Η Rossy de Palma υπογράφει για τη Madame Figaro μια σειρά σουρεαλιστικών αυτοπορτρέτων και μιλάει για την τέχνη, την ομορφιά και τη γυναικεία ενδυνάμωση.
Γράφει η Paola Genone
Είναι ένα ήρεμο απόγευμα του Ιουνίου στη Μαδρίτη. Η Rossy de Palma βρίσκεται στο σπίτι της, ένα κόκκινο τούβλινο κτίριο που περιβάλλεται από έναν κήπο με μηλιές και πικροδάφνες. "Το πρωί περπατάω ξυπόλυτη πάνω στο χώμα και αγκαλιάζω τα δέντρα για να πάρω ενέργεια. Είναι τόσο αναζωογονητικό όσο το να βρίσκεσαι μέσα στην αγκαλιά ενός άντρα" λέει η Ισπανίδα ηθοποιός.
Φοράει μια μαύρη μεταξωτή μπλούζα και έχει τα μαλλιά της πιασμένα σε έναν πρόχειρο κότσο. Το πρόσωπό της είναι απόλυτα γυμνό και μοιάζει με έργο τέχνης. Στο κέντρο του, η ιδιαίτερη μύτη της δείχνει μεγαλοπρεπής. "Έχω κυβιστική μύτη, την έχω χρησιμοποιήσει σαν ασπίδα" λέει. Πάνω στο γραφείο της υπάρχει ένα βάζο υπογεγραμμένο από τον Jean Cocteau και μια συλλογή από παράξενα καπέλα. Η Rossy de Palma είναι ένας τυφώνας. Μιλάει παράλληλα τέσσερις γλώσσες κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας, που είναι ταυτόχρονα σοβαρή και γεμάτη αναρχικό χιούμορ.
Η εκρηκτική και ιδιόρρυθμη ηθοποιός έχει μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις μούσες του Pedro Almodóvar, ο οποίος ήταν αυτός που την ανακάλυψε και της έδωσε έναν ρόλο στην ταινία Ο νόμος του πόθου (1986). Συνεργάστηκαν και στις επόμενες επτά ταινίες του, συμπεριλαμβανομένων των Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης και Δέσε με. Η σχεδόν υπερφυσική γοητεία της τράβηξε την προσοχή και άλλων μεγάλων σκηνοθετών, όπως ο Robert Altman (Prêt-à-Porter) ή ο Terry Gilliam, ο οποίος τη σκηνοθέτησε στην ταινία Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Δον Κιχώτη.
Ο τελευταίος έχει δηλώσει: "Η Rossy είναι μια σταρ που μπορεί να συμπυκνώσει ολόκληρα κεφάλαια της ζωής και των συναισθημάτων της σε ένα θλιμμένο γοητευτικό χαμόγελο. Μου θυμίζει τον Charlie Chaplin". Αυτό τον μήνα τη βλέπουμε στη μεγάλη οθόνη στην Carmen, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του χορευτή και χορογράφου Benjamin Millepied, που αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης όπερας του Georges Bizet, μεταφερμένη στην εποχή μας και γυρισμένη στα σύνορα μεταξύ Μεξικού και Ηνωμένων Πολιτειών.
Στα 58 της χρόνια, η Rossy είναι επίσης μητέρα του Gabriel και της Luna και διοχετεύει το αστείρευτο ταλέντο της σε κάθε μορφή τέχνης. Έτσι, με την ίδια σχολαστικότητα που ενσαρκώνει τους ρόλους της στον κινηματογράφο φιλοτεχνεί γλυπτά από γύψο, τα οποία κατά καιρούς εκθέτει σε διάφορες γκαλερί.
Παράλληλα, διατηρεί τη σχέση της με τη μουσική, μια καριέρα που ξεκίνησε από το συγκρότημα των ’80s Peor Imposible και συνέχισε ως αναγνωρισμένη ερμηνεύτρια σε μεγάλες σκηνές. Η απροσάρμοστη και γοητευτική προσωπικότητά της έχει μαγέψει τον κόσμο της ποπ μουσικής, όπου έχει τραγουδήσει (στο άλμπουμ El Mal Querer της Rosalía) και πρωταγωνιστήσει σε βιντεοκλίπ (από τον George Michael έως την Clara Luciani). Αλλά και στον χώρο της μόδας δεν ήταν λίγοι οι σχεδιαστές, όπως ο Jean Paul Gaultier και ο Alexander McQueen, που την έχρισαν μούσα τους.
