Η Sandra Hüller, πρωταγωνίστρια των ταινιών Ανατομία μιας πτώσης και Ζώνη ενδιαφέροντος, φέτος βιώνει αδιαμφισβήτητα τη χρονιά της.
Από τον Philippe Azoury
Το 2023 ήταν αναμφισβήτητα η χρονιά της Sandra Hüller, αφού πήγε στο Φεστιβάλ των Καννών με δύο ταινίες (Ανατομία μιας πτώσης της Justine Triet και Ζώνη ενδιαφέροντος του Jonathan Glazer) και έφυγε με τον Χρυσό Φοίνικα για την πρώτη και το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής για τη δεύτερη.
Παρ’ όλα αυτά, για τους περισσότερους η Sandra Hüller παραμένει μια άγνωστη, ένα αίνιγμα. Όσα γνωρίζουμε για εκείνη χωράνε σε μια μικρή παράγραφο: Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία και ήταν 10 ετών όταν είδε να πέφτει το τείχος του Βερολίνου. Στα 28 της έκανε εντυπωσιακή είσοδο στο γερμανικό σινεμά κερδίζοντας, το 2006, την Αργυρή Άρκτο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου για τον ρόλο της στην πρώτη της κινηματογραφική ταινία, το Requiem του Hans-Christian Schmid.
"Όταν η ταινία προσκλήθηκε στο φεστιβάλ, όλη η ομάδα ήταν σε τρομερή ευφορία, εκτός από εμένα" λέει. "Δεν ήξερα τι είναι η "Μπερλινάλε”. Δε γνώριζα ότι το Βερολίνο είχε ένα τόσο μεγάλο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου". Για εκείνη τότε η ζωή της ήταν το θέατρο, στο οποίο είχε αφιερώσει 12 χρόνια. Ακόμα όμως κι αν θυμάται αυτή την πρώτη συμμετοχή της σε φεστιβάλ σαν ένα αστείο, τους τελευταίους έξι μήνες η Sandra Hüller έχει προσκληθεί σε όλα τα φεστιβάλ κινηματογράφου στον κόσμο και πλέον στρέφει το βλέμμα στα Όσκαρ. Έχει καμιά ευκαιρία να κερδίσει το πρώτο της; Ναι, λένε οι πιο έμπειροι σινεκριτικοί.
Οι υποψηφιότητές της στα Gotham (τα βραβεία των κριτικών της Νέας Υόρκης) και στις Χρυσές Σφαίρες (όπου η ίδια δεν κέρδισε για την ερμηνεία της, αλλά η Ανατομία μιας πτώσης πήρε τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας) τη βάζουν για τα καλά στο παιχνίδι. Την απασχολεί αυτό; Φαίνεται να υπάρχει κάτι μέσα της που αντιστέκεται και της υπενθυμίζει ότι η ζωή βρίσκεται αλλού.
Τη συναντήσαμε ένα κρύο χειμωνιάτικο πρωινό στο σπίτι της στη Λειψία μαζί με τη μικρή της κόρη. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο σκύλος ήθελε να βγει έξω, μετά να μπει μέσα, μετά να ξαναβγεί και οι δικές του αιτήσεις ήταν αυτές που έδωσαν τον ρυθμό στην κουβέντα μας.
Πώς ήταν αυτά τα δύο τελευταία χρόνια;
Έχεις δίκιο, δεν ήταν μια χρονιά τρελή, αλλά δύο! Η εντύπωση, αν όχι η βεβαιότητα, ότι συμμετείχα σε κάτι ιδιαίτερο ξεκίνησε πριν από τις Κάννες. Τώρα, εδώ στο σπίτι μου, κοιτάζω το χιόνι που πέφτει πυκνό και ξαφνικά έχω την αίσθηση ότι μπορώ να αρχίσω να κοιτάζω προς τα πίσω. Δεν είναι κάτι που συνηθίζω να κάνω, δεν είναι στον χαρακτήρα μου, αλλά τώρα το χιόνι το επιτρέπει, είναι κι αυτή η συνέντευξη... Τι συνέβη, λοιπόν; Μια καταιγίδα... Έτσι το αισθάνομαι. Μια υπέροχη καταιγίδα, στην οποία είχα την τύχη να εμπλακώ, αλλά καταιγίδα σίγουρα. A wild year.
