Αρκεί να πιστέψουμε ότι "αξίζουμε" και να το λέμε δυνατά κάθε πρωί για να προσελκύσουμε ό,τι επιθυμούμε; Ή μήπως πρόκειται για ένα εύπεπτο trend που μας αποπροσανατολίζει από αυτό που απαιτείται για να κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα;
Από την Αλεξάνδρα Θεοδωροπούλου
Γύρω στην ηλικία των 30 αρχίσαμε με τις φίλες μου να αγχωνόμαστε για το πότε θα παντρευτούμε και θα κάνουμε παιδιά. Βρισκόμασταν κι εμείς, όπως συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους σε διάφορες φάσεις της ζωής τους, σε μια εποχή έντονων ανακατατάξεων και αναταράξεων. Τελικά, η Λένα έμεινε έγκυος και παντρεύτηκε το αγόρι με το οποίο ήταν ήδη πέντε χρόνια μαζί, η Εύη ερωτεύτηκε παράφορα και παντρεύτηκε σε πολύ γρήγορο διάστημα και εγώ μετά από διάφορες περιπέτειες ερωτεύτηκα και παντρεύτηκα ένα αγόρι αρκετά μικρότερό μου. Μετά άρχισαν να έρχονται τα παιδιά. Κατά κανόνα, εύκολα και, φυσικά, με άγνοια κινδύνου.
Η φίλη μας η Γεωργία ήταν η μόνη που δεν είχε παντρευτεί στην παρέα. Είχε πολλά φλερτ μετά τον χωρισμό από τη μεγάλη σχέση που είχε μέχρι τα τριάντα της, αλλά κανείς δε φαινόταν να έχει την πρόθεση να προχωρήσει σε μια πιο σοβαρή σχέση. Όπως όμως γίνεται κάθε φορά που θέλουμε κάτι πολύ (είναι άραγε πράγματι έτσι;), γνώρισε ξαφνικά και ερωτεύτηκε τον Θάνο και με συνοπτικές διαδικασίες οδηγήθηκαν στα σκαλιά της εκκλησίας.
Διαβάστε Επίσης
Εμείς οι φίλες της χαρούμενες, με τους συζύγους μας και τα μωρά στην κοιλιά, στα καρότσια ή παρανυφάκια, περιμέναμε τη νύφη να εμφανιστεί στην εκκλησία, όταν ξαφνικά μια ομάδα ανθρώπων άρχισε να φωνάζει ρυθμικά: "Αξίζεις, αξίζεις, αξίζεις!". Ξέραμε ότι η Γεωργία είχε τελευταία στραφεί σε μια καινούρια τάση, που έλεγε –όπως το είχαμε αντιληφθεί ανάμεσα σε γέννες, θηλασμούς και βραδινά ταΐσματα– ότι, αν επιθυμήσεις κάτι πολύ, το πιστέψεις και το ζητήσεις, το σύμπαν θα σου το φέρει, γιατί... το αξίζεις.
Η αρχή στην οποία πιστεύει η Γεωργία –και πολλοί άλλοι– είναι το "manifestation". Πρόκειται για έναν όρο που έχει γίνει πολύ της μόδας και έχει συζητηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Η λογική του είναι ότι, όταν επιθυμούμε κάτι πολύ, θα πρέπει να το ζητάμε και να πιστεύουμε ότι θα το πάρουμε και με αυτό τον τρόπο θα το προσελκύσουμε στη ζωή μας. Η διαδικασία για όποιον ασπάζεται αυτή τη θεωρία είναι απλή: Ζητάμε, πιστεύουμε, λαμβάνουμε και εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας όταν τελικά αποκτήσουμε αυτό που θελήσαμε.