Τώρα υπογράφει ως δημιουργός μια συλλογή με τίτλο "Flamencaba" σε συνεργασία με τον Christian Louboutin. Στο τεύχος που κρατάς στα χέρια σου, πάλι, συμμετέχει όχι μόνο ως συνεντευξιαζόμενη, αλλά και ως η φωτογράφος πίσω από τα self-portraits της. Η Rossy de Palma είναι ένα ζωντανό πολυθέαμα!
Ο μέντοράς σου Pedro Almodóvar έχει πει για σένα: "Η Rossy de Palma είναι περισσότερο από μια ηθοποιός. Έχει τη ματιά σκηνοθέτη. Κάνει τον σκηνοθέτη να πιστεύει ότι είναι εκείνος που ελέγχει την κάμερα, αλλά στην πραγματικότητα η ίδια συμβάλλει πολύ στο να διαμορφωθούν η εικόνα και ο χαρακτήρας".
Ναι, για μένα ο ηθοποιός πρέπει να είναι ένας φορέας ενέργειας. Μέσα από τους ρόλους μου θέλω να προσεγγίζω κοινωνικά θέματα ή να μεταδίδω ιδέες. Ο κινηματογράφος είναι ένα ψέμα που μεταφέρει αλήθειες. Στην καθημερινότητά μου είμαι ορθολογίστρια, αλλά ως καλλιτέχνις μου αρέσει να δουλεύω πάνω στο ασυνείδητο. Η ταοϊστική φιλοσοφία και το Yi Jing με βοήθησαν πολύ να αντιληφθώ την άρρηκτη διάσταση του ανθρώπινου πνεύματος. Όταν προετοιμάζομαι για έναν ρόλο, παραδίδομαι στο κενό. Αυτή η φάση είναι η πιο δύσκολη για έναν ηθοποιό, γιατί πρέπει να απελευθερωθείς και να περιμένεις.
Τότε ανακαλύπτεις ότι μετατρέπεσαι σε έναν κενό χώρο που γεμίζει με ιδέες. Οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες είναι αυτοί που ξεχνούν το εγώ τους και γίνονται δεκτικοί στο μυστήριο της δημιουργίας. Από εκεί γεννιέται η μαγεία της τέχνης. Από την άλλη πλευρά, οφείλω να πω ότι η δουλειά του ηθοποιού απαιτεί να καταβάλλεις τεράστιο κόπο. Όταν βλέπουμε, για παράδειγμα, τις συγκλονιστικές ερμηνείες της Cate Blanchett, αντιλαμβανόμαστε την αποφασιστικότητα, τον αγώνα, την επιμονή της να δίνει πάντα περισσότερα. Κατά τη γνώμη μου, είμαι περισσότερο ερμηνεύτρια παρά ηθοποιός, κάπως σαν την Tilda Swinton, την οποία θαυμάζω πολύ.
Σε ποια φάση σε βρίσκουμε αυτή την περίοδο;
Τριγυρνώ σαν την πεταλούδα σε πολλούς κινηματογραφικούς... κήπους. Έχω πάθος με την εικόνα, και αυτό είναι που με σαγήνεψε στην ταινία του Benjamin Millepied. Η Carmen είναι ένα ποιητικό, λυρικό κόσμημα που μέσα από τον συμβολικό χαρακτήρα της Carmen (Melissa Barrera) αναφέρεται σε ένα θέμα που δυστυχώς είναι πολύ σύγχρονο, καθώς αφηγείται την ιστορία ενός Μεξικανού που περνά παράνομα τα σύνορα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αύριο φεύγω για την Ιταλία για να γυρίσω μια ταινία με τίτλο The Opera!, με τους Vincent Cassel και Caterina Murino. Σκηνοθέτης είναι ο Davide Livermore, διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου της Γένοβας.
Είσαι από τους καλλιτέχνες που έχουν μετατρέψει την ίδια την περσόνα τους σε έργο τέχνης, όπως ο Andy Warhol και η Frida Kahlo. Πώς το έκανες αυτό;
Αντλώντας έμπνευση από την ιδιοφυΐα κάποιων ιδιαίτερων γυναικών. Εμπνεύστηκα από την εύθραυστη δύναμη της Μαρίας Κάλλας, της Μαρίνας Αμπράμοβιτς ή της εκρηκτικής Κουβανής τραγουδίστριας La Lupe, την οποία επέλεξε ο Pedro Almodóvar για να ντύσει με τη φωνή της την ταινία Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Και οι τρεις υπήρξαν ιερά τέρατα, με πληγωμένη καρδιά και ζωή γεμάτη δυστυχία, που μπόρεσαν να δώσουν τον σωστό ορισμό της λέξης "λυρισμός": δεν πρόκειται για τη γελοιογραφική αποτύπωση των πιο μικροσκοπικών κινήσεων της ψυχής, αλλά για την έκφραση των έντονων συναισθημάτων των κατατρεγμένων που δεν έχουν άλλη επιλογή.
