Το Ναξιώτικο φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε φέτος διευρυμένο, με τη συμμετοχή καλλιτεχνών όπως οι Γρηγόρης Βαλτινός και Γιάννης Κότσιρας αλλά και βραβευμένων Γάλλων σεφ.
Μια βραδιά κάτω από την ελιά... Η ονομασία ενός νησιώτικου φεστιβάλ αλλά και η φράση που υποδηλώνει τον τόπο και το χρόνο όπου ξεκίνησαν όλα. Για ήταν μια βραδιά κάτω από μια ελιά όταν η Μαρία Πολυκρέτη, εμπνεύστρια και κινητήριος δύναμη πίσω από την όλη διοργάνωση πήρε την απόφαση να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα και να ξεκινήσει αυτό το θεσμό που φέτος συμπλήρωσε τρία χρόνια ζωής. "Καθόμουν σ’ ένα τραπέζι με τον Μανώλη Φάμελο, τον Οδυσσέα Τσάκαλο, τον Στάθη Δρογώση με τον οποίο ήμασταν παιδικοί φίλοι και τον Γιώργο Καμβύση που ήταν ο διοργανωτής ενός άλλου φεστιβάλ που γίνεται στο Καλόξυλο, ένα χωριό στην ορεινή Νάξο και τους έλεγα πόσο σημαντικές θεωρώ τέτοιες πολιτιστικές πρωτοβουλίες για το νησί. Εκεί έκανα για πρώτη φορά της σκέψη να διοργανώσουμε μια βραδιά κάτω από την ελιά. Έτσι ξεκίνησαν όλα”.
Η περίφημη ελιά του τίτλου είναι ένα από τα πολλά ηλικίας 2500 ετών δέντρα που υπάρχουν στο κτήμα του παππού Νικόλα στις Κάμπονες και αποτελούν για την ίδια παρακαταθήκη και έμπνευση. Εκεί, άλλωστε οργανώνει μεταξύ άλλων και μέσω της πρωτοβουλίας Νaxian Experiences γαστρονομικές εμπειρίες με πρώτες ύλες από το μποστάνι και αυθεντικές παραδοσιακές συνταγές για όποιον επιθυμεί να πάρει μια πιο-αληθινή-δε-γίνεται γεύση από τη Ναξιώτικη κουζίνα. Εκεί είχε δοκιμάσει και μεγάλος γευσιγνώστης Anthony Bourdain ένα πιάτο γεμιστά μαγειρεμένα από τη μητέρα της Μαρίας Πολυκρέτη κι είχε αποτυπώσει τον ενθουσιασμό του στην ταξιδιωτική εκπομπή του Parts Unknown (στο 28:10):
Κάθε χρόνο, η "βραδιά κάτω από την ελιά” εμπλουτίζεται με νέες ιδέες και πρωτοβουλίες. Ειδικότερα για τη φετινή τρίτη χρονιά του, το φεστιβάλ απέκτησε τον υπότιτλο "Στιγμή ολοστρόγγυλη”, μια αποστροφή από το ποίημα του Άγγελου Σικελιανού "Γιατί βαθιά μου δόξασα”. Ο λόγος είναι ότι στην εμπειρία, εκτός από το φυσικό περιβάλλον του κυκλαδίτικου νησιού, τις μελωδίες της μουσικής, τους συμβολισμούς της ποίησης και το "ταξίδι" μέσω της λογοτεχνίας, προστέθηκε η γαστρονομία, συμβάλλοντας ώστε αυτό που θα βίωναν τελικά οι επισκέπτες να είναι μια ολιστική αισθαντική εμπειρία, μια... στιγμή ολοστρόγγυλη.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αυτό που πρόσφερε η συγκεκριμένη "γιορτή” ήταν πολύ περισσότερα από μόνο μια στιγμή ολοστρόγγυλη. Ήταν τέσσερις μέρες γεμάτες με λέξεις, νότες, αρώματα και γεύσεις, με φόντο άλλοτε τα νερά των Κυκλάδων κι άλλοτε έναν παραδοσιακό νερόμυλο ή το κτήμα του παππού Νικόλα στις Κάμπονες. Ήταν όλα αυτά που αποδεικνύουν ότι η Νάξος είναι "το νησί της έμπνευσης και της δημιουργίας", όπως εξηγεί με περηφάνια για τον τόπο της η ιδρύτρια του θεσμού.
