Ο Βύρωνας Κριτζάς θέλει να αρχίσουν τα κορίτσια να ακούνε Dylan
Όταν έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο του Βύρωνα Κριτζά, αφενός χάρηκα ιδιαίτερα που έβλεπα το όνομα ενός παλιού συνεργάτη τυπωμένο σε ένα βιβλίο (στο πρώτο του για την ακρίβεια) και αφετέρου γιατί ο τίτλος προμήνυε ένα ενδιαφέρον "ταξίδι" στη ζωή ενός καλλιτέχνη που για μένα συνεχίζει να αποτελεί ένα μικρό αίνιγμα. Το βιβλίο "Bob Dylan, 100 Τραγούδια". Οι ιστορίες πίσω από αυτά και τη σημασία τους περιλαμβάνει κείμενα πάνω στα 100 κορυφαία δείγματα του έργου του Dylan, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοπιούς του 20ου αιώνα.
Εκτός όμως από τη ματιά του Βύρωνα, που δηλώνει ένας από τους πιο ένθερμους φαν του καλλιτέχνη, δέκα άνθρωποι από τον χώρο της μουσικής - Γιάννης Αγγελάκας, Φοίβος Δεληβοριάς, Αργύρης Ζήλος, Πάνος Κατσιμίχας, Κατερίνα Καφεντζή (Kafka), Μάκης Μηλάτος, Γιάννης Πετρίδης, Νίκος Πορτοκάλογλου, Διονύσης Σαββόπουλος, Χάρης Συμβουλίδης - επιλέγουν ένα αγαπημένο τους κομμάτι και μιλούν για τον δικό τους Dylan, με συναρπαστικές αφηγήσεις. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται 5 έργα του Αχιλλέα Ραζή, φιλοτεχνημένα ειδικά για την έκδοση.
Πες μας λίγα λόγια για σένα, όχι όσα θα διαβάσουμε κάτω από το όνομά σου στο βιβλίο.
Είμαι δημοσιογράφος. Μου αρέσει η μουσική, τα κορίτσια, οι εναλλαγές γελοιότητας και σοβαρότητας, οι συνεντεύξεις, η χαρά της δημιουργίας και το σπιτικό φαγητό, χωρίς πολλά μπαχαρικά, γιατί με πειράζουν.
Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να ξεκινήσεις να γράφεις αυτό το βιβλίο;
Σε περιόδους που δεν είχα δουλειά, για να μην πελαγώσω, καθόμουνα και έγραφα. Ήμουν (και παραμένω) μεγάλος φαν του Dylan, σε βαθμό γραφικότητας, ε και εκεί γύρω στο 2010 είπα να ξεκινήσω ένα βιβλίο με θέμα τα 100 καλύτερα κατ’ εμέ τραγούδια του, με αναφορές στις ιστορίες πίσω από αυτά και στη σημασία τους. Πέρα από την προσωπική μου ανάγκη ή ματαιοδοξία, σκεφτόμουν πως είναι λιγάκι παράξενο να μην υπάρχει στην Ελλάδα ούτε ένα βιβλίο που να εξετάζει τη συνολική πορεία του Dylan, έστω τους σημαντικούς σταθμούς αυτής.
Συνάντησες δυσκολίες στη διαδρομή;
Το ίδιο το γράψιμο δεν μου ήταν δύσκολο. Μου ήταν τρομερά ευχάριστο, σαν να έπαιζα Tetris. Δύσκολα ήταν τα γύρω-γύρω. Αν και υποθέτω πως όταν κάθεσαι στο λάπτοπ και ξεκινάς ένα βιβλίο με κείμενα πάνω σε 100 τραγούδια του Bob Dylan, δεν περιμένεις να έρθουν στην πόρτα σου οι εκδοτικοί και να σε παρακαλάνε να τους το δώσεις...