Τι άλλο να κάνεις όταν η μελαγχολία σφίγγει τον λαιμό σου; Προέρχομαι από μια οικογένεια πολύ δημιουργικών ανθρώπων, οπότε δημιουργώ. Ο πατέρας μου ήταν τεχνίτης πλακιδίων – ένας καλλιτέχνης παρόλο που δεν το γνώριζε. Έφτιαχνε μωσαϊκά στο στυλ του Gaudí, χωρίς ποτέ να έχει δει τα έργα του. Η μητέρα μου τραγουδούσε και έγραφε, αλλά φοβόταν την καλλιτεχνική της φύση. Πλησίασα την τέχνη με θεραπευτικό τρόπο. Όταν κοιτάζουμε τους πίνακες της Georgia O’Keeffe, που αποκαλύπτουν την ασύλληπτη ομορφιά ενός λουλουδιού ή την ένταση των αυτοπορτρέτων της, ανυψωνόμαστε.
Έχεις νιώσει ποτέ ότι έχεις "άσχημο πρόσωπο";
Ποτέ δεν ένιωσα ότι το πρόσωπό μου είναι άσχημο. Ωστόσο, πολλές φορές αισθάνθηκα ότι οι ματιές που μου απευθύνονταν ήταν αδιάκριτες. Πάντα αντιμετώπιζα τα χαρακτηριστικά μου σαν μια εργαλειοθήκη. Τα μάτια μου χρησιμεύουν για να βλέπω, η μύτη μου για να αναπνέω. Νιώθω ευγνωμοσύνη γι’ αυτά και τα αγαπώ. Η μύτη μου με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η βία μπορεί να ξεσπάσει εναντίον ενός ανθρώπου απλώς και μόνο επειδή είναι διαφορετικός. Μια μη συμβατική εικόνα ή το διαφορετικό χρώμα του δέρματος προκαλούν μερικές φορές έναν άνευ λόγου φόβο.
Η τέχνη και η μόδα είναι καταπληκτικά εργαλεία για να εκπαιδεύσουν το βλέμμα στη διαφορετικότητα και να αντιληφθούν την ομορφιά της. Πρόσφατα έκανα αυτοπροσωπογραφίες με το πρόσωπο καλυμμένο με υφάσματα. Συνηθίζω να λέω ότι το πρόσωπο είναι ένας βρικόλακας, τραβάει όλη την προσοχή. Είναι ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε ότι επικεντρωνόμαστε περισσότερο στο μέσα μας όταν το πρόσωπο δεν είναι ορατό. Επικοινωνούμε περισσότερο με τον φακό και, τελικά, αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας στην εικόνα, και αυτό είναι μαγικό.
Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη φωτογραφία;
Πάντα μου προκαλούσε έντονα συναισθήματα. Ξεκίνησα να τραβάω φωτογραφίες τη δεκαετία του ’80, όταν ζούσα στη Νέα Υόρκη. Φωτογράφιζα κόσμο να παίζει σκάκι στο Washington Square Park, κοντά στο σπίτι μου, περαστικούς, εργάτες ή τοπία, όπως τον τάφο της Billie Holiday.
Χρησιμοποιούσα μηχανή Polaroid ή Contax. Τις είχα πάντα μαζί μου, ακόμα και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Όταν γυρίζαμε το Prêt-à-Porter του Altman στο Παρίσι, έβγαλα ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Marcello Mastroianni, της Sophia Loren, της Linda Evangelista, της Kate Moss... Όσον αφορά τα self-portraits μου, είναι ένα παιχνίδι, ένας τρόπος να εξερευνήσω τον εαυτό μου και καλλιτεχνικούς κόσμους που αγαπώ, όπως αυτός του σουρεαλισμού.
Υπήρξες πρωτοπόρος όταν τη δεκαετία του ’80 έφερες μια νέα αντίληψη για την ομορφιά στις πασαρέλες...
