Μιλώντας με τη συν-δημιουργό της περφόρμανς Living Room, μέσω της οποίας η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής συμμετέχει για πρώτη φορά στο Athens Pride.
Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής συμμετέχει για πρώτη φορά στο Athens Pride 2023 με την πρώτη παρουσίαση της περφόρμανς Living Room, μιας μουσικής παράστασης που δημιούργησαν ο βαρύτονος και drag περφόρμερ Γεώργιος Ιατρού και η εικαστικός και σκηνοθέτρια Ανθή Κουγιά και συνδυάζει το drag με το κλασικό τραγούδι, τη μελοποιημένη ποίηση και τις εικαστικές τέχνες.
To madamefigaro.gr συνομίλησε με την σκηνοθέτρια και την εικαστικό Ανθή Κουγιά.
Πώς γνωριστήκατε με τον Γιώργο Ιατρού και πώς αποφασίσατε να δουλέψετε μαζί για να δημιουργήσετε το Living Room;
Με τον Γιώργο γνωριστήκαμε όταν δουλέψαμε μαζί στο "Orfeas2020”. Η συνεργασία μας ήταν άψογη. Γίναμε φίλοι και θελήσαμε να κάνουμε και κάτι άλλο μαζί. Ο Γιώργος είχε στο μυαλό του να συνδυάσει το drag -ο ίδιος έχει τη drag περσόνα Nίνα Νάη- με το λιντ. Το λιντ είναι ένα είναι είδος μουσικής, που άνθισε κυρίως τον 19ο. Το λιντ χαρακτηρίζεται από τη μελοποίηση ποιητικών κειμένων και αποτελείται μόνο από φωνή και πιάνο. Φαινομενικά τα δύο είδη δεν έχουν καμία σχέση καθώς το drag γεννήθηκε στο περιθώριο ενώ το το λιντ στα σαλόνια της αστικής τάξης αλλά τον ενδιέφερε να βρει μια σύνδεση καθώς μια ποιητικότητα -άλλου είδους- υπάρχει και στα δύο.
Και μετά πώς προχωρήσατε;
Με ενέπνευσε πολύ σκηνογραφικά η ιδέα του σαλονιού και αποφασίσαμε να την κρατήσουμε. Στο Living Room παρουσιάζουμε τα δικά μας σαλόνια, αυτά στα οποία μεγαλώσαμε και αυτά στα οποία ακόμη ζούμε. Εδώ και χρόνια μέσα μου καλλιεργούσα μια εικαστική ιδέα που είχε να κάνει με την έννοια του καμουφλάζ και του χαμαιλεοντισμού, το πώς δηλαδή ένα πλάσμα μπορεί να γίνει ένα με το περιβάλλον του. Δοκιμάσαμε να κουμπώσουμε την ιδέα στο project και όντως λειτούργησε. Αυτή ήταν η αφετηρία μας, αυτά τα στοιχεία παντρεύτηκαν. Στην ουσία το project συνδυάζει τις εικαστικές τέχνες, την περφόρμανς, το λιντ, το drag έχοντας φυσικά στοιχεία από τα προσωπικά μας βιώματα. Αυτό που προέκυψε είναι μια σκηνική μεταφορά μιας μικρής πράξης αντίστασης απέναντι σε ένα περιβάλλον που μας εξομοιώνει, μας αφομοιώνει, μας απορροφάει.
Διαβάστε ακόμη: Είδαμε τη συγκλονιστική περφόρμανς "Goodbye, Lindita"
Το σαλόνι είναι ένας πολύ ιδιαίτερος χώρος γιατί είναι δωμάτιο του σπιτιού μας αλλά όχι τόσο ιδιωτικό όσο η κρεβατοκάμαρα για παράδειγμα, βρίσκεται δηλαδή στο μεταίχμιο κοινωνικότητας και ιδιωτικότητας.
Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση γιατί όντως το σαλόνι είναι εκείνος ο χώρος του σπιτιού που συνδυάζει το ιδιωτικό με το δημόσιο. Αυτή τη θεματική την έχω δουλέψει ξανά κατά κάποιο τρόπο σε μια άλλη μου δουλειά, το "Asparagus”, το 2016. Ο χώρος του σαλονιού είναι επίσης ιδιαίτερα ταυτισμένος με το πρόσφατο παρελθόν μας, με τις συνθήκες της πανδημίας. Κάναμε μια πρώτη, ανεπίσημη παρουσίαση του έργου στο στούντιο μου τον Σεπτέμβριο και οι άνθρωποι που το παρακολούθησαν μας είπαν ότι έκαναν τις δικές τους προβολές καθώς το έργο τους έφερε στο νου τις στιγμές που έζησαν μέσα στο σαλόνι τους στην καραντίνα, μέσα σε ένα σαλόνι που ένιωθαν ότι τους ρούφαγε για 1-2 χρόνια.
Είπες πριν ότι φέρατε πολλά προσωπικά βιώματα στο project, κάτι που είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της περφόρμανς. Πού και με ποιο τρόπο τοποθετεί το όριο ο ίδιος ο δημιουργός ή ο περφόρμερ για το πόσο και πώς επιθυμεί να εκτεθεί;
Σε όλες μου τις δουλειές έτσι δουλεύω, μόλις γύρισα από μια περφόρμανς που παρουσίασα στη Λισαβόνα. Και εκεί η διαδικασία ήταν δύσκολη γιατί όλοι φέραμε προσωπικά μας στοιχεία στην πρόβα και τα δουλέψαμε. Η κατάρτιση και η εκπαίδευση μου, γιατί αυτό είναι που έχω σπουδάσει, με βοηθάει στο να συμβολοποιώ το πλάσμα που βρίσκεται στη σκηνή. Ναι μεν, η δράση, ο λόγος, η κίνηση προέρχονται από προσωπικό βίωμα αλλά εμένα με ενδιαφέρει ο/η περφόρμερ να γίνεται σύμβολο. Το πώς αυτό επιτυγχάνεται έχει να κάνει με πάρα πολλούς παράγοντες.
Άρα προσπαθείς να μην αυτοαναφορικό παρότι είναι βιωματικό.
Ακριβώς. Γι’ αυτό και ήταν επιτυχία όταν στην ανεπίσημη παρουσίαση του Σεπτεμβρίου μας έλεγαν "α, αυτό το πλάσμα ήμουν εγώ στο σαλόνι μου και γι’ αυτό με χτύπησε πολύ στο συναίσθημα η παράσταση”. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα όταν φτιάχνεις μια καινούρια δουλειά, όταν γράφεις ένα νέο έργο γιατί στην ουσία αυτό κάναμε. Είναι λοιπόν στοίχημα το πώς αυτό που φτιάχνεις είναι ανοιχτό προς τους άλλους, πώς προσκαλεί τους θεατές, πώς τους δίνει την ευκαιρία να προβάλλουν πάνω του δικά τους πράγματα με όποια οπτική αυτοί επιλέξουν. Μου αρέσει να υπάρχει σεναριακή συνέπεια σε αυτό που παρουσιάζουμε αλλά ταυτόχρονα να μην είναι "κλειστό” αλλά αντιθέτως να είναι ανοιχτό σε διαφορετικές προσεγγίσεις και εντυπώσεις.
