Η ταλαντούχα ηθοποιός μιλάει στη Madame Figaro για το ρόλο της στη νέα ταινία του Άγγελου Φραντζή Ο νόμος του Μέρφυ.
Αληθινά όμορφη, με βλέμμα καθαρό, αναζητά την ουσία της ίδιας της ζωής μέσα από τις ερμηνείες της. Όποιος έχει δει την Κάτια Γκουλιώνη στο θέατρο ή στον κινηματογράφο ξέρει ότι δεν παίζει, αλλά είναι ο ρόλος. Τώρα μας εκπλήσσει και πάλι με τον Νόμο του Μέρφυ, μια καθαρόαιμη, βαθιά και απελευθερωτική κωμωδία, σε σκηνοθεσία Άγγελου Φραντζή, με ένα all-star cast, από την Tanweer. Πρωταγωνιστεί, επίσης, στη θεατρική παράσταση Νάχτλαντ, σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη, στο θέατρο Αποθήκη και στη σειρά Μαύροι πίνακες, που προβάλλεται στο Star.
Μετά την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου στον κινηματογράφο και τη Σωτηρία Μπέλλου στο θέατρο καλείσαι τώρα να υποδυθείς τη Μαρία Αλίκη στη νέα ταινία του Άγγελου Φραντζή Ο νόμος του Μέρφυ. Μίλησέ μου για τη νέα σου ηρωίδα.
ΚΑΤΙΑ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ: Η Μαρία Αλίκη είναι μια άνεργη ηθοποιός σε αναζήτηση μεγάλων ρόλων, που έπειτα από ένα ατύχημα εισέρχεται σε μια "πραγματικότητα" όπου καλείται να παίξει όλους τους ρόλους που πάντα ονειρευόταν και "αποτυγχάνει" σε όλους. Και ενώ όλο αυτό μοιάζει τραγικό, στην ουσία είναι τρομερά απελευθερωτικό, γιατί συνειδητοποιεί τον θρίαμβο της αποτυχίας. Γιατί η αποτυχία έχει θρίαμβο. Πρόκειται για ένα ταξίδι αυτογνωσίας με πολλά ευτράπελα και τρομερή πλάκα. Για μένα η αποτυχία είναι ό,τι πιο αστείο υπάρχει. Όταν τη βιώνουμε, πιστεύουμε ότι είναι κάτι δύσκολο και τραγικό, δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, υπαρξιακά νιώθουμε πως όλα μας ξεπερνούν. Αλλά όταν πάρουμε απόσταση και περάσει ο χρόνος, συνειδητοποιούμε πόσο μάταιο ήταν εντέλει όλο αυτό.
Η Μαρία Αλίκη είναι ένα πρόσωπο τρομερά οικείο, με το οποίο ταυτίζεσαι σε όποια φάση της ζωής σου και αν βρίσκεσαι.
Γι’ αυτό αγάπησα τόσο αυτή την ηρωίδα, γιατί όλοι και όλες είμαστε η Μαρία Αλίκη. Έχουμε τρομερή αγωνία να είμαστε υπέροχοι, να τα πάμε καλά σε αυτό που κάνουμε, να υπερασπιστούμε όλους τους τίτλους που μας δίνει η κοινωνία – μητέρα, κόρη, αδελφή, επαγγελματίας, σύντροφος. Και όλα αυτά μας οδηγούν στο να βρισκόμαστε μόνιμα σε έναν αγώνα δρόμου επιτευγμάτων. Γι’ αυτό και η ταινία αυτή είναι άκρως απελευθερωτική – για μένα σίγουρα, εύχομαι και για το κοινό. Σε απενοχοποιεί από το άγχος της επίδοσης που μας επιβάλλεται από γεννησιμιού μας, λειτουργεί κατασταλτικά στο άγχος των επιτευγμάτων. Βέβαια, η κωμωδία το έχει αυτό, είναι αναρχικό είδος. Με κάποιον τρόπο η απελπισία στα μάτια των κωμικών, όπως ο Lenny Bruce και ο Cary Grant, ήταν η αναφορά μου. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι οι σκρούμπολ κωμωδίες ήρθαν κατά τη διάρκεια ενός οικονομικού κραχ στην Αμερική. Όπως μετέπειτα οι stand-up comedians στη δεκαετία του ’80 επί κυβέρνησης Ronald Reagan στην Αμερική και Margaret Thatcher στην Αγγλία υπερασπίζονταν και απελευθέρωναν τα δικαιώματα των ανθρώπων μέσω της κωμωδίας.
