Επαγγελματίες που με τον τρόπο τους ορίζουν σήμερα την εικαστική σκηνή στην Αθήνα περιγράφουν στη Madame Figaro το σύγχρονο τοπίο στον χώρο της τέχνης.
Δάφνη Ζουμπουλάκη - Διευθύντρια των Zoumboulakis Galleries
Η τεράστια αδυναμία των γονιών της στον σύγχρονο πολιτισμό έφεραν τη σημερινή διευθύντρια της Γκαλερί Ζουμπουλάκη σε επαφή με την τέχνη από μικρή ηλικία, κάτι που της επιτρέπει σήμερα να έχει μια σφαιρική εικόνα της ανάπτυξης των εικαστικών στην πάροδο των δεκαετιών. Η λέξη με την οποία η ίδια περιγράφει την τέχνη όπως αναπτύσσεται στην πρωτεύουσα, που αγαπά, και τη ζωή της είναι "ενθουσιασμός".
Όπως εξηγεί, "η εικαστική σκηνή, όπως και η ίδια η πόλη, βρίσκεται τώρα σε μεγάλη κινητικότητα, ενώ καλλιτέχνες από άλλες χώρες βρίσκουν πλέον βιώσιμη και ενδιαφέρουσα την παραμονή τους στην Αθήνα".
Ποια είναι τα βασικά κριτήρια με τα οποία επιλέγεις τις εκθέσεις που θα φιλοξενηθούν στην γκαλερί;
Προσπαθώ σε κάθε καλλιτέχνη να βρίσκω τα στοιχεία που κάνουν τη δουλειά του να αντέχει στον χρόνο. Αν θεωρήσω ότι είναι επαρκή, τότε προχωράω στην επιλογή του.
Σε τι διαφέρουν οι νεότεροι καλλιτέχνες από τους εδραιωμένους;
Θα έλεγα ότι η μόνη διαφορά που μπορώ να εντοπίσω είναι η δυνατότητα των νεότερων καλλιτεχνών να έρχονται πιο εύκολα σε επαφή με τις παγκόσμιες τάσεις και ταυτόχρονα να προβάλλουν το έργο τους μέσω των κοινωνικών δικτύων. Κάθε χρόνο η γκαλερί προσπαθεί να υποστηρίξει τη δουλειά ανερχόμενων καλλιτεχνών.
Ποια από τις εκθέσεις που έχουν φιλοξενηθεί στην γκαλερί θα χαρακτήριζες ως highlight;
Νομίζω, την πρόσφατη ομαδική έκθεση Wow Pow! Bam! Κόμικ και ζωγραφική. Μια συνάντηση στα τέλη του 20ού αιώνα. Βασισμένη σε ιδέα του εικαστικού και δημιουργού κόμικ Σπύρου Βερύκιου και σε συν-επιμέλεια με τον ιστορικό τέχνης Θανάση Μουτσόπουλο, η έκθεση διερευνούσε τη διαρκή επιρροή των κόμικς πάνω στο σώμα της σύγχρονης ζωγραφικής.
Χριστίνα Παπαδοπούλου - Senior Director της Gagosian
Ως το βασικό πρόσωπο πίσω από το αθηναϊκό "παράρτημα" της γκαλερί Gagosian εδώ και 15 χρόνια, η Χριστίνα Παπαδοπούλου θεωρεί ότι "η Ελλάδα εισέρχεται σήμερα ακόμη πιο δυναμικά στον παγκόσμιο καλλιτεχνικό χάρτη". Η ίδια αποδίδει αυτή τη θετική εξέλιξη στο γεγονός ότι το ενδιαφέρον της διεθνούς εικαστικής σκηνής αρχίζει να εστιάζει περισσότερο στην εντοπιότητα, σε τοπικές κουλτούρες και πολιτισμούς με πλούσια ιστορία και ξεχωριστό χαρακτήρα.
Η διεισδυτική της ματιά στη σύγχρονη τέχνη και η εμπειρία που απέκτησε στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη συμβάλλουν στο να προβάλλει στην Αθήνα κάποιους από τους κορυφαίους καλλιτέχνες της διεθνούς σκηνής, αλλά και νεότερους δημιουργούς προσφέροντας καινούριες προσλαμβάνουσες.
Πώς αξιολογείς την εικαστική σκηνή στην Αθήνα σήμερα;
Θεωρώ ότι βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης και διαρκούς αναζήτησης. Θα έλεγα ότι είναι αρκετά ζωντανή, με πολλούς νέους χώρους, όλο και περισσότερους καλλιτέχνες και δυναμικό προγραμματισμό εκθέσεων. Επίσης, από την Documenta 14 και μετά παρατηρούμε μια συνεχή μετακίνηση και διάλογο με τη διεθνή εικαστική σκηνή όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στα νησιά και στην περιφέρεια.
Αν η τέχνη ήταν συναίσθημα, ποιο θα ήταν;
Για μένα η τέχνη δεν είναι ένα συνειδητό συναίσθημα ή κάτι που νιώθεις σε πρώτο επίπεδο. Η τέχνη σού προσφέρει μια σύνδεση με κάτι βαθύτερο, πιο πνευματικό, με κάτι που ίσως δεν έχει προσδιοριστεί απαραίτητα λεκτικά. Συχνά αφορά το ασυνείδητο.
