρακτικά ζητήματα είτε στηρίζοντάς τον ηθικά. Προφανώς και για την ομαλή λειτουργία μίας σχέσης απαιτείται προσπάθεια και από τα δύο μέλη, όμως τις περισσότερες φορές ο κλήρος πέφτει στη γυναίκα να "εργαστεί” περισσότερο και για τον σύντροφό της. Βάσει αυτής της πραγματικότητας, συνεχίζει να κυριαρχεί μέχρι σήμερα το στερεότυπο ότι η γυναίκα πρέπει να κάνει τον άντρα καλύτερο.
Η δημιουργία της συμπεριφοράς
Για να φτάσουμε στο σημείο να αναρωτηθούμε γιατί εξακολουθεί να ισχύει μέχρι και σήμερα το συγκεκριμένο στερεότυπο, θα πρέπει να σκεφτούμε τους λόγους που οδηγούν μία γυναίκα σε αυτή τη συμπεριφορά. Δεδομένου ότι η κοινωνία μεταβάλλεται συνεχώς, η γυναίκα προσπαθεί να βρει τον σύγχρονο ρόλο της, κουβαλώντας όμως και ό,τι προϋπήρχε στο παρελθόν - τόσο στο δικό της όσο και της οικογένειάς της. Από πολύ μικρή ηλικία, τα παιδιά "ρουφούν" σαν σφουγγάρια ό,τι βλέπουν και ακούν και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο καθένας να έχει πολλά και διαφορετικά βιώματα που τον ακολουθούν ως ενήλικα. Έτσι, κάθε άνθρωπος θα λειτουργήσει εν μέρει σε μία σχέση βάσει βιωμάτων και - πιθανότατα - οικογενειακής και κοινωνικής πίεσης.
"Σε μία οικογένεια που λειτουργεί σωστά, τα σαφή όρια δίνουν σε κάθε μέλος μία αίσθηση του 'εγώ' μαζί με μία ομαδική αίσθηση του 'εμείς'. Δηλαδή, κάθε μέλος διατηρεί την ατομικότητά του αλλά όχι σε βάρος της αίσθησης ότι ανήκει σε μία οικογένεια. Τα περισσότερα οικογενειακά συστήματα βρίσκονται κάπου μεταξύ της εμπλοκής (συγκεχυμένα όρια) και της αποδέσμευσης (άκαμπτα όρια) (Minuchin κ.ά., 1967). Οι περισσότερες οικογένειες δεν είναι ούτε ολοκληρωτικά εμπλεγμένες ούτε ολοκληρωτικά αποδεσμευμένες, παρόλο που ίσως περιλαμβάνουν εμπλεγμένα ή αποδεσμευμένα υποσυστήματα", αναφέρεται στην Οικογενειακή Θεραπεία από τους Irene Goldenberg & Herbert Goldenberg.
Οριοθέτηση
Συχνά, εμπλεκόμαστε παραπάνω από όσο θα έπρεπε σε καταστάσεις. Στην προσπάθειά μας να βοηθήσουμε κάποιον γινόμαστε παρεμβατικοί και χάνουμε τελικά τον αρχικό στόχο. Μερικοί από τους λόγους είναι ίσως επειδή νιώθουμε επιφορτισμένοι με το χρέος της βοήθειας, πιο χρήσιμοι, από φόβο μήπως χάσουμε τον σύντροφό μας, ή το εκλαμβάνουμε ως προσωπική αποτυχία.
"Άλλος σημαντικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι οι βαθιές πεποιθήσεις και σχήματα που έχουμε αναπτύξει για τον εαυτό μας κυρίως από την παιδική και εφηβική μας ηλικία. Η συμπεριφορά μας δηλαδή σε πολλά θέματα της καθημερινότητάς μας είναι τέτοια ώστε να αποβάλλει προσωρινά αρνητικά συναισθήματα σχετικά με τις σκέψεις μας και να έρχεται σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις και τα σχήματα που έχουν οι περισσότεροι από εμάς" εξηγεί ο Ψυχολόγος Ανδρέας Αλαβέρας, MSc Κλινικής & Κοινοτικής Ψυχολογίας*.
Οι λόγοι μπορεί να διαφέρουν για τον καθένα και μπορεί να πηγάζουν τόσο από την οικογένεια όσο και από την κοινωνία. Η οριοθέτηση είναι το πιο σημαντικό και πιο δύσκολο βήμα για να αποποιηθούμε τελικά τον ρόλο του σωτήρα ή του υπαίτιου. Είναι όμως και αρκετά δύσκολο, καθώς τα όρια δεν θεωρούνται χαρακτηριστικό δείγμα της ελληνικής οικογένειας. Ενάντια στις κοινωνικές πεποιθήσεις, ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει το καλύτερο δυνατό για τον εαυτό του και κατ' επέκταση τις σχέσεις του.
Ευχαριστούμε πολύ τον Ψυχολόγο Ανδρέα Αλαβέρα για τη βοήθειά του.
Στοιχεία επικοινωνίας: email: andreasalaveras@gmail.com , Τηλ. 6980116866