Είναι ένα βιβλίο με ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα. Γράφεις για τους λίγους ή θα ήθελες να μυήσεις τους πολλούς στον κόσμο του Bob Dylan;
Όλους τους θέλω, και τους πολλούς και τους λίγους. Φτιάχνοντας ένα βιβλίο πληροφορίας, βρίσκεσαι ανάμεσα σε δύο μέτωπα. Από τη μία είναι οι γνώστες, που δεν θέλουν να πέσουν πάνω σε πράγματα που ήδη ξέρουν - και με το δίκιο τους. Από την άλλη, αρκετοί θα το διαβάσουν λόγω κάποιας επικαιρότητας, ή από περιέργεια, ή για να μορφωθούν ή επειδή είναι φίλοι σου ή δημοσιογράφοι. Η δυσκολία έγκειται στο να μην παραγκωνίσεις ούτε τους πρώτους, ούτε τους δεύτερους.
Υπήρξαν στιγμές που "αμφισβήτησες" τον Dylan, καθώς μπήκες στα ενδότερα του καλλιτέχνη;
Όχι. Έχει γράψει και κακά τραγούδια, αλλά αυτό ισχύει για όλους τους τεράστιους δημιουργούς. Μόνο μεγαλύτερη εκτίμηση μου προκάλεσε η είσοδος στα ενδότερά του. Δοκίμασέ το και αν δεν πειστείς στείλε μου inbox.
Γράφτηκαν αμφιλεγόμενες κριτικές σχετικά με τη βράβευσή του με Νόμπελ Λογοτεχνίας, αλλά όπως σημειώνεις και στο βιβλίο σου το θεωρείς κάτι σαν δικαίωση. Πιστεύεις ότι αυτή η βράβευση ξεκινά μια άλλη σχέση μεταξύ μουσικής και λογοτεχνίας;
Όχι, η σχέση αυτή υπήρχε και θα υπάρχει. Αν οι στίχοι ενός τραγουδιού διαθέτουν λογοτεχνική ισχύ, δεν χρειαζόμαστε τους κουστουμάτους καθηγητές της Σουηδικής Ακαδημίας για μας το πουν. Ωστόσο, όταν ο μεγαλύτερος ακαδημαϊκός θεσμός του κόσμου αναγνωρίζει και επιβραβεύει έναν τραγουδοποιό, όλοι εμείς που ακούμε τραγούδια απ’ το πρωί ως το βράδυ, μια δικαίωση την αισθανόμαστε.
Ποια είναι τα δικά σου αγαπημένα τραγούδια τού και γιατί;
Το "You ‘re ‘Gonna Make me Lonesome When you Go”, γιατί είναι στεναχωρημένο και χαρούμενο ταυτόχρονα όπως κι εγώ - και το "Like a Rolling Stone”, γιατί είναι το καλύτερο τραγούδι που γράφτηκε ποτέ. Σου λέω δύο μονάχα, γιατί αν μ’ αφήσεις, θα σου πω 100.
Τα κορίτσια ακούνε Dylan;
Σπανίως. Αλλά καιρός δεν είναι να αρχίσουν; Boηθείστε λίγο κι εσείς εκεί...
Κλείνοντας, γράφεις ότι αυτό είναι το πρώτο και μάλλον το τελευταίο σου βιβλίο. Θεωρείς ότι εκπλήρωσες το όνειρό σου και "έκλεισες" με αυτό το βιβλίο παρά το νεαρό της ηλικίας σου;
Ένα αστείο έκανα, Μάρω. Όλοι οι συγγραφείς λένε στο βιογραφικό τους "το τάδε είναι το πρώτο του βιβλίο" - λες και το ‘χουν σίγουρο ότι θα εκδώσουν και δεύτερο. Κατά τ’ άλλα ναι, θεωρώ ότι "έκλεισα" και ήδη απορρίπτω εκδοτικές προτάσεις τη μία μετά την άλλη, με δελεαστικές προκαταβολές πολλών χιλιάδων ευρώ και ευκαιρίες καταξίωσης.
Το "Bob Dylan – 100 τραγούδια" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Η πρώτη παρουσίασή του θα γίνει στο Public Συντάγματος, στις 25/1 και ώρα 21.00, με ομιλητές τον Φοίβο Δεληβοριά και τον Αργύρη Ζήλο. Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις σε Θεσσαλονίκη (2/2) και Ηράκλειο (3/2).
