Η μόδα επιδεικνύει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη συναισθηματική ευημερία μας αναδεικνύοντας το "mental wear" σε τάση.
Από την Clémence Pouget Επιμέλεια: Ελένη Χαδιαράκου
"Mental Health Matters", "This Barbie Takes Prozac", "Be Kind to Your Mind"... H νέα logomania θέλει οι στάμπες στα T-shirts και τα φούτερ να μη σχετίζονται με τα λογότυπα μεγάλων οίκων, αλλά με φράσεις που αναφέρονται στην ψυχική υγεία. Η μόδα (και το μάρκετινγκ) στέκεται στο πλευρό όλων όσοι πασχίζουν να ξεπεράσουν τις συναισθηματικές πληγές τους, προσφέροντας ορατότητα σε ένα απολύτως υπαρκτό πρόβλημα. Το ίδιο κάνει και η νέα γενιά των celebrities.
Από τη Selena Gomez, τον Timothée Chalamet και τη Zendaya μέχρι την Bella Hadid, τον Harry Styles και την Kendall Jenner, τα είδωλα της Gen Z δεν έχουν κανένα ταμπού που τους απαγορεύει να μιλήσουν δημόσια για την ψυχική τους υγεία και τα ψυχικά προβλήματα που δυσκολεύουν την καθημερινότητά τους. Αυτό δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από τη βιομηχανία της μόδας, που αποφάσισε να μπει στο παιχνίδι.
O Timothée Chalamet είναι ένας από τους σταρ της νέας γενιάς που μιλούν ανοιχτά για την ψυχική υγεία.
Και παρόλο που κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την πιθανότητα απλώς να εκμεταλλεύεται την κατάσταση προκειμένου να αυξήσει τα έσοδά της
– κυρίως όταν πρόκειται για εταιρείες και brands που δεν έχουν αναλάβει κάποιου άλλου είδους δράση για την ψυχική υγεία–, είναι γεγονός ότι το πρόβλημα που αναδεικνύεται είναι κρίσιμο. Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2023 αποκάλυψε ότι σχεδόν ένας στους δύο πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (46% του πληθυσμού) είχε αντιμετωπίσει συναισθηματικά ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως αίσθημα κατάθλιψης ή άγχους, τους προηγούμενους 12 μήνες.
Παράλληλα, η UNICEF σε πρόσφατη έκθεσή της αναφέρει ότι η αυτοκτονία είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία θανάτου μεταξύ των νέων στην Ευρώπη, μετά τα τροχαία ατυχήματα. Πώς να παραβλέψει κανείς ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό θέμα; Στο TikTok, την ψηφιακή "βίβλο" της Gen Z, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: οι δημοσιεύσεις που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, με hashtags όπως #MentalHealth, #SelfCare ή #MentalHealthAwareness, συγκεντρώνουν πάνω από 109 δισ., 50 δισ. και 25 δισ. προβολές, αντίστοιχα, μέχρι σήμερα. Στην Ελλάδα το hashtag #ΨυχικήYγεία έχει πάνω από 73,2 εκατ. προβολές.
Μια νέα εποχή
Οι καιροί αλλάζουν, το ίδιο και η αντίληψη για την ψυχική υγεία, που αποτελεί σήμερα σημαντικό παράγοντα της ποπ κουλτούρας, με δημοφιλείς σειρές, όπως το 13 Reasons Why (2017), το Euphoria (2019) και το Normal People (2020), που προσφέρουν μια όσο το δυνατόν πιο δίκαιη απεικόνιση αυτών των ζητημάτων. Σε αντίθεση με τη δεκαετία του 2000, όταν η Britney Spears πάσχιζε να αρθρώσει λόγο για τα προβλήματά της σε μια εποχή όπου ήταν μάλλον αδύνατο να μιλήσει κανείς δημόσια για κάτι τέτοιο, σήμερα οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την ψυχική υγεία ακριβώς όπως είναι: ως έναν σημαντικό παράγοντα της συνολικής υγείας και ευζωίας.
H Selena Gomez έχει εξερευνήσει τη σχέση της με την ψυχική υγεία στο ντοκιμαντέρ My Mind & Me.