Κατά την πρώτη ημέρα, το φεστιβάλ ξεκίνησε με την παρουσίαση του πιο πρόσφατου βιβλίου της διάσημης συγγραφέα Victoria Hislop "Το Ειδώλιο". Η ίδια η συγγραφέας είχε προγραμματίσει να παραβρίσκεται στην εκδήλωση, όμως αναγκάστηκε την τελευταία στιγμή να ακυρώσει το ταξίδι της στην αγαπημένη της Νάξο, εξαιτίας ενός έκτακτου συμβάντος: Ενώ εκείνη βρισκόταν στο αεροδρόμιο, ο σύζυγός της στο Λονδίνο επέβαινε σε ένα ταξί του οποίου το τζάμι έσπασε και μολονότι αποδείχτηκε ότι επρόκειτο για ένα μηχανικό πρόβλημα του αυτοκινήτου, η αρχική εκτίμηση της αστυνομίας που έσπευσε στο περιστατικό ήταν πως επρόκειτο για πυροβολισμό, κάτι που όπως ήταν φυσικό πανικόβαλε όλη την οικογένεια! Έστειλε ωστόσο ένα χαιρετισμό με βίντεο.
Στη συνέχεια, επισκέπτες και ντόπιοι είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν τα εκλεκτά γλυκά του καταξιωμένου Γάλλου pastry chef Arnaud Larher και του ταλαντούχου Ναξιώτη pastry chef Μάκη Μαθιάσου. Εκεί και ο chef Γιάννης Οικονόμου που εντυπωσίασε με ένα εμπνευσμένο μενού, φτιαγμένο αποκλειστικά με προϊόντα από τη Νάξο, δημιουργώντας μια γαστρονομική πανδαισία που συνόδευσε τις συζητήσεις γύρω από τη λογοτεχνία και την παράδοση του νησιού.
Τη δεύτερη ημέρα ο βραβευμένος pastry chef Larher επισκέφτηκε το Γυμνάσιο Τριπόδων Νάξου, όπου μοιράστηκε τα μυστικά του με τους μαθητές και προσέφερε έμπνευση λειτουργώντας ο ίδιος ως παράδειγμα επιμονής και αριστείας (ο Lather είναι κάτοχος του τίτλου Meilleur Ouvrier de France M.O.F. που αποδίδεται στη Γαλλία ως απόδειξη εξαιρετικού ταλέντου και αφοσίωσης κάποιου τεχνίτη στο είδος του). Λίγο αργότερα, στο γραφικό λιμανάκι της Αγίας Άννας, κάτω από το Ναξιώτικο μεσημεριανό ήλιο, η κορυφαία Γαλλίδα chef Eulalie Rus (με τίτλο M.O.F. για την ιδιότητά της ως σεφ ψαριών) και ο chef Stéphane Jakić μαγείρεψαν φρέσκα ψάρια δίπλα στη θάλασσα, προσφέροντας μια δημιουργική και πρωτότυπη γαστρονομική εμπειρία.
Το ίδιο απόγευμα, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δημιουργήσουν και να χρωματίσουν κυκλαδικά ειδώλια, υπό την καθοδήγηση της εικονογράφου Λέλας Στρούτση.
Την τρίτη ημέρα οι καλεσμένοι ξεναγήθηκαν και απόλαυσαν μεσημεριανό γεύμα στο οινοποιείο Terra Grazia και επισκέφτηκαν το παραδοσιακό τυροκομείο της οικογένειας Μπαμπούνη όπου δοκίμασαν τα περίφημα Ναξιακά τυριά. Στη δύση του ήλιου, στο μαγευτικό φυσικό τοπίο της Νάξου, κάτω από τις ελιές τους κτήματος Κάμπονες, οι αγαπημένοι καλλιτέχνες Γρηγόρης Βαλτινός (ανάγνωση/τραγούδι), Μαρία Αλεξίου (τραγούδι), Γιώργος Παγιάτης (μαέστρος), Δημήτρης Κοτταρίδης (τσέλο) και Μικαέλα Παναγιωτοπούλου (φλάουτο) χάρισαν στιγμές συγκίνησης με τις ερμηνείες τους.