Ο Jean Paul Gaultier, ο Alexander McQueen και ο Thierry Mugler κατάφεραν να φέρουν περισσότερη ελευθερία στον κόσμο της μόδας – εγώ συνέβαλα στο να μεταδοθεί το μήνυμά τους. Θυμάμαι πασαρέλες όπου δίπλα σε σιλουέτες όπως αυτή της Naomi Campbell παρήλαυναν διάφορα σώματα και πρόσωπα που δε συμβάδιζαν με την αρχετυπική αντίληψη περί ομορφιάς, συμπεριλαμβανομένων των δικών μου. Πιστεύω ότι, πάνω απ’ όλα, έφερα τη διασκέδαση στο catwalk.
Λατρεύω τα ρούχα και τους σχεδιαστές. Ξεκίνησα να ράβω όταν ήμουν 12 ετών και πουλούσα τις δημιουργίες μου στην αγορά παλαιών αντικειμένων στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα, τη γενέτειρά μου (από εκεί προέρχεται το όνομα Rossy de Palma). Στο σπίτι μου έχω ένα αρχείο με ό,τι έχω σχεδιάσει: γάντια, κεντήματα, πουκάμισα...
Το πέρασμα του χρόνου είναι πάντα δύσκολο για μια ηθοποιό;
Το γήρας δεν είναι εύκολο για καμία γυναίκα. Ακόμα περισσότερο για εκείνες τις ηθοποιούς που υπήρξαν τόσο όμορφες, που άφηναν τον κόσμο άφωνο με την παρουσία τους. Όταν τις βλέπω να υποφέρουν, θέλω να τους πω: "Η ομορφιά σου δεν ξεθωριάζει, είναι χαραγμένη στις ταινίες". Μια πραγματική ηθοποιός παραμένει όμορφη για πάντα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την Gena Rowlands, την Anna Magnani ή τη Charlotte Rampling και τη Liv Ullmann – την είδα στις Κάννες και θα μπορούσα να γράψω ένα ποίημα για το πρόσωπό της! Το ταλέντο δεν έχει ρυτίδες. Το κλειδί για όλα είναι η νοημοσύνη.
Πρέπει ο καθένας να βρει μια νέα ισορροπία, να ζήσει τη στιγμή. Στην περίπτωσή μου, η χαρά της ζωής προηγείται. Δεν έχω χρόνο να μετράω τις ρυτίδες, με απασχολούν πιο ενδιαφέροντα πράγματα. Είμαστε περισσότερα από τη γοητεία μας! Οι γυναίκες σήμερα έχουν ξυπνήσει. Υπάρχουν όλο και περισσότερες γυναίκες σεναριογράφοι, σκηνοθέτιδες, φωτογράφοι. Δουλεύουν για να αφηγηθούν την ιστορία μας, η οποία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη.
Για τι από όσα έχουν επιτύχει οι γυναίκες νιώθεις περήφανη;
Έχουμε κάνει μια εντυπωσιακή πορεία ενισχύοντας την αυτοεκτίμησή μας σε όλους τους τομείς. Έχουμε περάσει από κάθε μορφή απαγόρευσης, καταπίεσης, θυσίας. Γνωρίζαμε αυτά που μας είχαν ανατεθεί, όπως η οικογένεια και η μητρότητα, αλλά μας έλειπε η περιέργεια για τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι γυναίκες άρχισαν να ανακαλύπτουν τον εαυτό τους, κάτι που είναι θεμελιώδες για την ελευθερία μας! Επιπλέον, στο παρελθόν οι γυναίκες δεν αλληλοϋποστηρίζονταν αρκετά, ενώ σήμερα υπάρχει όλο και περισσότερο μια αίσθηση αδελφότητας και στέλνουμε η μία στην άλλη μηνύματα ενθάρρυνσης.
Ποτέ δε ζήτησα την άδεια να είμαι αυτό που είμαι. Ασκώ τα δικαιώματά μου και παλεύω για να αποκτήσω περισσότερα, όπως ισότητα των φύλων ή μισθολογική ισότητα. Δεν παλεύω εναντίον των αντρών, έχω εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να εξελίσσονται. Όλοι έχουν κάποια θηλυκά χαρακτηριστικά –την ευαισθησία, την ανάγκη προστασίας του ανθρώπου και της φύσης–, αλλά πιστεύω ότι το μέλλον θα κριθεί από τις γυναίκες.
Φωτογραφίες: ROSSY DE PALMA @ Safe Management
Επιμέλεια: ROSSY DE PALMA
Βοηθός: COSTANZA CANALI
Styling: CÉCILE MARTIN
Μακιγιάζ: Megumi Itano
Μαλλιά: Claudio Belizario
Μανικιούρ: Huberte Cesarion