Όταν η Αμερικανίδα τραγουδίστρια Selena Gomez χρησιμοποίησε τον λογαριασμό της στο Instagram για να ανακοινώσει ότι πάσχει από διπολική διαταραχή και ότι επρόκειτο να σταματήσει τις δημόσιες εμφανίσεις για ένα διάστημα προκειμένου να νοσηλευτεί, η υποστήριξη από τους fans της αλλά και από τους επαγγελματίες της βιομηχανίας του θεάματος ήταν εντυπωσιακή. Ίσως βοήθησε κατά έναν παράδοξο τρόπο και η κρίση της Covid-19, που συνέβαλε στο να ενταθούν τόσο οι ψυχικές νόσοι, ώστε να μην μπορούν να παραμένουν πια "κρυμμένες στην ντουλάπα".
Η μόδα του "mental wear"
Γνωστή για την ικανότητά της να αιχμαλωτίζει το πνεύμα κάθε εποχής, η μόδα δείχνει όλο και περισσότερο διατεθειμένη να παίξει και αυτή έναν ρόλο ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία. Τα ρούχα με σχετικά σλόγκαν είναι ένας τρόπος να εκφράσει κανείς τη συναισθηματική του κατάσταση ή να προσελκύσει την προσοχή στο ζήτημα με έναν ανάλαφρο παιχνιδιάρικο τρόπο. Υπάρχει όμως πάντα ο κίνδυνος του "mental washing". Η νέα γενιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και αντιδρά άμεσα όταν νιώθει ότι κάτι γίνεται για εμπορικούς λόγους και μόνο και αναζητά περισσότερες δεσμεύσεις από τα brands. Το να λανσάρεις ένα μπλουζάκι με στάμπα "Some Wounds Are Invisible" δεν είναι αρκετό. Οι επιχειρήσεις της βιομηχανίας της μόδας πρέπει επίσης να συμμετέχουν σε πρακτικές δράσεις ή να ενισχύουν οργανώσεις που εργάζονται στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Κάποια brands ήδη αντιμετωπίζουν το θέμα με αποφασιστικότητα. Στις αρχές Νοεμβρίου η "πάπισσα" της vegan μόδας Stella McCartney παρουσίασε μια συλλεκτική έκδοση της διάσημης τσάντας της Falabella, από την οποία κρέμεται μια κορδέλα με τα λόγια της Αμερικανίδας ποιήτριας Cleo Wade: "The ride is long but it leads you home" ("Το ταξίδι είναι μακρύ, αλλά σε οδηγεί στο σπίτι"). Αυτή η "it bag" είναι μέρος της καμπάνιας Healing Power of Horses, αποτέλεσμα της συνεργασίας της Βρετανίδας σχεδιάστριας και του διάσημου γκουρού και συγγραφέα Deepak Chopra, που έχει στόχο να ενημερώσει για τη θεραπευτική δύναμη των αλόγων και πώς μπορεί να στηρίζει την ψυχική υγεία της νέας γενιάς.
Η limited edition τσάντα Falabella της Stella McCartney για να συγκεντρώσει χρήματα για το Ίδρυμα Chopra και να προωθήσει την ιπποθεραπεία.
Η H&M, μέσω της πιο ποπ εταιρείας του γκρουπ, Monki, έχει αναλάβει ήδη αρκετές καμπάνιες σε συνεργασία με το Mental Health Europe, το μεγαλύτερο ανεξάρτητο δίκτυο που εκπροσωπεί επαγγελματίες και παρόχους υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επιπλέον, το brand EBIT (από τα αρχικά των λέξεων Enjoy Being In Transition), που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας ως η "πρώτη μάρκα ψυχικής υγείας" με στόχο να θέτει τα ψυχικά προβλήματα στο επίκεντρο των δημιουργιών του, παρουσίασε πριν από λίγους μήνες την πρώτη prêt-à-porter συλλογή του για τη σεζόν Άνοιξη/Καλοκαίρι 2024.
Τα κομμάτια είναι unisex, άνετα και χαλαρά, για να τα νιώθει κανείς πάνω του σαν να τον αγκαλιάζουν, όπως λέει ο ιδρυτής του EBIT, Simon Whitehouse, ο οποίος σχολιάζει: "Η μόδα μπορεί να γίνει ένα απίστευτο μέσο για την οικοδόμηση μιας αίσθησης κοινότητας και ανήκειν".
Τα πρώτα βήματα, έστω και δειλά, σίγουρα έχουν αρχίσει να γίνονται, αλλά θα χρειαστεί να γίνουν ακόμα πολλά –στη βιομηχανία της μόδας και παντού– προκειμένου να αλλάξει η νοοτροπία με την οποία αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα ψυχικής υγείας. Και για να πάψει το μήνυμα "Mental Health Matters" να είναι απλώς ένα cute σλόγκαν στην πλάτη ενός T-shirt.
