Η γυναίκα, τα ρούχα, τα έργα τέχνης, ο μύθος
Γεννήθηκε το 1881, μεσουράνησε στις αρχές του εικοστού αιώνα, κι όμως μέχρι σήμερα εξακολουθεί να επηρεάζει τη μόδα και την τέχνη. Αξεπέραστη μούσα, η Luisa Casati
εμπνέει και εμάς για ένα tribute στη μοναδικότητα – τη δική της, και γενικότερα.
Σε ένα μάλλον κλασικό “πορτρέτο μέλους της αριστοκρατίας” (από το studio Reutlinger πιθανότατα), η νεαρή μαρκησία Luisa ποζάρει γεμάτη μεγαλοπρέπεια και σεμνότητα, μακριά ακόμη από το εκκεντρικό στυλ που την καθιέρωσε ως μια από τις πιο αξεπέραστες μούσες. Γεννημένη στο Μιλάνο το 1881 ως Luisa Adele Rosa Maria von Amman, είχε μέχρι τα 15 της χάσει και τους δύο γονείς της. Το ατυχές γεγονός λέγεται πως έκανε τη Luisa και τη μεγαλύτερη αδερφή της, Francesca, τις δύο πλουσιότερες γυναίκες της Ιταλίας. Το 1900, η Luis παντρεύτηκε τον Camillo, μαρκήσιο Casati Stampa di Soncino, με τον οποίο έκανε μία κόρη, την Cristina. Το ζευγάρι βρισκόταν σε νόμιμη διάσταση ήδη από το 1914, όταν η Luisa γνώρισε τον Gabrielle D' Anunzio – μετά από αυτόν, δεν ήταν πια ίδια.
1910: House of Vain
Σύντομα η μαρκησία άρχισε να αποκτά τη δική της ζωή, μαζί με τη δική της, μοναδική περσόνα. “Έπιασε” το λιτό και απέριττο Palazzo Venier Dei Leoni στο Canal Grande, στη Βενετία (για τη μετακίνησή της χρησιμοποιούσε λευκές γόνδολες, ενώ ο νόμος επέβαλε να είναι όλες μαύρες), και συγκεντρώνοντας γύρω της μια αυλή από καλλιτέχνες -τους οποίους περιέβαλλε με αγάπη, ισχυρή χρηματοδότηση και άφθονες απολαύσεις- πέρασε υπέροχα (και δεν ήταν η μόνη). Στα θρυλικά πάρτι της συνέβαιναν αδιανόητα πράγματα, όπως π.χ. ένα ντουέτο χορού μεταξύ Nijinsky και Isadora Duncan. Η ίδια περιφερόταν ως ταιριαστά αδιανόητη παρουσία οικοδέσποινας, περιβαλλόμενη από αξιοπερίεργα pets (γατόπαρδους, για παράδειγμα), ντυμένη είτε σαν κινούμενο έργο τέχνης του Dali είτε φορώντας ζωντανά φίδια ως κοσμήματα, και συνοδευόμενη από υπηρέτες που φορούσαν μόνο φύλλα χρυσού πάνω στα επίμαχα ανατομικά σημεία του σώματός τους. Υπογραμμίζοντας τη στενή σχέση της Casati με την τέχνη, το Palazzo Venier Dei Leoni φιλοξενεί σήμερα τη συλλογή Peggy Guggenheim.
1912: Άγριο θηλυκό
Αυτή η εξπρεσιονιστική αποτύπωση της Casati από τον φακό του διάσημου φωτογράφου Baron Adolph de Meyer αποτελεί μια από τις πιο γνωστές απεικονίσεις της, από την οποία γίνεται σαφέστατη η αντισυμβατική ομορφιά και η σχεδόν τρομαχτική γοητεία αυτής της γυναίκας. Κανείς δεν ξέρει αν πρέπει όντως να πιστέψει όλα όσα ακόμη ακούγονται για αυτήν. Σίγουρα, πάντως, η γυναίκα που λέγεται ότι κάποτε κατόρθωσε να τρομάξει τον θεοσκότεινο Aleister Crowley, αξίζει συγχαρητηρίων για το τεράστιο ετούτο κατόρθωμα. Βέβαια, λέγεται πως είχε τρομάξει και πολύ κόσμο ακόμη, ένα βράδυ στο Παρίσι, όταν έκανε check-in στο Ritz συνοδευόμενη από ένα από τα περίεργα pets της, τον βόα της συγκεκριμένα, ο οποίος γλίστρησε έξω από το δωμάτιο σπέρνοντας τον πανικό στο exclusive οίκημα φιλοξενίας. Για την ιστορία, ας αναφερθεί πως την απόκοσμη ομορφιά της Μαρκησίας είχαν επίσης φωτογραφίσει ο Man Ray και ο Cecil Beaton.