Το drag με την έννοια του χαμαιλεοντισμού πού συναντώνται; Είναι το drag μια απόπειρα να ενσωματωθώ σε ένα περιβάλλον παρουσιάζοντας ποιος είμαι παρότι αυτό γίνεται με πολύ dramatic στοιχεία άρα κατά συνέπεια ξεχωρίζοντας;
Ακριβώς πάνω σε αυτό δουλέψαμε. Στο Living Room όταν το κοινό μπαίνει μέσα στην αίθουσα αντικρίζει ένα πλάσμα που είναι πλήρως εναρμονισμένο με το περιβάλλον, γιατί στην ουσία είναι παγιδευμένο. Το περιβάλλον αυτό είναι πολύ τακτοποιημένο, κλειστοφοβικό, μουχλιασμένο. Πρόκειται για μια πρόσοψη και δεν μπορείς ως θεατής να δεις τι βρίσκεται πίσω από αυτό. Ουσιαστικά αυτό που γίνεται είναι ότι σταδιακά αποκαλύπτεται αυτό το πλάσμα και από μέσα, πολύ κραυγαλέα, εμφανίζονται τα τεράστια χείλη, τα έντονα μάτια, το φιλέ κάτω από την περούκα, με όλα τα φανταχτερά, φωνακλάδικα drag στοιχεία. Η αισθητική αντίθεση μεταξύ της drag ομορφιάς και του μουχλιασμένου περιβάλλοντος ανέδειξε κάτι το πολύ ενδιαφέρον, νομίζω.
Διαβάστε ακόμη: Ποιες σειρές να δεις αν σου άρεσε το Succession
Ποιο είναι αυτό;
Το ότι η περφόρμανς αφηγείται την ιστορία απέκδυσης μιας φορεμένης πανοπλίας και την πορεία αποκάλυψης ενός κρυμμένου εαυτού. Για μένα η φορεμένη πανοπλία έχει να κάνει κυρίως με το ότι πρέπει να ακολουθούμε συγκεκριμένες κοινωνικές επιταγές για να "πετύχουμε”, για να πληρούμε τις προϋποθέσεις ενός ανθρώπου που τα έχει "καταφέρει”. Η απέκδυση λοιπόν δεν αφορά έναν φορεμένο ή μη φορεμένο εαυτό αλλά τις καθοδηγούμενες επιθυμίες. Αυτή η πορεία αποκάλυψης του εαυτού έχει πάντα κάτι το απελευθερωτικό από όλο αυτό το καταπιεστικό περιβάλλον αλλά ταυτόχρονα έχει κάτι το πολύ ευάλωτο.
Στο τέλος λοιπόν αυτό το πλάσμα μένει πολύ εκτεθειμένο και αυτή η ευαλωτότητα είναι κάτι που με αφορά πολύ στη δουλειά μου. Μου φαίνεται ότι οι έννοιες της ευαλωτότητας και της αποτυχίας δαιμονοποιούνται πολύ. Ακούμε συνεχώς "μην είσαι ευάλωτη”, "μην είσαι αποτυχημένη” αλλά ας κάτσουμε λίγο να σκεφτούμε τι σημαίνουν όλα αυτά. Έχω ξεκινήσει μια ολόκληρη έρευνα γύρω από την ποιητική της αποτυχίας και την παραδοχή της ευαλωτότητας. Αυτές είναι κινητήριες δυνάμεις για να προχωράμε.
Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να εκφραζόμαστε κοινωνικά πιο άνετα από ό,τι στο παρελθόν αλλά υπάρχει ακόμη πολύ δρόμος που πρέπει να διανύσουμε.
Θεωρώ ότι το πιο σημαντικό είναι να μην εκφράσουμε μια επιθυμία με τις λέξεις αλλά να ζούμε αλλιώς. Μπορούμε να ζούμε αλλιώς. Το να λες και να ξαναλές κάποια πράγματα δεν φτάνει. Απλώς ζήσε. Όταν εσύ ζεις όπως επιθυμείς οι άλλοι άνθρωποι σε βλέπουν κι αυτό, από μόνο του, είναι πιο δυνατό.
Πληροφορίες: Το Living Room θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την Τετάρτη 7 Ιουνίου 2023, στις 20.30. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη με δελτία εισόδου.
Oι φωτογραφίες του Living Room είναι της Αθηνάς Λαμπίρη.
