Όταν, εκτός από το κρεβάτι, επιβάλλεται να μοιραστούμε και το πορτοφόλι μας, πολλά μπορούν να αποκαλυφθούν για την ίδια μας τη σχέση
Πάνω κάτω, ανήκουμε όλες στην ίδια γενιά. Μεγαλωμένες σε σπίτια όπου η μαμά φρόντιζε να κρατάει πάντα κάτι από τα ρέστα της λαϊκής στην άκρη για να έχει ένα μικρό χαρτζιλίκι, το πρώτο πράγμα που ορκιστήκαμε στον ενήλικο εαυτό μας ήταν ότι θα βγάζαμε τα δικά μας χρήματα και κανείς δεν θα έκανε κουμάντο στην τσέπη μας, κι άρα στη ζωή μας.
Οι μεταφεμινιστικοί κραδασμοί μας ώθησαν πάρα πέρα. Σε σχέσεις ισότιμες χωρίς οικονομική εξάρτηση, όπου η απόφαση να είσαι με τον άλλον ήταν θέμα συναισθήματος κι όχι επιβίωσης, επιλογής κι όχι δέσμευσης. «Αρκετά ζευγάρια τις τελευταίες δεκαετίες, με την είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας και τη σύναψη μόνιμων σχέσεων σε μεγαλύτερη ηλικία, και άρα ύστερα από αρκετά χρόνια ανεξαρτησίας, ακολούθησαν τον δρόμο του χωριστού πορτοφολιού, σε μία προσπάθεια να αποφύγουν κάποιους από τους συμβολισμούς που θα μπορούσαν να παρερμηνευτούν» μας λέει η κλινική ψυχολόγος Τίνια Απέργη. Σ' αγαπώ, μ' αγαπάς, και πού με βάζεις; σίγουρα όχι στην τσέπη μου. Κι έτσι κύλησαν πολλά, υπέροχα χρόνια όπου καλλιεργούσαμε μία αίσθηση ανεξαρτησίας μέσα στην ίδια τη σχέση, μία μικρή πορτούλα που κοίταζε έξω από τα δεσμά του γάμου - αχρείαστη να ήταν. Ξεχωριστοί λογαριασμοί, με διαφορετικό input και σχεδόν πάντα διαφορετικό output. Άλλος βγάζει λιγότερα, άλλος ξοδεύει περισσότερα. Άλλος αποφασίζει να αλλάξει αυτοκίνητο, άλλος να αλλάξει γκαρνταρόμπα. Ούτε γάτα ούτε ζημιά, αφού οι επιλογές του ενός δεν επηρέαζαν το πορτοφόλι του άλλου, κι άρα τη ζωή του, τη σχέση τους. «Βέβαια το ξεχωριστό πορτοφόλι δεν ήταν πανάκεια, μιάς και συχνά συνέχισαν να υπάρχουν διαξιφισμοί για το ποιος έχει τα πιο πολλά, ποιος ξοδεύει και ποιος έχει τη “δύναμη”», επισημαίνει η ψυχολόγος.
Κάποιοι από εμάς είναι τζιτζίκια, άλλοι μερμήγκια. Εάν ένα τζιτζίκι κι ένα μερμήγκι μοιράζονται τη ζωή τους αλλά όχι τους σπόρους τους, πέρα από τους τυχόν ανταγωνισμούς δεν τρέχει τίποτα - εάν μιλάμε για το καλοκαίρι. Ο χειμώνας όμως είναι μία άλλη ιστορία, και αυτή θα μας απασχολήσει εδώ. Η μεγάλη αλλαγή στην οικονομική ζωή της χώρας έχει επηρεάσει ριζικά την μικροοικονομία σε κάθε σπίτι. Υπάρχουν ζευγάρια όπου τώρα πια, δουλεύει μόνο ο ένας. Ή κανείς από τους δύο. Πολύ συχνά, ενώ συνεχίζουν να εργάζονται και οι δύο, τα έσοδα έχουν μειωθεί τόσο δραματικά, που επιβάλλεται μια ενιαία στάση, μια οργάνωση και μια σύμπραξη απέναντι στην τεράστια λίστα των εξόδων. Ο κοινός εχθρός είναι ορατός και χτυπά την πόρτα, η συσπείρωση είναι επιβεβλημένη. Ποιος όμως μας είχε προετοιμάσει γι' αυτό;
Η συνέχεια στη σελίδα ΙΙ
LET IT GO
Για να πάμε μπροστά πρέπει να κοιτάμε πίσω. Το να μοιράζεσαι τα έσοδα του άλλου είναι το μόνο εύκολο, αρκεί να αφήσεις στην άκρη τον εγωισμό της αυτονομίας σου. Παραδίνοντας, όμως, τη διαχείριση των δικών σου εσόδων σε ένα νέο σχήμα κοινών αποφάσεων, δημιουργεί αρχικά ένα αίσθημα ανασφάλειας. Ειδικά εάν η απόφαση έχει παρθεί από ανάγκη κι όχι από επιλογή. Όσο και να αγαπάς τον άλλο, η αίσθηση της απώλειας του παλιού σου εαυτού είναι πολύ έντονη. Ο προσωπικός σου χώρος παύει να είναι τόσο ευρύχωρος, οι μικρές σου αμαρτίες στα πολυκαταστήματα ρούχων είναι εξομολογημένες πριν καν υλοποιηθούν. Μια μικρή αναδρομή στα ζευγάρια του παρελθόντος που έχω γνωρίσει προσωπικά, με έκανε να δω ότι το κοινό πορτοφόλι δημιουργούσε μία συμμαχία πολύ πιο δυνατή από αυτή του κοινού κρεβατιού. Τα ζευγάρια αυτά αποφάσιζαν από κοινού