Από τη Σιμέλα Κολαγκελέ
Είναι από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς που διαθέτει σήμερα η ελληνική σκηνή. Αρκούν όμως μόλις λίγα λεπτά μαζί της για να καταλάβεις ότι, με ό,τι και αν καταπιανόταν στη ζωή της η Στεφανία Γουλιώτη, θα το έκανε με απόλυτο πάθος, τόλμη και ενσυναίσθηση.
Φέτος είναι η πρωταγωνίστρια στο The Doctor του Robert Icke, που σκηνοθετεί η Κατερίνα Ευαγγελάτου. Μια παράσταση που φροντίζει ώστε κανένας από τους θεατές να μην μπορεί να καθίσει αναπαυτικά και χαλαρά στη θέση του, γιατί τον παροτρύνει διαρκώς να εξετάσει τις δικές του προκαταλήψεις για κάθε κοινωνικό φαινόμενο. Ό,τι ακριβώς κάνει και η ίδια η Στεφανία Γουλιώτη σε αυτή τη συνέντευξη.
Πώς είναι να σε θεωρούν την κορυφαία ηθοποιό της γενιάς σου;
Όταν "η κορυφαία ηθοποιός της γενιάς της" (σε εισαγωγικά) παλεύει ακόμη για να διεκδικεί τα αυτονόητα, δε νομίζω ότι αυτός ο τίτλος έχει καμιά τρομερή επίδραση. Όταν κοιτάς πώς θα διασφαλίσεις κοινωνικά δικαιώματα που δεν έχεις ή έναν μισθό που να σου φτάνει οριακά... Πάντως, στο πλαίσιο του μάρκετινγκ, ωραίος είναι ο τίτλος.
Βρίσκεις κάτι θεραπευτικό στη δουλειά που κάνεις ή το αντίθετο;
Υπάρχει σαφώς μια τεράστια θεραπευτική δύναμη στη χρησιμοποίηση φανταστικών συνθηκών προκειμένου να μετακινηθείς από κάτι. Το ίδιο κάνουν και τα όνειρα, μας θεραπεύουν.
Βλέπεις ακόμη όνειρα ανάλογα με την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστείς ή έπειτα από 20 χρόνια στη σκηνή κοιμάσαι πια ήρεμα;
Ισχύει ακόμη σε έναν βαθμό. Για παράδειγμα, τώρα με αφορμή την παράσταση The Doctor, έβλεπα συνεχώς ότι βρισκόμουν κάπου μόνη μου και κάποιοι με κυνηγούσαν! Πιστεύω ότι έχει να κάνει με τον τρόπο που ένα ασυνείδητο κομμάτι μας επικοινωνεί με ένα συνειδητό.
Άλλωστε λένε ότι τα όνειρα είναι η "βασιλική οδός" στο ασυνείδητο.
Ναι, υπάρχουν πράγματα που δε θέλεις να παραδεχτείς συνειδητά, γιατί έχεις χτίσει κάποια οχυρά που σε έχουν κάνει να επιβιώσεις μέχρι τώρα και τα όνειρα σου λένε: "Παραδέξου το αντίθετο".
Μικρή πώς ήσουν;
Όχι πολύ διαφορετική απ’ ό,τι είμαι τώρα. Ένα αγριοκάτσικο που έψαχνε την περιπέτεια και την εναλλαγή όπου κι αν βρισκόταν. Θυμάμαι ένα "σκόρπιο" πλάσμα που ήθελε να απολαύσει τη ζωή σε κάθε της μικρή πτυχή. Και νομίζω ότι από τότε μου έχει μείνει αυτή η αίσθηση του "ανεξάντλητου", ότι πάντα υπάρχει και κάτι άλλο και κάτι άλλο...
Δηλαδή θέλεις να δοκιμάζεις συνεχώς καινούρια πράγματα;
Δε θα έλεγα ότι ψάχνω το καινούριο, αυτό που αναζητώ είναι το βάθος. Δεν ψάχνω κάτι για να είναι καινούριο επιφανειακά, το ψάχνω κι άλλο κι άλλο και αυτό ποτέ δεν τελειώνει. Δεν αναζητώ, ας πούμε, μια καινούρια σχέση επειδή βαρέθηκα την προηγούμενη, αλλά στη σχέση που είμαι θα εμβαθύνω και θα προσπαθώ διαρκώς.
Ακούγεται πολύ κουραστικό.
Εξαντλητικό! Τελειώνω τη διπλή παράσταση και μου λένε "Καλή ξεκούραση" και σκέφτομαι "Ποια ξεκούραση;". Σκέφτομαι ότι θα πάω στο σπίτι και με κάτι θα καταπιαστώ, κάτι θα με απασχολήσει, κάτι θα πρέπει να φτιάξω, κάτι θα πρέπει να λύσω, κάποιο project θα πρέπει να εφεύρω. Δε σταματάει αυτό.
