Η μάθηση δεν τελειώνει ποτέ: Η πρόεδρος της Express Publishing, Τζένη Ντούλη μιλά για τα παιδιά, τα Αγγλικά και τη χαρά της εκπαίδευσης.
Ποια είναι η σωστή ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί Αγγλικά; Τελειώνει άραγε ποτέ κανείς με μια ξένη γλώσσα; Και πώς μπορούμε ως γονείς να στηρίξουμε τα παιδιά μας, ώστε η μάθηση να μην είναι αγγαρεία αλλά χαρά; Η Τζένη Ντούλη, Πρόεδρος και Editor-in-Chief της Express Publishing, με πολυετή εμπειρία στη συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού, μιλάει στο madamefigaro.gr για τη σημασία της ποιοτικής εκπαίδευσης, την αξία της εξατομίκευσης, αλλά και για το πώς η γλώσσα μπορεί να γίνει μια γέφυρα που ενώνει ανθρώπους, ιδέες και πολιτισμούς.
Ως γονείς / κηδεμόνες συχνά ανησυχούμε: ποια είναι η σωστή ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί αγγλικά;
Σίγουρα, το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό, και είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες του, οι εξωτερικές συγκυρίες και πολλοί άλλοι παράγοντες. Όμως όσο νωρίτερα το παιδί έρθει σε επαφή με τη γλώσσα, τόσο πιο ομαλά εντάσσεται στον κόσμο της. Παρ’ όλα αυτά, ανεξάρτητα από την ηλικία του, το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό μπορεί να προσφέρει δραστηριότητες και ερεθίσματα προσαρμοσμένα για κάθε ηλικία, ώστε η μάθηση να γίνεται οργανικά και να μπαίνουν οι σωστές βάσεις για το μέλλον.
Πολλοί γονείς λένε ότι θέλουν τα παιδιά τους να έχουν ‘τελειώσει’ με τα αγγλικά μέχρι τη Γ’ Γυμνασίου. Αλήθεια, γίνεται αυτό; Και τελικά, τι σημαίνει πραγματικά ‘τελειώνω’ με μια γλώσσα;
Μεγάλη κουβέντα ανοίγετε! Ξέρετε, πολλοί γονείς πιστεύουν ότι το παιδί "τελειώνει” με τα Αγγλικά μόλις πάρει μία πιστοποίηση επιπέδου Β2 ή Γ2, συνήθως γύρω στο γυμνάσιο. Στην πραγματικότητα όμως, η γλωσσική επάρκεια δεν περιορίζεται σε ένα χαρτί ή σε μια εξέταση. Μιλάμε για μια ολόκληρη μαθησιακή διαδρομή, πλούσια και δημιουργική που δεν σταματάει στα 14.
Για μένα, το να "τελειώνεις” με μια γλώσσα σημαίνει να τη χρησιμοποιείς και να την εξελίσσεις με άνεση και αυτοπεποίθηση στην καθημερινότητα, αλλά και αργότερα, στην επαγγελματική σου ζωή. Άλλες είναι οι ανάγκες και οι εμπειρίες στα 14, κι εντελώς διαφορετικές στα 25. Το ίδιο εξελίσσεται και ο τρόπος που χειρίζεσαι τη γλώσσα: το λεξιλόγιο που χρειάζεσαι, οι εκφράσεις που χρησιμοποιείς, ακόμα και η ίδια η ωριμότητα με την οποία επικοινωνείς.
Η δική μου συμβουλή; Να περνούν μεν τα παιδιά από τη διαδικασία των εξετάσεων γιατί τους δίνει χρήσιμες δεξιότητες, αλλά να μην αντιμετωπίζουν τις πιστοποιήσεις σαν αυτοσκοπό. Γιατί στην πραγματικότητα, όπως σε κάθε τι που μαθαίνουμε, έτσι και στα Αγγλικά, το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ.
Τι θα λέγατε σε έναν γονιό που έχει κουραστεί να "κυνηγάει” το παιδί του να διαβάσει Αγγλικά; Υπάρχει κάποιο μυστικό;
Για εμάς, η γλώσσα δεν "διαβάζεται", βιώνεται. Τα βιβλία μας δεν μαθαίνουν στα παιδιά απλά γραμματική και λεξιλόγιο, αλλά τα βοηθούν να καλλιεργήσουν δεξιότητες ζωής, όπως επικοινωνία, κριτική σκέψη και ενσυναίσθηση. Τα ενθαρρύνουμε να αναρωτιούνται: "Είναι αυτή η είδηση αληθινή;" ή "Πώς μαθαίνω καλύτερα;"
Επίσης, δεν θέλει κόπο, θέλει τον σωστό τρόπο. Βασικός παράγοντας για να μη χρειάζεται να "κυνηγούν” οι γονείς τα παιδιά να διαβάσουν, είναι να κάνουν τα παιδιά κάτι που τα εμπνέει και που ξυπνά την περιέργειά τους να μάθουν. Με δραστηριότητες, projects και δημιουργικότητα, η μάθηση γίνεται παράπλευρο όφελος της συμμετοχής και της φαντασίας — όχι αυτοσκοπός. Έτσι τα παιδιά είναι πιο πρόθυμα να μάθουν, όταν αυτό που μαθαίνουν τους φαίνεται ενδιαφέρον ή τους παρουσιάζεται με ενδιαφέρον τρόπο.