Συνέχεια στη σελίδα 2
Από συνέντευξη της σε αμερικανικό περιοδικό
1914: “Θέλω να γίνω ένα ζωντανό έργο τέχνης”
Δεν είναι πολλά τα γραπτά που άφησε η Marchesa, ωστόσο αυτή η φράση της έχει μείνει στην ιστορία – αλλά και με έναν τρόπο, έχει επαληθευτεί από αυτήν. Η Luisa Casati θεωρείται η γυναίκα, μετά την Παρθένο Μαρία και την Κλεοπάτρα, με τις περισσότερες αναπαραστάσεις της μορφής της σε έργα τέχνης κάθε λογής – όπως αυτός ο πίνακας του Giovanni Boldini, “H Μαρκησία Luisa Casati με φτερά παγωνιού”, που χρονολογείται από το 1914. Στους καλλιτέχνες που συνδέθηκαν με τη διαβόητη Μαρκησία συμπεριλαμβάνονται οι βασικοί εκπρόσωποι του ιταλικού φουτουρισμού, καθώς και ο προαναφερθείς λογοτέχνης και εραστής της, Gabriele d' Anunzio. Όλοι οι παραπάνω, παρεμπιπτόντως, θεωρήθηκαν προπομποί του ιταλικού φασισμού και του Mussolini (για να προσθέσουμε μια ακόμη επίκαιρη πινελιά στο αφιέρωμα...).
1915: The Fashion Connection, μέρος 1ο
Την έντυσαν ο Paul Poiret και ο Mariano Fortuny, αλλά και πιο αμιγώς καλλιτεχνικοί τύποι όπως ο Léon Bakst και ο Erté. Φόρεσε τα κοσμήματα του οίκου Lalique, λάτρευε τις πέρλες και τις φορούσε σε layers πολύ πριν την Coco Chanel (περισσότερα για την Coco, λίγο μετά), ενώ λέγεται πως ενέπνευσε και τη σειρά Panthere του οίκου Cartier. Μερικά από τα κοστούμια της, όπως ο Λευκός Αρλεκίνος (δεύτερο look από δεξιά) ή ένα ινδο-περσικό outfit (άκρη δεξιά, με το συμπάθειο) που της σχεδίασε ο Bakst, έχουν μείνει στην ιστορία. Α, και μερικά αλλόκοτα beauty μυστικά: Η Μαρκησία τόνιζε τα τεράστια πράσινα μάτια της με άφθονο μαύρο κολ, ενώ λέγεται πως τα έκανε να λάμπουν ρίχνοντάς τους σταγόνες από δηλητηριώδη belladonna.