Την τελευταία ημέρα του Φεστιβάλ το μεσημέρι στον παραδοσιακό νερόμυλο της Ποταμιάς, ο chef Γιώργος Παπακώστας και ο pastry chef Arnaud Larher δημιούργησαν πιάτα που συνδύαζαν την παράδοση με τη σύγχρονη γαστρονομία, προσφέροντας μια γευστική εμπειρία αντάξια του πλούτου της Νάξου.
Στις Κάμπονες, η συναυλία του Γιάννη Κότσιρα με τον Άκη Κατσουπάκη (πλήκτρα), τον Βαγγέλη Μαχαίρα (μπουζούκι) και τον Κώστα Μίχαλο (κιθάρα) χάρισαν μια αξέχαστη μουσική βραδιά, ολοκληρώνοντας το φεστιβάλ με πολύ μεγάλη επιτυχία, με αγαπημένες μελωδίες που σαγήνευσαν το πλήθος παρευρισκόμενων και δημιούργησαν μοναδική ατμόσφαιρα.
Μαρία Πολυκρέτη: "Είναι η χαρά να δίνεις χαρά στους άλλους”
Φέτος στο Φεστιβάλ προστέθηκε η γαστρονομία. Ποιο είναι το κριτήριο με το οποίο επιλέγετε τους τομείς που θα παρουσιάσετε;
ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΚΡΕΤΗ: Το κύριο κριτήριο είναι η ανάδειξη της πλούσιας παράδοσης της Νάξου και η σύνδεσή της με το παρόν. Είναι ένα νησί, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, με πολλαπλά επίπεδα ενδιαφέροντος — ιστορικό, γεωγραφικό, πολιτιστικό, γλωσσολογικό, γαστρονομικό, κοινωνικό — όμως το ερώτημα που μας απασχολεί όλο και περισσότερο, είναι πώς συνδιαλεγόμαστε και αλληλεπιδρούμε με όλες αυτές τις ποιότητες, πώς ανταποδίδουμε τα "δώρα" των προγόνων μας, τι προσφέρουμε πίσω. Φυσικά, οι παιδικές μνήμες, οι εμπειρίες και τα ενδιαφέροντά μας επηρεάζουν τις επιλογές μας και συνεισέφεραν καθοριστικά στην αρχή αυτού του εγχειρήματος. Ωστόσο, τίποτα δεν εξελίσσεται και δε μεγαλώνει αν δεν "αγγίζει" τις χορδές και άλλων ανθρώπων. Όπως έλεγε και ο Ελύτης "Είναι η χαρά να δίνεις χαρά στους άλλους, είναι αυτό που μας βαστάει στη ζωή".
Φέτος, την τρίτη συνεχόμενη χρονιά του "Μια βραδιά κάτω από την ελιά", είχαμε πολύ μεγάλη προσέλευση! Οι Κάμπονες γέμισαν με ανθρώπους ανάμεσα στις υπεραιωνόβιες ελιές. Έτσι, το φεστιβάλ μεγαλώνει οργανικά. Αφουγκραζόμαστε και παρατηρούμε προσεκτικά τις ανάγκες του νησιού, τις ανάγκες των κατοίκων όλων των ηλικιών. Δεν είναι τυχαίο πως διοργανώνουμε εργαστήρια για μαθήτριες και μαθητές, προσφέροντάς τους εργαλεία, εικόνες και νέα ερεθίσματα που μπορούν να επηρεάσουν την πορεία τους. Πιστεύουμε στη δύναμη της στιγμής! Ο φετινός θεματικός τίτλος, "Στιγμή ολοστρόγγυλη", τόνιζε την ανάγκη να ζούμε τη ζωή μας με πληρότητα. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Μέσα από την ουσιαστική επαφή με τις ρίζες μας, τον πολιτισμό και την τέχνη. Την επόμενη χρονιά θα γευτούμε και θα ταξιδέψουμε ακόμα περισσότερο!