Θέλεις να πεις "έντονο";
Ας πούμε ότι αυτή η χρονιά ήταν μαγική. Και τα δύο σενάρια ήρθαν σ’ εμένα με διαφορετικό τρόπο. Η Justine μου έδωσε το δικό της απευθείας. Διάβασα το σενάριο της Aνατομίας μιας πτώσης μονομιάς, σε ένα απόγευμα, και το βράδυ απάντησα με e-mail ότι ήθελα να το κάνω. Δέχτηκα γιατί το σενάριο είναι εκπληκτικό, αλλά και γιατί είχε σε πολλά σημεία προκλήσεις για μένα.
Η πρώτη ήταν το ότι έπρεπε να παίξω σε μια γλώσσα που δεν είναι δική μου, κάτι που ήθελα να αντιμετωπίσω... Ο χαρακτήρας δεν είναι διάφανος, και αυτό επίσης δε συναντάται τόσο συχνά. Κι όμως, κανείς μας δεν είναι ξεκάθαρος. Προσωπικά, έχω μια κλίση προς την ασάφεια.
Ο χαρακτήρας που υποδύεσαι στην Ανατομία μιας πτώσης έχει το όνομά σου, Sandra...
Συμβαίνει. Σε αυτή την περίπτωση η Justine και ο Arthur (σ.σ. Harari) έγραψαν το σενάριο έχοντας εμένα στον νου. Με διασκεδάζει αυτό. Θα μπορούσε να ήταν σύμπτωση αν δε με γνώριζαν...
Αλλά σε γνώριζαν...
Ναι, αλλά εκεί σταματά. Πρόκειται για έναν φανταστικό χαρακτήρα, δεν είμαι εγώ. Δεν τον έγραψαν για μένα ως άνθρωπο, γι’ αυτό που είμαι, αλλά γι’ αυτό που μπορώ να κάνω.
Είναι μια όμορφη αντίθεση.
Είναι ουσιαστική, διαφορετικά θα ήταν ύβρις. Κατά τα άλλα, μου είναι πολύ δύσκολο να σου πω από πού πιάνομαι για την κατασκευή ενός χαρακτήρα. Συλλαμβάνω μια ιδέα, την κρατάω και ζω μ’ αυτήν για μήνες. Νομίζω ότι θα μπορούσα να το συγκρίνω με το να είσαι ερωτευμένος: Σκέφτεσαι αυτό το άτομο μέρα και νύχτα, προσπαθείς να το καταλάβεις. Για να γνωρίσω τη Sandra, έκανα ακόμα και μαθήματα γαλλικών δύο φορές την εβδομάδα για αρκετούς μήνες.
Έτσι, μπορούσα να ξαναδιαβάσω το σενάριο, να κάνω χίλιες ερωτήσεις στην Justine αλλά και στον εαυτό μου. Αν ήθελα να μάθω τα πάντα; Όχι, καθόλου. Αυτό που έχει σημασία είναι το αντίθετο: Έπρεπε να υπάρχουν πράγματα που παραμένουν στο σκοτάδι. Τα μυστικά πρέπει να φυλάγονται! Ψάχνω για λεπτομέρειες που θα μου δώσουν την ψευδαίσθηση ότι ξέρω τι κάνω, ενώ στο βάθος γνωρίζω πολύ καλά ότι δεν ξέρω. Απλώς το κάνω. Δεν πρέπει να μάθω πολλά, πρέπει να τα αφήσω να συμβούν.
Με ποια σειρά γυρίστηκαν οι ταινίες;
Πρώτα η Ζώνη ενδιαφέροντος του Jonathan Glazer, στη συνέχεια το Sisi & I της Frauke Finsterwalder και τέλος το Ανατομία μιας πτώσης. Δεν είναι ό,τι καλύτερο να δουλεύεις έτσι, γιατί μπορεί να πέσει η μία δουλειά πάνω στην άλλη κι αυτό είναι επικίνδυνο. Θα πρέπει τότε να μάθω να υποδύομαι έναν χαρακτήρα ως το αντίθετο του άλλου. Για παράδειγμα, ο χαρακτήρας που υποδύομαι στο Sisi & I έχει κάτι το αθώο. Αντίθετα, δεν υπάρχει καμία αθωότητα στον χαρακτήρα της Hedwig Höss, της γυναίκας του διοικητή του στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Άουσβιτς, στη The Zone of Interest.
