Συναντήσαμε την εκκεντρική καλλιτέχνη και μιλήσαμε για όλα- από την φορέσιμη τέχνη μέχρι την βιώσιμη μόδα
Είχαμε ραντεβού στο μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη, μια ζεστή, ηλιόλουστη ημέρα του Φεβρουαρίου που μου έφτιαξε την διάθεση. Όπως και οι (100 όπως έμαθα αργότερα) παιδικές φωνές που ακούγονταν μέσα από κάποια αίθουσα του μουσείου. Όπως και η όμορφη εικόνα των μικροσκοπικών μπουφάν τους που ήταν "πεταμένα” στους καναπέδες του φουαγιέ σχηματίζοντας ένα πολύχρωμο βουνό από φουσκωτά ζαχαρωτά! "Χρησιμοποιώ ό,τι βρίσκω γύρω μου, τα πράγματα απλά εμφανίζονται μπροστά μου και μου μιλάνε”, μου λέει όταν την ρωτάω πώς επιλέγει τα υλικά που χρησιμοποιεί, "όπως εκείνα τα στοιβαγμένα μπουφανάκια, αυτό για μένα είναι ζωντανή τέχνη”.
Με ένα εκρηκτικό, προσωπικό στιλ γεμάτο αντιθέσεις στα χρώματα, στους όγκους και στις φόρμες η Ντέμπρα Ράποπορτ είναι μια γυναίκα 75 σχεδόν ετών που δεν περνά απαρατήρητη. "Εκλεκτικό” χαρακτηρίζει η ίδια το στιλ της κι εξηγεί: "Με τα χρώματα, τις υφές και το layering χτίζω κάθε φορά κάτι καινούργιο πάνω στο σώμα, το οποίο λειτουργεί ως μέσο έκφρασης: Συγκεντρώνω – χτίζω – δημιουργώ με την μέθοδο ABC (Assemble – Build – Construct)”.
Το ίδιο ισχύει και στην τέχνη της. Με πτυχίο Bachelor of Arts από το Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι Μέλον και Master of Arts από το Μπέρκλεï, είδε για πρώτη φορά την δουλειά της να εκτίθεται το 1968 "είχα κερδίσει έναν διαγωνισμό με μια πλεκτή κατασκευή με φτερά”. Κάψουλες καφέ, εφημερίδες, καλώδια, χαρτιά κουζίνας, κινέζικα κουταλάκια catering, ρολά από χαρτιά υγείας, μέταλλα και ταινίες από βιντεοκασέτες είναι μόνο μερικά από τα "ταπεινά” υλικά που χρησιμοποιεί για τα υπέροχα καπέλα και κοσμήματα που δημιουργεί και φοράει. Κι αυτό είναι που την κάνει ξεχωριστή. Η "φορέσιμη τέχνη” της που την ταξίδεψε σήμερα μέχρι την Αθήνα. Με αφορμή την έκθεση Από τους δρόμους της Νέας Υόρκης που φιλοξενεί το Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη μέχρι 12 Απριλίου, η κουβέντα με την πολύχρωμη, γελαστή, γεμάτη ζωντάνια Ντέμπρα ήταν σκέτη απόλαυση!
Η πρώτη σου εντύπωση από την Αθήνα;
Λάτρεψα την γενναιοδωρία των ανθρώπων και έμαθα μια καινούργια λέξη: φιλότιμο. Φοβερή λέξη, θα έπρεπε να γίνει παγκόσμια!
Η πρώτη σου επαφή με την δημιουργικότητα;
Όταν παρέα με την αδελφή μου παίζαμε με τα ρούχα και τα καπέλα της μητέρας μας - είχε πολύ προχωρημένο στιλ. Μικρή, ήμουν πολύ ντροπαλή, κι εκεί βρήκα τρόπο έκφρασης. Είμαστε τυχερές που δεν μας μάλωνε, αντίθετα μας ενθάρρυνε διότι θεωρούσε ότι το παιχνίδι καλλιεργεί την δημιουργικότητα, λύνει προβλήματα.