Μεγάλωσες στην Αθήνα, με μαμά Γαλλίδα. Σε ποιες πτυχές του χαρακτήρα σου αντιλαμβάνεσαι τα γαλλικά σου γονίδια;
Αυτή η ερώτηση δε θα έπρεπε να υπάρχει πια. Δε μας καθορίζει ένα γονίδιο ή ένα βιογραφικό στοιχείο, αυτό είναι κάτι λανθασμένο. Εγώ, για παράδειγμα, έχω μητέρα Γαλλίδα, η οποία μεγάλωσε με κάποιες άλλες αρχές, με έναν διαφορετικό συντηρητισμό και με κάποιες ιδέες με τις οποίες δε συμφωνώ καθόλου και είμαι κάθετα αντίθετη.
Αυτό όμως δεν προέρχεται από το γαλλικό της γονίδιο, αλλά από μια συντηρητική παράδοση μιας μικρής κοινωνίας στην επαρχία της Γαλλίας. Αυτό που έχουμε στο μυαλό μας, ότι οι Γάλλοι είναι πρωτοποριακοί και απελευθερωμένοι, δεν ισχύει. Βάζουμε ταμπέλες χωρίς στην ουσία να ξέρουμε τίποτα για τον άλλο.
Η ατάκα που μου αρέσει να λέω είναι: "Είμαι μισή Γαλλίδα, αλλά λατρεύω το σούσι, η αγαπημένη μου χώρα είναι η Μαδαγασκάρη, έχω παντρευτεί έναν Κουβανό και θέλω να πεθάνω στην Ιαπωνία". Είμαστε οι πιο ακραίοι και πιθανοί συνδυασμοί που μπορούν να συμβούν ταυτόχρονα στη φύση. Αλλά αυτό είναι δύσκολο να το δεχτούν άνθρωποι φοβισμένοι, που κοιτάνε μόνο την ασφάλειά τους και είναι περιχαρακωμένοι μέσα σε πλαίσια.
Έχεις πει ότι έγινες ηθοποιός γιατί ήσουν ένας πολύ θυμωμένος άνθρωπος. Είσαι ακόμη;
Ναι. Και όσο θα με βλέπετε να παίζω καλά, θα είμαι θυμωμένη.
Θεωρείς ότι ο θυμός είναι παρεξηγημένο συναίσθημα;
Στην πραγματικότητα, είναι απλώς η έκφραση μιας συναισθηματικής κατάστασης και δε χρειάζεται να τον καταπιέζουμε, αλλά να μπορούμε να τον διαχειριστούμε. Σε όλα υπάρχουν όρια και μια μέση λύση.
Μήπως όμως και ο θυμός είναι "δικαίωμα" των αντρών; Μια θυμωμένη γυναίκα θεωρείται συνήθως απλώς υστερική...
Θα πω μόνο ότι από άποψη αισθητικής οι γυναίκες είναι γενικά πιο όμορφες και, όταν τις βλέπεις να χαλιούνται, είναι χειρότερο! (γέλια) Αστειεύομαι... Φυσικά και είναι αποδεκτό και δίκαιο οι γυναίκες να θυμώνουν. Αλλά γενικά δεν είμαι ούτε υπέρ του διαχωρισμού ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες, του τύπου "Αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο...". Βλέπεις στα Ηνωμένα Έθνη το μόνο χέρι που σηκώνεται και επιτρέπει ακόμη να σφάζονται παιδιά είναι το χέρι μιας μαύρης γυναίκας. Τελικά, ούτε οι γυναίκες θα σώσουν τον κόσμο. Μάλλον αυτός ο κόσμος δε σώζεται.
Δεν έχεις καμία ελπίδα ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος;
Όχι, γιατί ο κόσμος δε θέλει να γίνει καλύτερος. Ένιωσα ότι ενηλικιώθηκα όταν συνειδητοποίησα ότι η ανθρώπινη ζωή δεν είναι η μέγιστη αξία στην κοινωνία. Να γίνει ο κόσμος καλύτερος σε σχέση με τι; Οικονομικά; Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις όπου κάποιος υπερβαίνει τα δικά του όρια, την ασφάλειά του, για να δώσει περισσότερη ασφάλεια σε κάποιον άλλο. Κι αυτό είναι θέμα βαθιάς ψυχικής υγείας. Κάτι που αγνοεί το κράτος και οι θεσμοί. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο, όπως η άνοδος της ακροδεξιάς. Τι σημαίνει ακροδεξιά; Ασφαλίζομαι με αυτά που εγώ πιστεύω, είτε το εγώ αυτό είναι σημαία είτε σύνορα. Εδώ φοβήθηκαν μια ροζ σημαία, τόση είναι η χαζομάρα.
Δε μασάς τα λόγια σου. Δε σε ενδιαφέρει τι λέει ο κόσμος για σένα;
Με ενδιαφέρει στον βαθμό που δεν επηρεάζει το μικροκλίμα στο οποίο βρίσκομαι. Δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους! Αλλά είναι ωραίο να ακούμε και τα αρνητικά. Προσωπικά, διαβάζω τις αρνητικές κριτικές για τη δουλειά μου για να δω τι μπορώ να διορθώσω. Η αδικία με ενοχλεί. Να λένε ότι έχω κάνει πράγματα που δεν έχω κάνει.
