Μερικές σκέψεις για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου που είδαμε στην έναρξη των Νυχτών Πρεμιέρας.
Οι Νύχτες Πρεμιέρας εκτυλίσσονται, εδώ και τρεις δεκαετίες, ως μία γιορτή που συστήνει στο κοινό σπουδαίες ταινίες ενώ παράλληλα δημιουργεί μια σινεφίλ κοινότητα που ανανεώνει το ραντεβού της κάθε φθινόπωρο. Η 31η έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας ξεκίνησε την πρώτη μέρα του Οκτωβρίου κουβαλώντας μαζί της το "βάρος" του συρρικνωμένου προγράμματος. Αυτό δεν στέρησε από την έναρξη τη μαγεία επιβεβαιώνοντας το motto της φετινής διοργάνωσης "αυτές οι νύχτες μένουν".
Ο κόσμος πλημμύρισε την αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που είχε μία μέρα με απεργία και κινητοποιήσεις στους δρόμους της πόλης. Μετά από μία μικρή στάση στο κόκκινο χαλί για τις απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες και το "χάζι" στους υπόλοιπους καλεσμένους, όλοι πήραν τη θέση τους. Τα φώτα έσβησαν και πριν δούμε τους τίτλους αρχής για τη "Βουγονία", την εμφάνισή του έκανε στη σκηνή ο Γιώργος Μαυροψαρίδης, ένας από τους κορυφαίους μοντέρ και καλλιτέχνες στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Επίσης, από τους σταθερούς συνεργάτες του Γιώργου Λάνθιμου.

Οι εκπλήξεις όμως δεν σταμάτησαν εκεί, καθώς η ημέρα χαρακτηρίστηκε από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Λουκά Κατσίκα ως του "Αγίου Γεωργίου". Λίγα λεπτά αργότερα, ανέβηκε στη σκηνή, εν μέσω χειροκροτημάτων, ο σκηνοθέτης της ταινίας με την έκπληξη του κοινού να διαδέχεται τον ενθουσιασμό. Ο Λάνθιμος εκμυστηρεύτηκε ότι κάθε φορά που έχει πρεμιέρα στην Ελλάδα έχει άγχος γιατί έχει για εκείνον μεγάλη σημασία να παρουσιάζει την ταινία του στη χώρα του.
Το κοινό του Φεστιβάλ τίμησε όμως και η Emma Stone μέσα από ένα ηχητικό μήνυμα στα ελληνικά που μοιράστηκε ο σκηνοθέτης.
Η παρουσία του Γιώργου Λάνθιμου κρίθηκε ιδιαίτερα συμβολική και όχι μόνο επειδή εμφανίστηκε για άλλη μια φορά με την κονκάρδα της Παλαιστίνης στο πέτο του.
Το "καμπανάκι" που χτυπάει το Φεστιβάλ για τη στήριξη του Πολιτισμού στη χώρα είχε χτυπήσει και το καλοκαίρι όταν μια σκηνή σχεδιασμένη να γυριστεί στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης -ανάμεσα στα Προπύλαια και τον Παρθενώνα- απορρίφθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Τι σημαίνει για την ταινία του Γιώργου Λάνθιμου το "όχι" του ΚΑΣ
Το παρασκήνιο ήταν δύσκολο να μην επανέλθει στο μυαλό μας βλέποντας την ταινία και φτάνοντας στο φινάλε της. Τι στέρησε τελικά το "όχι" του ΚΑΣ από τη "Βουγονία"; Η απάντηση είναι μάλλον… τίποτα!
Η ιστορία του βρήκε το τοπίο που της ταίριαζε. Και το κοινό, είτε στην Αθήνα είτε στο Τορόντο, παρέμεινε καθηλωμένο. Ίσως για εμάς, ως θεατές στην Ελλάδα, η θέα της Ακρόπολης να έδινε ένα επιπλέον ρίγος -μια ιδιότυπη ταύτιση ή μια πολιτισμική ένταση. Αλλά ο Λάνθιμος, πιστός στο ύφος του, δεν δείχνει να βασίζεται σε τέτοιες ευκολίες. Η ταινία έχει δική της εσωτερική δύναμη.
Σε αυτό συμβάλλουν στοιχεία όπως το μοντάζ, η μουσική -που έχει ξανά την υπογραφή του Jerskin Fendrix- και φυσικά οι ερμηνείες. Η Emma Stone εκπλήρωσε τις προσδοκίες όλων χαρίζοντάς μας μία ακόμα ηρωίδα σημείο αναφοράς μετά τη Bella Baxter και ο Jesse Plemons μάς έδειξε μία άλλη υποκριτική του πλευρά. Μετράμε από τώρα υποψηφιότητες σταρ Όσκαρ.

Βγαίνοντας από την αίθουσα, κι αφού το κοινό προσπάθησε να πλησιάσει την έκταση που έχουν τα standing ovation στα μεγάλα φεστιβάλ, το μόνο που άκουγες ήταν θετικά σχόλια.
Spoiler: Η ελληνική τοποθεσία που πήρε τη θέση της "Ακρόπολης" στη Βουγονία
Όσο για το πώς ο Γιώργος Λάνθιμος αναπλήρωσε το "κενό" της Ακρόπολης; Κάνοντας ένα μικρό αλλά απαραίτητο spoiler, να σου πούμε ότι επέλεξε να γυρίσει μία από τις σκηνές του στο Σαρακήνικο. Η λευκότητα του τοπίου στη Μήλο λειτούργησε σαν ένα απόκοσμο πεδίο, πιο συμβατό ίσως με την αλληγορία του σεναρίου. Ήταν μια έξυπνη μετατόπιση -και όχι υποχώρηση.

Αν κάτι χάθηκε τελικά, αυτό ίσως να μην είναι καλλιτεχνικό, αλλά επικοινωνιακό. Η Ελλάδα αρνήθηκε μια σκηνή που θα μπορούσε να φέρει την Ακρόπολη στο διεθνές κινηματογραφικό προσκήνιο. Ίσως και μια επιπλέον προβολή στην ιστορία της σύγχρονης κινηματογραφίας.
Στο τέλος της μέρας όμως -και όχι μόνο της χθεσινής- αυτό που έμεινε είναι ότι το σινεμά πάντα βρίσκει τον δρόμο του. Επίσης, ότι ο Γιώργος Λάνθιμος παραμένει εφευρετικός!