Πόσο εύκολη είναι η πορεία μιας γυναίκας στην τέχνη, ιδιαίτερα από μια ηλικία και μετά;
Καθόλου εύκολη, γιατί οι ρόλοι αποδεδειγμένα περιορίζονται. Πόσες ταινίες γυρίζονται με πρωταγωνίστριες πάνω από 50 ετών ή πόσες διαφημίσεις έχεις δει με γυναίκες αυτής της ηλικίας; Αυτό έχει να κάνει με τον καπιταλισμό. Όταν δεν ανήκεις σε καταναλωτικό target group, έχεις τελειώσει. Ωστόσο, για μένα η ουσία είναι πέρα από το δίπολο "άντρας-γυναίκα". Αληθινή πρόοδος είναι να αντιμετωπίζουμε κάθε άνθρωπο κοιτάζοντάς τον στα μάτια και όχι απαραίτητα σε μια στολή που για κάποιους λόγους του έχει φορεθεί και μπορεί να μην είναι καν προσωπική του επιλογή. Όλο αυτό φέρνει μια κατηγοριοποίηση που εμένα δε με αφορά καθόλου.
Δε σε αφορούσε ποτέ;
Όχι, ποτέ δεν αντιμετώπισα μια γυναίκα ή έναν άντρα από τα ρούχα που φοράει. Αυτό ξεκινάει και από το σπίτι, αλλά από κάποια ηλικία και μετά καλούμαστε όλες αυτές τις αναφορές και όλα αυτά τα σακιά που μας έριξαν στην πλάτη σταδιακά να τα πετάμε, να απελευθερωνόμαστε, ώστε να σταθούμε όρθιοι μπροστά στη δική μας ματιά και να δημιουργήσουμε τη δική μας αντίληψη. Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν με τα πρέπει και όχι με τα θέλω τους.
Εσύ τι παιδί ήσουν;
Ήμουν ένα τρομακτικά ήσυχο και ντροπαλό παιδί, προσπαθούσα να είμαι αόρατη. Ήμουν από τα παιδιά που δεν ήθελαν να προκαλούν την προσοχή. Αυτό άρχισε να αλλάζει σταδιακά στο λύκειο.
Άρα, ήταν τεράστια πρόκληση να γίνεις ηθοποιός.
Ναι, έχω τεράστιο θέμα με την έκθεση. Δεν είναι εύκολο για μένα να στέκομαι απέναντι στο κοινό και να ανοίγω δικά μου κομμάτια. Όμως ζω γι’ αυτή τη δουλειά κυριολεκτικά. Είναι στη σκέψη μου όλη την ημέρα, συνεχώς σκέφτομαι τη διαδικασία για μια ταινία ή μια παράσταση, όλα γυρίζουν γύρω από αυτό.
Η διαδρομή σου στον χώρο αυτό πώς ξεκίνησε;
Ήθελα να κάνω κάτι σχετικό με το θέατρο, αλλά με ενδιέφεραν περισσότερο η ενδυματολογία και η σκηνογραφία. Αργότερα "έμπλεξα" με τη δραματική σχολή. Δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα γίνω ηθοποιός. Νομίζω ότι ο λόγος που έγινα είναι ότι δεν κατάφερα να πω ένα ποίημα όταν ήμουν στο νηπιαγωγείο. Αν δεν είχα αυτή την τραυματική εμπειρία, δε θα έκανα σήμερα τη δουλειά που λατρεύω. Την αγαπώ βαθιά, με τροφοδοτεί απίστευτα. Νομίζω πως δε θα μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο.
Άρα, είσαι πολύ τυχερή. Πιστεύεις στην τύχη;
Πιστεύω απόλυτα στη δουλειά και στις ώρες που δουλεύω. Αισθάνομαι, βέβαια, τυχερή που δουλεύω, γιατί η ανεργία στον κλάδο μας είναι τεράστια.