Είσαι αυστηρή με τον εαυτό σου;
Με κρίνω αρκετά, αλλά προσπαθώ η κριτική μου να γίνεται από διάφορες οπτικές. Αν το δω από την οπτική του αν έχω καταφέρει κάτι στη ζωή μου, ναι, κατάφερα. Από την οπτική του αν πέτυχα να κάνω κάποιο άλμα έξω από το οικογενειακό και το κοινωνικό πλαίσιο, όχι, δεν έχω κάνει – εκεί όπου βρίσκονταν οι γονείς μου, στη μεσοαστική τάξη δηλαδή, βρίσκομαι κι εγώ. Από την οπτική του μπαμπά μου, δεν τα έχω καταφέρει, θέατρο κάνω. Για να μην είμαι πάρα πολύ αυστηρή με τον εαυτό μου, προσπαθώ να αλλάζω το πλαίσιο μέσα από το οποίο κοιτάζω τα πράγματα.
Η παράσταση The Doctor, στην οποία πρωταγωνιστείς, πραγματεύεται, πέρα από την αιώνια διαμάχη πίστης και επιστήμης, τον απόλυτο παραλογισμό του φανατισμού και τις συνέπειές του. Μίλησέ μας γι’ αυτό.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ευφυές έργο που καταφέρνει να συνδυάζει όλα τα κοινωνικά φαινόμενα, αλλά το θέμα του είναι ο φανατισμός πίσω από μια έκφραση ιδεών. Όποια άποψη κι αν υποστηρίζεις με φανατισμό, δημιουργεί πρόβλημα. Όλοι έχουν δίκιο και άδικο ταυτόχρονα. Πρέπει να κάνουμε χώρο για το άλλο. Οποιαδήποτε άποψη πρέπει ταυτόχρονα να εμπεριέχει και την αντίθετη.
Αν μπορούσες να αλλάξεις νομοθετικά τρία πράγματα στην Ελλάδα του 2024, ποια θα ήταν;
Θα ξεκινούσα με τον γάμο των ομοφύλων. Όχι μόνο επειδή αφορά συγκεκριμένους ανθρώπους, αλλά επειδή δίνει ένα καθαρό μήνυμα του σεβασμού που έχω απέναντι σε όλες τις κατηγορίες των πολιτών. Το δεύτερο θα ήταν το θέμα της πρώτης κατοικίας, να μην μπορούν οι άνθρωποι να βγαίνουν από τα σπίτια τους. Και το τρίτο θα ήταν να εμπνεύσω ως κράτος εμπιστοσύνη στον πολίτη, ότι είμαι εκεί γι’ αυτόν. Νιώθω ότι το κράτος μάς βλέπει σαν εχθρούς κι εμείς εκείνο – είναι ένας φαύλος κύκλος. Από πού να το πιάσεις; Από την ακρίβεια; Από το δικαστικό και το εκπαιδευτικό σύστημα; Επίσης, θα έβρισκα έναν τρόπο να τελειώσω την ακροδεξιά. Και θα έβαζα την ψυχική παιδεία στα σχολεία, μόνο έτσι θα δούμε σε 20 χρόνια μια διαφορετική κοινωνία.
Για μένα είναι από τα βασικά προβλήματα της κοινωνίας μας αυτή τη στιγμή, ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί τα ψυχικά προβλήματα. Ακόμα και όσοι δεν μπορούν να δεχτούν ότι η ύπαρξη δύο μαμάδων ή δύο μπαμπάδων είναι ΟΚ έχουν ψυχικό πρόβλημα, όχι ιδεολογικό. Θα σου πω ένα παράδειγμα: Στον τέταρτο όροφο της πολυκατοικίας όπου μένω ζει μια οικογένεια με δύο υπέροχες μαμάδες – δεν ακούς τίποτα και βλέπεις μόνο λατρεία σε αυτή την οικογένεια. Στον δεύτερο όροφο ζει μια μαμά και ένας μπαμπάς που "σφάζονται" κάθε μέρα. Είμαι στα όρια να καλέσω την πρόνοια. Τι διαλέγουμε; Να νομιμοποιήσουμε την κακοποίηση και όχι την αγάπη; Για να πάει ο κόσμος λίγο μπροστά, χρειάζεται ψυχική παιδεία και αγάπη.
Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα σου πιστεύεις ότι σε έχει βοηθήσει περισσότερο;
Μου έρχεται να σου πω ο δυναμισμός και η αυτοπεποίθηση, αλλά αυτά είναι παράγωγα τραυμάτων, οπότε θα πω τα τραύματα. Τα υπόλοιπα είναι φαινομενικά.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΝΤΑΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΤΑ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΑΚΙΓΙΑΖ-ΜΑΛΛΙΑ: MARY ΑΝΝ