Μπορεί να είναι άραγε έτσι απλά και μαγικά τα πράγματα; Αυτό φαίνεται να πρεσβεύει το διάσημο βιβλίο αυτοβοήθειας της Rhonda Byrne Το μυστικό, βασισμένο στην ομώνυμη ταινία. Περιστρέφεται γύρω από την αρχή του –ψευδοεπιστημονικού– νόμου της έλξης, σύμφωνα με τον οποίο η σκέψη και μόνο μπορεί να επηρεάσει τις αντικειμενικές συνθήκες στη ζωή κάποιου, και επικαλείται την ενέργεια ως εγγύηση της αποτελεσματικότητάς του.
Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 2006, έχει πουλήσει 30 εκατ. αντίτυπα παγκοσμίως και έχει μεταφραστεί σε 50 γλώσσες. Οι επιστημονικοί ισχυρισμοί που διατυπώνονται στο βιβλίο έχουν απορριφθεί από μια σειρά επικριτών, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι σε όλα αυτά δεν υπάρχει καμία επιστημονική βάση. Παρόμοιες θεωρίες θα βρούμε και αλλού: "Ζητάτε και θα σας δοθεί, ψάχνετε και θα βρείτε, χτυπάτε την πόρτα και θα σας ανοιχτεί. Γιατί όποιος ζητάει λαβαίνει κι όποιος ψάχνει βρίσκει κι όποιος χτυπά του ανοίγεται" διαβάζουμε στην Αγία Γραφή και στο Κατά Ματθαίον 7:7-8. Ενώ ο δημοφιλής Βραζιλιάνος συγγραφέας Paulo Coelho διαβεβαιώνει ότι "αν θέλουμε κάτι πολύ, το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να το αποκτήσουμε".
Κάπου εκεί βρίσκεται και η βάση της ψυχολογικής προσέγγισης του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP), που αναφέρεται στη διαδικασία ευθυγράμμισης των σκέψεων, των συναισθημάτων και των ενεργειών μας με το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η λογική δηλαδή είναι να ενεργούμε σαν το επιθυμητό αποτέλεσμα να είναι ήδη αληθινό, τόσο στη σκέψη όσο και στη συμπεριφορά. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τεχνικές όπως ο μελλοντικός βηματισμός, όπου κάνουμε νοερά πρόβα τα όνειρά μας, ή η αναδιαμόρφωση των περιοριστικών πεποιθήσεων για να τις μετατρέψουμε σε ενδυναμωτικές σκέψεις.
Είναι όμως εντελώς διαφορετικό να σχεδιάσουμε και να δουλέψουμε σκληρά για κάτι και πολύ διαφορετικό να βασιστούμε σε μια "μαγική σκέψη" που μας υπόσχεται ότι θα πάνε όλα καλά τελικά, αρκεί να μην κάνουμε αρνητικές σκέψεις, να έχουμε πίστη και όραμα. "Γιατί πιστεύοντας με πάθος κάτι που δεν υπάρχει ακόμα, το δημιουργούμε· ανύπαρχτο είναι ό,τι δεν πεθυμήσαμε αρκετά, ό,τι δεν ποτίσαμε αρκετά με το αίμα μας, για να μπορέσει να πάρει ανάκαρα να δρασκελίσει το σκοτεινό κατώφλι της ανυπαρξίας" γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του Αναφορά στον Γκρέκο και μέσα σε αυτές τις τρεις φράσεις υπογραμμίζει ότι η επιθυμία μας οφείλει να γίνει κινητήρια δύναμη που θα μας κινητοποιήσει να σχεδιάσουμε, να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις και με όλο μας το είναι, για να καταφέρουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας.
Ίσως η αντιπαραβολή των λόγων του Καζαντζάκη μ’ εκείνα του Paulo Coelho, που λένε ότι, όταν επιθυμούμε κάτι πολύ, το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να το αποκτήσουμε, να είναι αρκετή για να κατανοήσουμε τη διαφορά της πιθανότητας της πραγματοποίησης της επιθυμίας για την οποία προσπαθούμε από την πραγματοποίηση εκείνης που απλώς οραματιζόμαστε και ευχόμαστε.