Τι προβλήματα λύνει;
Σε ωθεί να σκεφτείς, να πάρεις αποφάσεις, να καλλιεργήσεις την φαντασία σου, να πειραματιστείς.
Η πρώτη σου ανάμνηση μόδας;
(Σηκώνεται όρθια). Θυμάμαι ένα navy blue φόρεμα που είχε μπροστά και πίσω τσέπες με αριθμούς επάνω κι ένα πολύ cool λουκ που φόρεσα στο Μπαρ Μιτσβά της ξαδέλφης μου, με φράουλες στο φόρεμα και στις μπαλαρίνες μου!
Ποια είναι η διαδικασία του ντυσίματός σου;
Α, είναι ο πρωινός μου διαλογισμός! Ανοίγω τη ντουλάπα κι αναρωτιέμαι "ποια είμαι σήμερα, τι χρώμα θέλω, πόσα layers;” και κάπως έτσι βλέπω την εικόνα μου ανάλογα με τον καιρό, το πρόγραμμα της ημέρας και την διάθεσή μου.
Το fashion mantra σου;
Αλήθεια, Πίστη, Αποδοχή, Τρυφερότητα: Η αλήθεια μας - που συχνά την κρύβουμε και την καταπιέζουμε - πρέπει να την πιστέψουμε, να την αποδεκτούμε και να την αγκαλιάσουμε με τρυφερότητα. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου. Είναι εύκολο να μας κρίνουν όταν ξεφεύγουμε από την "κανονικότητα” αλλά πρέπει να βρούμε το κουράγιο να πούμε "αυτή είμαι και δεν μπορώ να λέω ψέμματα στον εαυτό μου”.
Εσύ, κρίνεις τους άλλους από το ντύσιμό τους;
Ίσως δεν κρίνω τόσο, όσο αναρωτιέμαι "γιατί θέλουν όλοι να φορούν το ίδιο μήκος φούστας; γιατί ψωνίζουν ό,τι τους λένε τα περιοδικά; γιατί δεν φορούν χρώματα;” Κι εκεί έρχεται το δικό μου κομμάτι, με το ντύσιμο, με την τέχνη, με τα workshops, προσπαθώ μέσα από την φαντασία και το παιχνίδι να δείξω έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης κι αντιμετώπισης. Έχουν γίνει όλοι τόσο σοβαροί γύρω μας, ενώ μπορούν να βρουν χαρά στα πιο απλά πράγματα. Δεν βλάπτεις κανέναν φορώντας ένα τεράστιο καπέλο ή ένα τρελό χρώμα! Πειραματίσου!
Τι είναι το Advanced Style και πώς άλλαξε την ζωή σου;
Ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια όταν ο Άρι Σεθ Κόεν, με έμπνευση την γιαγιά του την οποία λάτρευε και θαύμαζε, άρχισε να φωτογραφίζει όλες τις στιλάτες, ώριμες γυναίκες που συναντούσε στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Μία από αυτές ήμουν κι εγώ! Κάπως έτσι ξεκίνησε το μπλογκ του που οδήγησε στην έκδοση του βιβλίου και στην δημιουργία της ταινίας. Τι άλλαξε στην ζωή μου; Έγινε πιο γνωστή η τέχνη μου, είμαι αυτή η ώριμη γυναίκα που δημιουργεί ασυνήθιστα πράγματα και τα φοράει! Απέκτησα αναγνωρισιμότητα, δουλειές modelling, έγινα influencer διότι έχω πάνω από 30.000 ακόλουθους στο Instagram! Δεν το επιδίωξα αλλά το απολαμβάνω για το fun της υπόθεσης και για όλους αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους που έχω γνωρίσει και γνωρίζω, τις υπόλοιπες γυναίκες του Advanced Style και φυσικά τον Άρι με τον οποίο είμαστε πια φίλοι.