1954: Beat muse
Αν και η ελαιογραφία της Μαρκησίας έχει φιλοτεχνηθεί ήδη από το 1919 -από τον τότε εραστή της, τον βρετανό καλλιτέχνη Augustus Edwin John-, το έντονο βλέμμα του μοντέλου εμπνέει αρκετές δεκαετίες εργότερα τον Jack Kerouac. Η εμβληματική μορφή της beat generation αφιερώνει τους παρακάτω στίχους στην Casati, το πορτρέτο της οποίας ήταν καρφιτσωμένο στον τοίχο του:
Τα μάτια της είναι απέραντα
Το δέρμα της είναι λαμπερό
Γαλάζιες φλέβες
Και ατίθασα κόκκινα μαλλιά
Ώμοι γλυκείς και μικροσκοπικοί
Συνέχεια στη σελίδα 3
Alberto Martini
1976: Η γηραιά κυρία
Στην ταινία “A matter of time” του Vincente Minnelli, η Ingrid Bergman πρωταγωνιστεί στον ρόλο της εκκεντρικής γηραιάς αριστοκράτισσας Contessa Sanziani, ενός χαρακτήρα εμπνευσμένου από την Casati. Στο πλευρό της, η Liza Minnelli στον ρόλο της νεαρής Nina την φροντίζει, ενώ παράλληλα σαγηνεύεται από τον εντελώς διαφορετικό κοινωνικά κόσμο της. Στη συνήθως πιο θλιβερή πραγματικότητα, η μαρκησία πέθανε στο Λονδίνο to 1957 σχετικά φτωχή – λέγεται πως την είχαν δει να ψάχνει στα σκουπίδια φτερά πουλιών για να στολίσει τα μαλλιά της. Η Luisα, μαρκησία Casati Stampa di Soncino, θάφτηκε στο νεκροταφείο Brompton, με τρόπο απολύτως ταιριαστό με αυτόν κατά τον οποίο είχε ζήσει: Φορώντας μαύρα, λεοπάρ και ψεύτικες βλεφαρίδες και έχοντας βαλσαμωμένο στα πόδια της, μέσα στο φέρετρο ένα από τα αγαπημένα της πεκινουά.
2004: The Fashion Connection, μέρος 2ο
Όταν ζούσε, η μαρκησία Casati ήταν η μούσα και προστάτιδα του Fortuny και του Poiret - έστω κι αν σύντομα τους εγκατέλειψε για κάτι πιο arty κι εξωφρενικό. Ωστόσο, η σημαντικότερη επιρροή της στη μόδα βρίσκεται, από το 2004 μέχρι και σήμερα, στα χείλη όλων: Μέσα από το ίδιο το όνομα του οίκου Marchesa των Georgina Chapman και Keren Craig, το δικό της όνομα ουσιαστικά (παρεμπιπτόντως, προφέρεται “Μαρκέζα”). Μια ακόμη, λιγότερο glamorous όψη της σχέσης της με τη μόδα: Όταν, στη δεκαετία του '30, το προσωπικό χρέος της μαρκησίας είχε ανέλθει στο εξωφρενικό ποσό των 25 εκατομμυρίων δολαρίων, με σημερινά δεδομένα, τα προσωπικά της είδη κατασχέθηκαν και πωλήθηκαν σε δημοπρασία. Σύμφωνα με σχετικό θρύλο, η γυναίκα που “χτύπησε” και απέκτησε πολλά από αυτά τα είδη ήταν η Coco Chanel.
2007: The Fashion Connection, μέρος 3ο
Ο Alexander McQueen αφιερώνει στη Μαρκησία τη συλλογή του για άνοιξη / καλοκαίρι, από όπου προέρχεται και το φόρεμα Sarabande - σε φωτο από την έκθεσή του στο Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης. Στην Casati είχε αφιερώσει δύο συλλογές του και ο John Galliano όσο σχεδίαζε για τον οίκο Dior: την pret-a-porter συλλογή για άνοιξη / καλοκαίρι 1998, καθώς και την haute couture συλλογή για φθινόπωρο 2007 / χειμώνα 2008, με τον άκρως ταιριαστό τίτλο Bal des Artistes.
2013: Η μαρκησία φορά Tom Ford
Στο πέμπτο τεύχος του με θέμα Wannabe, το περιοδικό μόδας Herself κάνει ένα αφιέρωμα στις πιο μοναδικές γυναίκες, που διαθέτουν εντελώς προσωπικό και δικό τους στυλ. Από τη λίστα αυτή δεν γινόταν να λείπει η μαρκησία Casati, την οποία το δημιουργικό team του περιοδικού φαντάστηκε και εικονογράφησε ντυμένη με ένα ensemble από την εκρηκτική συλλογή του Tom Ford για φέτος τον χειμώνα - την οποία κάτι μας λέει πως η Luisa, αν ήταν ακόμη μαζί μας, θα εκτιμούσε ιδιαίτερα.