Οι καλεσμένοι σας φέτος ήταν γνωστοί ηθοποιοί και μουσικοί, μια διεθνούς φήμης συγγραφέας και πολλοί σημαντικοί σεφ. Τι είναι αυτό που ότι πείθει όλους αυτούς τους καταξιωμένους ανθρώπους να συμμετάσχουν στο φεστιβάλ;
Η καλύτερη πειθώ είναι οι Κάμπονες και οι προθέσεις μας. Κάθε δράση που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε γίνεται με ευγνωμοσύνη και αγάπη. Αγάπη για τον τόπο μας, τη γαστρονομία του, τις ομορφιές του, τους ταλαντούχους Ναξιώτες — μουσικούς, σεφ, καλλιτέχνες — που συμμετέχουν και μας στηρίζουν κάθε χρόνο. Η αγάπη αυτή μοιράζεται και με τους φίλους μας και τους επισκέπτες του φεστιβάλ. Όταν, λοιπόν, σηκώνω το τηλέφωνο για να προσκαλέσω καλλιτέχνες που και η ίδια θαυμάζω και σέβομαι, έχω δίπλα μου νοερά τον προπαππού Νικόλα, ο οποίος μου κληροδότησε το κτήμα με τις αιωνόβιες ελιές. Αυτός ο συμβολικός χώρος, το παραδοσιακό περβόλι με τις ελιές, γίνεται όχι μόνο σύμβολο της αγροτικής ζωής της Νάξου, αλλά και μια πλατφόρμα υποδοχής μιας μοναδικής πολιτιστικής βραδιάς.
Οι καλλιτέχνες δέχονται με χαρά την πρόσκληση γιατί γνωρίζουν ότι θα βιώσουν κάτι μοναδικό, την εμπειρία της ερμηνείας σε αυτό το μαγευτικό, φυσικό σκηνικό. Ο κ. Βαλτινός, όταν έφτασε στις Κάμπονες, αναφώνησε: "Τι υπέροχο μέρος είναι αυτό!". Συγκινούμαι όταν βλέπω τους καλεσμένους να αντιλαμβάνονται την ομορφιά και την αυθεντικότητα του τόπου μας. Αυτή η επαφή με το ανέγγιχτο τοπίο, τη φύση, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της Νάξου είναι αυτό που τελικά πείθει όλους αυτούς τους καταξιωμένους καλλιτέχνες να συμμετάσχουν στο Φεστιβάλ.
Τι πιστεύετε ότι προσφέρουν τέτοιου είδους πρωτοβουλίες στο νησί και τους κατοίκους του;
Στην επαρχεία έχουμε ανάγκη από νέες πολιτιστικές δράσεις! Είναι πολύ σημαντικό όμως, να βρίσκουμε νέους τρόπους να τιμούμε την πολιτιστική και περιβαλλοντική μας κληρονομιά, να δημιουργούμε γέφυρες με το παρόν και να ενθαρρύνουμε τις νέες γενιές να ανακαλύψουν, να εκτιμήσουν, να προστατεύσουν αυτόν τον πλούτο. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε tailor made εμπειρίες και ερεθίσματα, μικρής και μεγάλης κλίμακας, που απευθύνονται σε ανθρώπους με αναζητήσεις και δίψα για μάθηση. Έχοντας μεγαλώσει στη Νάξο και κατοικώντας εδώ με την οικογένειά μου, γνωρίζω από πρώτο χέρι την ανάγκη που υπάρχει για πολιτιστικές πρωτοβουλίες που συνδυάζουν μάθηση και ψυχαγωγία. Η παιδική δημιουργικότητα καλλιεργείται μέσα από εργαστήρια και ενθαρρύνεται όταν οι ίδιοι οι γονείς συμμετέχουν και δείχνουν ενδιαφέρον. Η σφαιρική και ποιοτική παιδεία είναι ευθύνη όλων μας και δεν έχει ηλικία!
Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που επισκέπτεται το νησί -είτε για το φεστιβάλ είτε με οποιαδήποτε άλλη αφορμή- να επισκεφτεί, να γευτεί, να βιώσει; Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα πιο καλά κρυμμένα "μυστικά" της Νάξου που αξίζει κανείς να ανακαλύψει;
Πρώτα απ' όλα, θα συμβούλευα τους επισκέπτες να αφεθούν στην εμπειρία! Έπειτα, θα τους πρότεινα να εξερευνήσουν την ενδοχώρα του νησιού, να καθίσουν στα παραδοσιακά καφενεδάκια και τις οικογενειακές ταβέρνες για να γευτούν τις τοπικές συνταγές, να "χαθούν" στα μονοπάτια και τις περιπατητικές διαδρομές, απολαμβάνοντας τον πλούτο του τοπίου και τα αρώματα της φύσης. Τέλος, να ανακαλύψουν τα αμέτρητα μνημεία που αφηγούνται τη μακροχρόνια ιστορία της Νάξου.