Ξέρετε, μία από τις μεγαλύτερες ανάγκες του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι η δίψα για το καινούργιο. Από τη στιγμή που ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο μέχρι την ημέρα που φεύγουμε από αυτόν, δεν σταματάμε ποτέ να μαθαίνουμε και να δοκιμάζουμε νέα πράγματα· έτσι είναι φτιαγμένος ο εγκέφαλός μας. Γι’ αυτό, όταν θέλουμε οι μαθητές μας να μάθουν κάτι σημαντικό, χρειάζεται να το παρουσιάζουμε με τρόπο που να φαίνεται πρωτότυπος και ελκυστικός, ώστε να τους μείνει αξέχαστο. Αντίθετα, η βαρετή πληροφορία σπάνια μένει στη μνήμη.
Καλό θα ήταν και οι γονείς να δίνουν στα παιδιά τους ερεθίσματα που συνδέονται με τη μάθηση στην καθημερινότητα, από μικρή ηλικία, χωρίς να χρειάζεται να τα "καθίζουν" σε μια καρέκλα μόνο για "μελέτη". Σκεφτείτε γιατί κάποτε μας διάβαζαν παραμύθια· πόσο αυτό καλλιεργούσε τη φαντασία μας και μας μάθαινε αξίες. Στην Express Publishing διαθέτουμε μια πληθώρα από τέτοιο υπέροχο υλικό, που κάθε γονιός μπορεί να αποκτήσει και να μοιραστεί με το παιδί του, ώστε να καλλιεργηθεί η αγάπη για μάθηση.
Πέρα από τα Αγγλικά, ποια δεξιότητα θεωρείτε πιο σημαντική σήμερα;
Χμμμ… πολλές. Ενσυναίσθηση, αισιοδοξία, ευγένεια, σεβασμός, επικοινωνία, συνεργασία, κριτική σκέψη και η δυνατότητα να αλληλεπιδρά κανείς με την τεχνολογία με ουσιαστικό τρόπο.
Φυσικά, τα παιδιά αποκτούν και τεχνικές δεξιότητες, αλλά ο τρόπος που κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας είναι οι πραγματικές δεξιότητες ζωής που καθορίζουν την ανθεκτικότητά μας. Μέσα από τα βιβλία μας καλλιεργούμε όλα αυτά συνδέοντας τη μάθηση με την καθημερινή πραγματικότητα των παιδιών.
Τι σημαίνει σήμερα "ποιοτική” εκπαίδευση;
Ποιοτική εκπαίδευση σημαίνει πολλά πράγματα. Για μένα –και για τους συνεργάτες μου στην Express Publishing– είναι να ενθαρρύνεις κάποιον να μάθει, να εξελιχθεί και να αγαπήσει τη μάθηση. Σημαίνει να του δίνεις τη δυνατότητα να μάθει να αυτενεργεί και να εξελίσσεται, να μπορεί να παρακολουθεί, να ελέγχει και να ρυθμίζει τον τρόπο που μαθαίνει καλύτερα και κατανοεί τον κόσμο γύρω του.
Και εδώ έρχεται το γνωστό ρητό: you cannot make a fish climb a tree. Σε ένα πλαίσιο ποιοτικής εκπαίδευσης, η μάθηση πρέπει να προσαρμόζεται στους μαθητές, και όχι αποκλειστικά οι μαθητές στη μάθηση.
Αυτό ακριβώς εκφράζει και το κεντρικό μας μήνυμα: "Teach it your way” και "Learn it your way”. Ο εκπαιδευτικός έχει την ελευθερία πραγματικά να επιλέξει και να προσαρμόσει το βιβλίο στις ανάγκες της τάξης του, ενώ κάθε μαθητής μπορεί να μάθει με τον δικό του ρυθμό και τρόπο. Εμείς φροντίζουμε, μέσα από τις εκπαιδευτικές λύσεις που προσφέρουμε, να το κάνουμε αυτό εφικτό και να το ενθαρρύνουμε όσο περισσότερο γίνεται.
Ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν μαθητή ή εκπαιδευτικό σήμερα; Μπορούν με κάποιο τρόπο τα κατάλληλα εργαλεία να κάνουν τη διαφορά;
Για τους μαθητές, η μεγάλη πρόκληση είναι ότι συχνά καλούνται να μάθουν με παραδοσιακούς τρόπους, ενώ ταυτόχρονα κατακλύζονται καθημερινά από έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας που έρχεται από πολλές πηγές. Για τους εκπαιδευτικούς, είναι η ουσιαστική αξιοποίηση της τεχνολογίας, αλλά και η έλλειψη χρόνου και πόρων σε συνδυασμό με τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες των νέων.
Και στα δύο αυτά πεδία, εμείς ως εταιρεία δεν βλέπουμε τον εαυτό μας απλώς σαν έναν πάροχο εκπαιδευτικού υλικού· βλέπουμε την εκπαίδευση ως λειτούργημα και θέλουμε να στηρίζουμε ενεργά τη δουλειά των εκπαιδευτικών. Τα βιβλία μας βοηθούν τους μαθητές να ανταποκριθούν σε αυτές τις προκλήσεις, ενώ τα σεμινάρια, τα webinars και η καθοδήγηση που προσφέρουμε δίνουν στους καθηγητές τα εργαλεία να κατανοήσουν πώς η τεχνολογία μπορεί να λύσει πραγματικά προβλήματα μέσα στην τάξη.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Τα ψηφιακά μας εργαλεία, όπως το Express DigiPlus, φέρνουν μπροστά την πολύ θετική επίδραση που μπορεί να έχει η τεχνολογία στην εμπειρία μάθησης, σήμερα. Το DigiPlus είναι μια πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης που προσαρμόζει το υλικό στις ανάγκες κάθε μαθητή, εντοπίζει δυνατά και αδύναμα σημεία και μεταφέρει αυτές τις πληροφορίες στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς. Έτσι γίνεται δυνατή η στοχευμένη εξάσκηση, οι έγκαιρες παρεμβάσεις όπου χρειάζεται και, κυρίως, η ουσιαστική αξιοποίηση του χρόνου μέσα στην τάξη.
Και εδώ θέλω να τονίσω κάτι: τα βιβλία, όπως και τα ψηφιακά υλικά, είναι απλώς εργαλεία. Μέσα στην τάξη, ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που καθοδηγεί, εμπνέει, παραδειγματίζει και κρατά το ενδιαφέρον ζωντανό. Αυτή είναι μια ακόμη πρόκληση για τον σύγχρονο εκπαιδευτικό: να αποδεικνύει συνεχώς –και να υπερασπίζεται– ότι ο ρόλος του είναι κομβικός και δεν μπορεί να παρακάμπτεται.
Πόσο σημαντικό είναι σήμερα το να προσαρμόζεται η εκπαιδευτική διαδικασία στις ανάγκες και στον ρυθμό του κάθε μαθητή; Και πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί στην πράξη σε μια τάξη με πολλούς μαθητές;
Η Express Publishing βασίζεται στην πεποίθηση ότι η μάθηση πρέπει να προσαρμόζεται στον μαθητή. Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό, το δικό του στυλ και τα δικά του κίνητρα, και η εκπαίδευση οφείλει να τα σέβεται.
Φυσικά, σε μια τάξη με πολλούς μαθητές αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Εκεί έρχεται η αξία του κατάλληλου υλικού: προσεκτικά σχεδιασμένο περιεχόμενο, διαδραστικά ψηφιακά εργαλεία και συνεχή υποστήριξη προς τον εκπαιδευτικό, ώστε να μπορεί να διαφοροποιεί τη διδασκαλία και να αξιοποιεί στο έπακρο τα μέσα που έχει στη διάθεσή του. Έτσι δημιουργείται ένα περιβάλλον όπου κάθε μαθητής μπορεί να βρει τον δικό του ρυθμό χωρίς να χάνει την αίσθηση της ομάδας.
Aς μην ξεχνάμε ότι η γλώσσα σημαίνει επικοινωνία. Γι’ αυτό και το περιβάλλον της τάξης πρέπει να ευνοεί τη συνεργασία, όχι την απομόνωση. Η ομαδική εργασία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών είναι το κλειδί για την ανάπτυξη ουσιαστικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων και κατ’ επέκταση της ξένης γλώσσας.
Ευχαριστούμε την Τζένη Ντούλη, Πρόεδρο και Editor-in-Chief της Express Publishing. Η κα Ντούλη διαθέτει 20ετή εμπειρία στη συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού, στην έρευνα και στη διδασκαλία. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την παιχνιδοποίηση στην εκπαίδευση, τη νευροεπιστήμη και τις σύγχρονες μεθόδους αξιολόγησης.