Είναι η τέχνη σήμερα περισσότερο συμπεριληπτική και δημοκρατική;
Θα έλεγα πως ναι. Θέματα όπως η ταυτότητα, η εθνικότητα, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, το φύλο ή η κουλτούρα είναι κεντρικά στη σύγχρονη εικαστική σκηνή και οι αλλαγές είναι ριζικές. Κι εμείς ως Gagosian νιώθουμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για περισσότερους πειραματισμούς και ποικιλομορφία.
Άρτεμις Μπαλτογιάννη - Ιδιοκτήτρια της The Intermission και Αrt Αdvisor
Μοιράζοντας τη ζωή της ανάμεσα σε Ελλάδα και Αμερική, η ιδιοκτήτρια της γκαλερί The Intermission δηλώνει λάτρις των καλλιτεχνών που σκέφτονται έξω από τα συνηθισμένα και αποτυπώνουν αυτή τη διαφορετική οπτική στην τέχνη τους.
Με τη ματιά της art advisor (ένα από τα αντικείμενα των σπουδών της στη Νέα Υόρκη), η Άρτεμις Μπαλογιάννη πιστεύει ότι "η εικαστική σκηνή της Αθήνας είναι σε καλή τροχιά, με την εξωστρέφεια να κυριαρχεί" και θεωρεί ότι "υπάρχει μεγαλύτερο ποσοστό συμπερίληψης και οι προθέσεις είναι καλές".
Σε τι διαφέρουν οι νεότεροι καλλιτέχνες από τους εδραιωμένους;
Έχω μια διαφορετική προσέγγιση σε αυτή την ερώτηση. Αν θεωρήσουμε ότι οι πρωτοποριακοί καλλιτέχνες κάθε εποχής συνθέτουν τη γλώσσα της εποχής τους, οι νεότεροι δε διαφέρουν στην ουσία από τους παλαιότερους. Ουσιαστικά, ένας πρωτοποριακός καλλιτέχνης επαναπροσδιορίζει την τέχνη της γενιάς του δημιουργώντας μια καινούρια γλώσσα. Αυτό είναι το σκεπτικό μου.
Αν η τέχνη ήταν συναίσθημα, ποιο θα ήταν;
Θα έλεγα ότι η τέχνη εμπεριέχει όλα τα συναισθήματα και τα υπερβαίνει.
Ποια είναι τα βασικά κριτήρια με τα οποία επιλέγεις τις εκθέσεις που θα φιλοξενηθούν στην γκαλερί;
Μου αρέσουν οι καλλιτέχνες που έχουν diversity στη δουλειά τους, που δουλεύουν με διαφορετικά υλικά. Εκείνοι που δε φοβούνται να πειραματιστούν και να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους σε διαφορετικές φόρμες. Όσον αφορά τις εκθέσεις και τη θεματική τους, έχω μια αδυναμία σε θέματα εσωτερικής αναζήτησης και ψυχανάλυσης.
Ελευθερία Τσέλιου - Ιδιοκτήτρια της Eleftheria Tseliou Gallery
Γεννημένη στην Αθήνα, με σπουδές στους τομείς των οικονομικών και της ιστορίας της τέχνης στη Νέα Υόρκη, η Ελευθερία Τσέλιου επιλέγει τους καλλιτέχνες και τα έργα που θα παρουσιάσει στην ομώνυμη γκαλερί με συγκεκριμένο όραμα. "Η γκαλερί μας, η οποία άνοιξε τις πόρτες της το 2013, είναι πολύ συγκεκριμένη στο να εκπροσωπεί ολιστικά το έργο των καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργάζεται. Υπό αυτό το πρίσμα, καθορίζονται και τα επόμενα βήματά μας" εξηγεί. Ίσως αυτός ο διαρκής διάλογος να είναι εκείνος που, όπως μας εκμυστηρεύεται, γεννά μέσα της την επιθυμία να καταστήσει την τέχνη προσβάσιμη σε όλους.
Πώς αξιολογείς την εικαστική ζωή στην Αθήνα σήμερα;
Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί στην πόλη πολλοί νέοι χώροι με σημαντική δράση, καινούριοι συλλέκτες με ενέργεια και σημαντική παρουσία. Υπάρχει μια πολύ ζωντανή σκηνή με μεγάλο ενδιαφέρον.
Θεωρείς ότι η τέχνη σήμερα αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα;
Η τέχνη διορθώνει και δικαιώνει μέσα στα χρόνια. Ίσως σήμερα οι χρόνοι αυτοί είναι πράγματι μικρότεροι και πολλές διαφορετικές φωνές ακούγονται πολύ πιο άμεσα.
Ποια από τις εκθέσεις που έχουν φιλοξενηθεί στην γκαλερί θα χαρακτήριζες ως highlight;
Η γκαλερί επικεντρώνεται εδώ και αρκετά πλέον χρόνια σε σειρές εκθέσεων, όπως εκείνες που αντλούν θεματική έμπνευση από την ιστορία της τέχνης, άλλες που εξετάζουν διαφορετικά εικαστικά μέσα ιστορικά, καθώς και σε εικαστικά αφιερώματα στο έργο σημαντικών καλλιτεχνών από προηγούμενες δεκαετίες. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσα να ξεχωρίσω το The Landscape Show, το The Library Show και σίγουρα την έκθεση Re(a)Duchamp, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα.