Τι χαίρεσαι περισσότερο και τι λιγότερο στη δουλειά σου;
Θα σου μιλήσω για την τελευταία μας ταινία, τον Νόμο του Μέρφυ, που για μένα ήταν ένα θαύμα και είμαι ευγνώμων που το έζησα. Ήταν τέτοια η αφοσίωση, η ευγένεια, η αγάπη από όλους τους συντελεστές και όλες τις ειδικότητες, που το λέω και συγκινούμαι. Για να βγουν τα μονοπλάνα, ήταν τεράστια η σημασία της ομαδικής και ουσιαστικής συνεργασίας, και σ’ εμάς υπήρχε μια αδιανόητη χαρά και ένωση. Αυτή η ένωση είναι το παν στη δουλειά μας. Βέβαια, μπορεί να συμβαίνει και το αντίθετο σε μια συνεργασία και αυτό είναι αποκαρδιωτικό. Εμένα δε με ενδιαφέρει κάτι να είναι αριστούργημα, με ενδιαφέρει η διαδικασία. Αν έχω περάσει πάρα πολύ άσχημα σε μια δουλειά, δε θέλω ούτε να τη δω, δε με ενδιαφέρει.
Αγαπήθηκες πολύ μέσα από τον ρόλο της Σωτηρίας Μπέλλου στην παράσταση Σωτηρία με λένε. Τι σε συγκίνησε περισσότερο στην Μπέλλου;
Η Σωτηρία Μπέλλου ήταν μια γυναίκα που το 1935 δήλωνε ανοιχτά πως είναι λεσβία και δεν κρυβόταν. Ήταν αγωνίστρια στο ΕΑΜ (σ.σ. Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), μια γυναίκα τόσο απελευθερωμένη και ειλικρινής με τις επιλογές της και τις προτιμήσεις της, που δε χρειαζόταν καν να γίνει κουβέντα. Η Μπέλλου ήταν το ζωντανό παράδειγμα πως κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει όπως επιθυμεί και ονειρεύεται.
Σήμερα υπάρχουν γυναίκες πρότυπα;
Βέβαια... Δεν είναι πρότυπα η Μάγδα Φύσσα, η Κούλα Αρμουτίδου, η μητέρα της Ελένης Τοπαλούδη, η Μαρία Καρυστιανού και, δυστυχώς, τόσες άλλες; Λέω "δυστυχώς" γιατί αυτές οι ηρωίδες προέκυψαν μέσα από τραγωδίες, αλλά δεν είναι τυχαίο ότι πρέπει να έρθει μια τραγωδία για να βρούμε πραγματικά τη δύναμή μας. Μας έχουν μεγαλώσει με έναν τρόπο που, δυστυχώς, ντρεπόμαστε κάποιες φορές για το φύλο μας. Μια δυναμική γυναίκα είναι πανεύκολο να χαρακτηριστεί οτιδήποτε άλλο εκτός από "δυνατή". Δεν είναι τυχαίο που το 99% των σούπερ ηρώων στο σινεμά είναι άντρες.
Πώς θα όριζες την Ελλάδα του 2024;
Είναι οργανωμένο το έγκλημα. Είμαστε μια κοινωνία σε σοκ και το σοκ προκαλεί αγκύλωση, δεν μπορείς να αντιδράσεις. Τι μισθό πρέπει να έχει κάποιος για να πληρώσει ένα ενοίκιο για το παιδί του που πέρασε στο πανεπιστήμιο; Πώς μπορεί να επιβιώσει ένας άνθρωπος που θέλει να ζήσει μόνος του; Στην Κυψέλη, όπου μένω, το ενοίκιο για ένα μικρό ισόγειο διαμέρισμα έχει φτάσει τα 500 ευρώ και μιλάμε για μια εργατική πολυπολιτισμική γειτονιά. Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να ζήσει με έναν βασικό μισθό; Πόσα πρέπει να βγάζει ένας γονιός για να πληρώνει τα φροντιστήρια του παιδιού του; Σε τι εγκαταστάσεις κάνουν μάθημα τα παιδιά; Πώς μπορεί να πάει μια οικογένεια στο θέατρο ή το σινεμά; Μετά μας κάνει εντύπωση ότι υπάρχει τόση βία γύρω μας!