Κάθε επιθυμία που έχουμε, λοιπόν, τη στέλνουμε στο σύμπαν και θεωρούμε ότι, αν πιστεύουμε σε κάτι θετικό, θα μας συμβεί κάτι θετικό, ενώ, αν έχουμε στο μυαλό μας κάτι αρνητικό, είναι πιθανό να ασκήσουμε έλξη στο αρνητικό. Ελπίζουμε, πιστεύουμε και φερόμαστε σύμφωνα με αυτό που επιθυμούμε να αποκτήσουμε, αλλά δεν έχουμε ποτέ αρνητικές σκέψεις. Και θα έλεγε κάποιος, ακόμα κι αν αυτό δεν ισχύει, γιατί είναι κακό να ακολουθήσουμε αυτή την τακτική; Εμείς θα επιθυμήσουμε, θα ονειρευτούμε, θα πιστέψουμε, δε θα κάνουμε καθόλου αρνητικές σκέψεις και το πολύ πολύ δε θα υλοποιηθεί η επιθυμία μας. Δεν έχουμε να χάσουμε και κάτι. Είναι όμως πράγματι έτσι;
Το πρόβλημα σε αυτό το είδος της σκέψης είναι ότι αφήνουμε την επιθυμία μας στην τύχη και στο θαύμα, αφού ελπίζουμε χωρίς να οργανωνόμαστε, να σχεδιάζουμε και να προσπαθούμε πραγματικά. Επιπλέον, καταλογίζουμε στον εαυτό μας τεράστια ευθύνη αν κάτι πάει αρνητικά –γιατί δε θα έπρεπε να είχαμε αρνητικές σκέψεις και αμφιβολίες–, ενώ, αν, αντίθετα, κάτι πάει καλά, λέμε ότι είναι ζήτημα τύχης ή βοήθειας από τον Θεό, το σύμπαν κ.λπ. με αποτέλεσμα να μην αποδίδουμε τα εύσημα σ’ εμάς. Αν μη τι άλλο, όλη αυτή η σκέψη είναι επικίνδυνη γιατί είναι παραπλανητική.
"Αντικειμενικά, το να σκεφτόμαστε με ρεαλιστικά αισιόδοξο τρόπο αναφορικά με την κατάκτηση των στόχων μας είναι μια χρήσιμη και αβλαβής πρακτική", σημειώνει η δρ Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγος με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική, και συνεχίζει: "Η θετική στάση ζωής και γνωστικής επεξεργασίας, συνδυαστικά με μια εντατική, συστηματική και κατάλληλη προσπάθεια εκ μέρους μας κατά την εφαρμογή των μεθόδων που απαιτούνται για την επίτευξη των σκοπών μας, μπορεί να φανεί άκρως αποτελεσματική.
Η κυρίαρχη επεξήγηση αυτού του αποτελέσματος κρύβεται στην ενθάρρυνση και την κινητοποίηση, στην οποία μας οδηγούν η θετική αντίληψη και διατύπωση, η ελπίδα και η αισιοδοξία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν αρκεί μόνο να επιθυμούμε, να αναγνωρίζουμε και να κάνουμε θετικές δηλώσεις για να εκπληρωθούν τα όνειρά μας. Χρειάζεται μια σωρεία πρόσθετων ατομικών χαρακτηριστικών, όπως επιμονή, τόλμη, ευελιξία, σύνεση, κόπος και πόσα άλλα για να ζήσουμε αυτό που επιθυμούμε. Στον κατάλογο των βοηθητικών παραγόντων, βέβαια, θα χρειαστεί να προσθέσουμε την τύχη, έναν αστάθμητο παράγοντα, που η επιστήμη προσπαθεί χρόνια τώρα να εξηγήσει και όλοι μας ευχόμαστε να φανεί γενναιόδωρη μαζί μας!".