Style icon μετά τα 60. Σε μια εποχή που η ηλικία θεωρείται ταμπού ποιο είναι το μυστικό να μεγαλώνουμε ωραία;
Να εκμεταλλευόμαστε την σοφία μας και την πείρα μας για να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Αυτό που λέω στους νεότερους είναι να προσέχουν την υγεία τους, να ασκούνται, να τρώνε σωστά και να βρουν το πάθος τους, αυτό που τους κάνει χαρούμενους. Δεν μου λείπουν οι ανασφάλειες που είχα όταν ήμουν 20. Νιώθω καλά εδώ που έχω φτάσει, έχω κάνει το ταξίδι και νιώθω ελεύθερη.
Η βιωσιμότητα σήμερα είναι κίνημα ή τάση της μόδας;
Κάνω τέχνη με ανακυκλώσιμα υλικά για πάνω από πενήντα χρόνια, όταν δεν υπήρχε καν ο όρος! Για μένα είναι τρόπος ζωής και μόνο έτσι μπορούμε να κάνουμε την βιομηχανία της μόδας να "ακούσει”. Στον πόλεμο ο κόσμος έκανε επιδιορθώσεις, μεταποιήσεις κι ανταλλαγές από ανάγκη. Σήμερα, υπάρχει πάλι μεγάλη ανάγκη. Όλοι έχουμε ρούχα που δεν φοράμε, ας επανεφεύρουμε την γκαρνταρόμπα μας με δημιουργικότητα, όχι με καταναλωτισμό.
Γιατί δημιουργείς καπέλα και πόσα έχεις;
Σίγουρα μυήθηκα από την μητέρα μου αλλά οτιδήποτε έχει σχήμα δοχείου είναι καπέλο, όπως ένα λαμπατέρ, ή ένα βάζο! Πρέπει να έχω γύρω στα πενήντα.
Αν ήταν καπέλο η Αθήνα τί θα ήταν;
Αχ, σκέφτομαι ένα συγκλονιστικό γλυκό που φάγαμε με σοκολάτα από πάνω και κρέμα από μέσα, οπότε θα ήταν ένας τέτοιος συνδυασμός υφών. Κι από πάνω, διακοσμημένο με ξεφτισμένα νήματα που θα είχαν το εφέ μιας πλούσιας σαντιγί!
Ποιον θαυμάζεις για το στιλ του
Την Τίλντα Σουίντον.
Αγαπημένοι σου σχεδιαστές;
Comme Des Garcons, Rick Owens, Issey Miyake, Alexander McQueen, Viktor & Rolf, Mary Katrantzou. Όγκοι και γλυπτικές φόρμες!
Αγαπημένοι σου καλλιτέχνες;
Η Γερμανοαμερικανίδα Εύα Χέσε που πέθανε πολύ νέα και δούλεψε το λάτεξ πριν το '70 γι αυτό και τα έργα της φθείρονται με τον χρόνο. Οι κεραμίστες Πίτερ Βουλκος και Ρον Νεγκλ. Η textile artist Σέιλα Χικς. Ο Γουίλεμ ντε Κούνινγκ, ο Αλμπέρτο Τζακομέττι.
Αγαπημένη σου ατάκα;
"Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι είναι πιασμένοι” του Όσκαρ Γουάιλντ.
Αγαπημένο σου χρώμα;
Chartreuse.
Η πιο πολύτιμο πράγμα που έχεις;
Πόσο θα ήθελα να είχα σκύλο για να πω αυτό! Μάλλον αυτό το δαχτυλίδι της μητέρας μου που φοράω κι ένα βραχιόλι της που τυλίγεται στον καρπό και καταλήγει σε κεφάλι κριαριού - είδα κάτι παρόμοιο στην έκθεση του μουσείου και ζήλεψα που δεν το έφερα μαζί μου!
Είσαι μια γυναίκα που τραβά την προσοχή, πώς νιώθεις;
Στη Νέα Υόρκη δεν δίνουν τόση σημασία. Κάποιοι με πλησιάζουν και μου ζητούν να με φωτογραφίσουν αλλά δεν είναι κάτι ασυνήθιστο εκεί. Εγώ δεν είμαι celebrity, είμαι ένας απλός άνθρωπος που περνά καλά κι αν μπορώ με κάποιο τρόπο να ενθαρρύνω κι άλλους να το κάνουν, τότε αυτό είναι το μήνυμά μου!