Οι σημερινοί έφηβοι είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μέσα στην οικονομική κρίση με σύνθημα "Κανένα μέλλον". Για ποιο λόγο δεν προσπαθούμε να λύσουμε αυτά τα θέματα και κοιτάζουμε τα παιδιά που πλακώνονται για να έχουν θέματα να συζητάνε στις εκπομπές και τις ειδήσεις; Κάποιοι αναρωτιούνται: "Μα τι κάνουν οι γονείς;". Οι γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν σε δύο και τρεις δουλειές με αυτούς τους μισθούς της ντροπής που μας έχουν επιβάλει, για να μην είναι άστεγα και νηστικά τα παιδιά τους. Αυτό κάνουν! Πώς να μην είναι τα παιδιά θυμωμένα όταν στην πιο δημιουργική και δυναμική φάση της ζωής τους δε βλέπουν να έχουν μέλλον; Δυστυχώς, εξακολουθούμε να ζούμε σε μια χώρα αναξιοκρατική και βαθιά πελατειακή. Για να μην αναφερθώ στο πόσους συνταξιούχους βλέπω καθημερινά να ψάχνουν για τροφή στα σκουπίδια.
Η στάση ζωής σου αποτυπώνεται με κάποιον τρόπο και στους ρόλους που ερμηνεύεις. Έχει κόστος να είσαι επιλεκτική και να μην κάνεις εκπτώσεις στη δουλειά σου;
Όχι, δεν έχω κάνει εκπτώσεις και είναι το μόνο πράγμα που μπορώ να πω με σιγουριά, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Ούτε έχω βρεθεί κάπου όπου να νιώθω ότι δεν μπορώ να υποστηρίξω την επιλογή μου. Και πάλι δε μιλάω για το αποτέλεσμα. Πρέπει κάτι να με πυροδοτήσει, ώστε να πω ότι αυτό το θέλω, με ενδιαφέρει. Αλλιώς, δε γίνεται. Δεν μπορώ να πάω κάπου και αυτά που λέω να μην τα πιστεύω.
Άλλαξε η ζωή σου μετά την τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής Ευτυχίας;
Ναι, άλλαξε. Μέχρι εκείνη τη στιγμή έκανα πιο ανεξάρτητες και φεστιβαλικές ταινίες – είχα κάνει ήδη επτά μεγάλου μήκους ταινίες, αλλά παίζονταν σε λίγες αίθουσες. Μετά την Ευτυχία άνοιξε πολύ η γκάμα του κοινού που είδε μια ταινία μου. Το χάρηκα τρομερά, γιατί δεν ήρθε απότομα, αλλά μέσα από ένα γνώριμο για μένα πεδίο, που είναι ο κινηματογράφος.
Οι άνθρωποι γύρω σου άλλαξαν;
Όχι, είμαι πολύ σταθερή στις επαφές, τις σχέσεις μου, τις φίλες μου.
Σου αρέσει η ρουτίνα;
Πάρα πολύ! Πιστεύω πάρα πολύ στην επανάληψη, στο πρόγραμμά μου, στη δουλειά, στην πρόβα. Δε ρισκάρω και αυτό μου δημιουργεί ένα ασφαλές πεδίο. Μου αρέσει να είμαι συνεπής σε αυτά που θέλω και με αυτούς που θέλω.
Τι σου αρέσει να κάνεις στον ελεύθερό σου χρόνο; Τι σου δίνει χαρά;
Για να είμαι ειλικρινής, αυτό που μου δίνει χαρά κατά 95% είναι η δουλειά. Δε θεωρώ πως είμαι παράδειγμα προς μίμηση, αλλά δεν μπορώ να μην είμαι ειλικρινής.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ολυμπία Κρασαγάκη
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιώτα Διονυσοπούλου
ΜΑΚΙΓΙΑΖ-ΜΑΛΛΙΑ: Mary Ann
Ευχαριστούμε το εστιατόριο Maison Colette (Δημ. Βασιλείου 14, Νέο Ψυχικό, τηλ.: 210 2650200) για την ευγενική φιλοξενία.