Πώς μπορεί κανείς να υποδυθεί ένα τέρας;
Φέρνοντας στη φαντασία του κάποιον που έχει κλείσει κάθε πρόσβαση, που έχει επικεντρωθεί αποκλειστικά σε ό,τι τον συμφέρει. Έπρεπε να την υποδυθώ "φτωχά", "στεγνά". Φέρεται χωρίς συναίσθηση αλλά και χωρίς ταπεινότητα. Δεν έχει όμως το μεγαλείο των ανθρώπων που αφοσιώνονται σε κάτι το οποίο θα κριθεί αργότερα από την Ιστορία. Δεν έχει πρόσβαση σε αυτό το μεγαλείο. Έτσι, απλώς πράττει ό,τι την κάνει να φαίνεται ότι δρα κατόπιν σκέψης. Αποφεύγει. Προχωρά. Σαν ένας αυτοματισμός.
Σε τρόμαξε η ανάγνωση του σεναρίου;
Δεν είχα διαβάσει το βιβλίο – ακόμα δεν το έχω διαβάσει. Η έρευνά μου ήταν εντελώς διαφορετική απ’ ό,τι στην ταινία της Justine. Η γυναίκα αυτή υπήρξε μέρος της ιστορίας μας, της γερμανικής και της αυστριακής ιστορίας, και είχε να κάνει με όσα γνώριζα για το παρελθόν μας. Όταν μου έκαναν την πρόταση, μου έδωσαν μια περίληψη του σεναρίου σε δύο σελίδες. Πήγα στο κάστινγκ χωρίς να μου έχουν αποκαλύψει το όνομα του σκηνοθέτη που ήθελε να με δει. Συμβαίνει συχνά αυτό στη Γερμανία όταν πρόκειται για σκηνοθέτες με διεθνή καριέρα. Βρέθηκα ανάμεσα στον θαυμασμό που είχα για τον Jonathan Glazer –λατρεύω το Under the Skin– και στην ανησυχία μου ότι θα υποδυθώ μια φασίστρια. Μου πήρε πολύ καιρό να πω το "ναι".
Δεν το μετάνιωσα. Για να μπορέσεις να κάνεις μια τέτοια ταινία, πρέπει να έχεις υποστήριξη κι εγώ μπήκα σε μια ομάδα που όλα τα μέλη της ήταν αφοσιωμένα, ενημερωμένα με ακρίβεια για τον τρόπο με τον οποίο θα γυριζόταν η ταινία, τις αισθητικές της επιλογές, τα πάντα, από τον τρόπο που θα αξιοποιηθεί η μουσική του Mica Levi και οι ήχοι μέχρι την έλλειψη τεχνητού φωτισμού. Ο Jonathan οργάνωσε μια συλλογική δύναμη. Αναγκαία για να κάνεις γύρισμα λίγα μέτρα μακριά από αυτό το στρατόπεδο του θανάτου και να μην τρελαθείς!
Με όλα αυτά τα βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ, έχεις αρχίσει να ονειρεύεσαι το Χόλιγουντ;
Όχι! (γέλια) Υπάρχουν πράγματα που είναι αναγκαία στη ζωή και πρέπει να γίνουν και άλλα που δεν είναι απολύτως απαραίτητα και είναι καλύτερο να μη γίνουν.
Μετά από αυτή τη χρονιά γνωρίζεις καλύτερα γιατί θέλησες να γίνεις ηθοποιός;
Με έναν παράξενο τρόπο, αυτό μου ήταν πάντα σαφές: ήθελα να παίζω. Ήμουν 16 ετών όταν το έκανα για πρώτη φορά. Και ένιωσα ότι επιτέλους έκανα κάτι που ήμουν εγώ. Η παρέα, το θέατρο, το να περνάς χρόνο με αυτούς τους ανθρώπους, να νιώθεις ότι σε ακούν και να τους ακούς κι εσύ, να βρίσκεις έναν κοινό τόπο, δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Με κάνει ευτυχισμένη. Αυτό δεν έχει αλλάξει.
Εδώ μου λένε: "Θα σου συμβούν τρελά πράγματα!". Αλλά δεν καταλαβαίνουν ότι δεν είναι δική μου απόφαση. Η δημοσιότητα θα έρθει σ’ εμένα – ή όχι. Αλλά δεν ήταν ποτέ το κίνητρό μου. Από το να ονειρεύεσαι το μεγαλείο, μπορείς να επιλέξεις να ονειρεύεσαι τη χαρά. Το να βρεθώ στο Χόλιγουντ, να εξερευνήσω μια άλλη βιομηχανία, δε θα κάνει τα πράγματα καλύτερα ή χειρότερα. Είναι απλώς μια άλλη βιομηχανία και είναι και μακριά από το σπίτι μου.
Μακιγιάζ - Μαλλιά: Marco Alecci
Φωτογραφίες: Ralph Mecke
Επιμέλεια: Véronique Tristram