για όλα κι αυτό τους έδενε πολύ περισσότερο. Εννοείται ότι μιλάμε για φυσιολογικές σχέσεις χωρίς τα αγκάθια των εξαρτήσεων που συνήθως ωθούν σε ψέματα και απάτη. Στην ταβέρνα κανείς δεν πρότεινε «μισά-μισά;», ούτε άκουγες ποτέ τη γιαγιά σου να λέει «Θα κεράσω εγώ την επόμενη φορά». Αυτή η αίσθηση έχει μια γοητεία, εκείνη του αφήματος στον άλλο, της εμπιστοσύνης, του μοιράσματος. Όποια προβλήματα και να προέκυπταν -και τότε ήταν δύσκολα τα πράγματα-, έβρισκαν το ζευγάρι ενωμένο και έτσι πολύ πιο δυνατό απέναντι σε οικονομικές κρίσεις, καινούργιες υποχρεώσεις, μια ξαφνική απώλεια. Κι εδώ έρχεται η ουσία του θέματος. Η ανασφάλεια και η απουσία δέσμευσης που μας ωθούσαν στα ξεχωριστά ταμεία, αφορούσε τελικά τα χρήματα ή την ίδια τη σχέση; Μήπως η εξοικείωση με τον άλλο δημιουργεί έτσι κι αλλιώς μία αβίαστη οικειότητα σε σχέση με τα χρήματα; «Τα χρήματα είναι συμβολικά. Κυριολεκτικά! Είναι κομμάτια χαρτί και μέταλλο που τους έχουμε δώσει αξία, και αυτό ισχύει για όλες τις σχέσεις» λέει η κυρία Απέργη, και συνεχίζει: «Οι δυναμικές που δημιουργούνται στις κληρονομιές, στις γονικές παροχές, στους γάμους και στους χωρισμούς είναι οι καλύτερες αποδείξεις για το πώς τα χρήματα χρησιμοποιούνται συμβολικά και ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως ανάλογα με τη σχέση που έχεις με τον άλλο. Συνεπώς τα χρήματα προκαλούν συναισθήματα, προσδοκίες και συμπεριφορές».
Κοινό ταμείο σημαίνει κοινές αξίες, ίδια αντίληψη περί διαχείρισης, σύμπνοια ως προς το τι έχει σημασία, ποιες είναι οι προτεραιότητες και τι είναι σημαντικό ανάλογα τη στιγμή. Σύμφωνα με τη σύμβουλο γάμου Μπεθ Έρικσον, «Όταν ένα ζευγάρι μοιράζεται το ταμείο του, έρχεται πιο κοντά». Αυτό φαίνεται να είναι κοινός τόπος στις Η.Π.Α., αφού στην έρευνα που έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο από την εταιρεία οικονομικών συμβούλων Merrill Lynch, διαπιστώθηκε ότι το 89% των παντρεμένων ζευγαριών στην Αμερική διαχειρίζεται από κοινού τα οικονομικά του σπιτιού. Μήπως κάτι έχουμε να μάθουμε από αυτό; Η Αμερική έχει περάσει ήδη στο επόμενο στάδιο μετά την οικονομική κρίση που χτύπησε το 2011 την πόρτα των νοικοκυριών της. Ίσως η συσπείρωση αυτή να προήλθε ή να βοήθησε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα γρήγορα και σχετικά ανώδυνα. Βέβαια, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, 57% των ζευγαριών, δηλαδή πάνω από τα μισά, έχουν διαμάχες που σχετίζονται με τα οικονομικά. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι το να μοιράζεσαι το ταμείο σημαίνει βασικά ότι μοιράζεσαι την ευθύνη. Κι εδώ είναι που ξεγυμνώνεται η δυναμική του ζευγαριού. Μία σχέση με γερές βάσεις θα δημιουργήσει ακόμη πιο σταθερές ισορροπίες ανάμεσα στο ζευγάρι. Το κοινό πορτοφόλι έρχεται ως φυσική εξέλιξη, ακόμη και στην περίπτωση που είναι επιβεβλημένο λόγω συνθηκών. Ένας δεσμός όμως που έκρυβε τριγμούς πίσω από την ψευδαίσθηση της οικονομικής ανεξαρτησίας, τώρα θα δυσκολευτεί να αλλάξει, να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις και να κουμπώσει με καινούργιο τρόπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει ο φόβος να τρέξει ο καθένας να βρει τη δική του σωσίβια λέμβο, και “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”. Σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν μένει καν για να ακούσει τα αποφθέγματα του στυλ "ενωμένοι πάμε πιο μπροστά". Κοινό πορτοφόλι σημαίνει και κοινή πορεία, τουλάχιστον πιο μακροπρόθεσμα και άρα μεγαλύτερη δέσμευση στη σχέση. Κάποιοι μπορεί να μην είναι έτοιμοι γι' αυτό...
Η συνέχεια στη σελίδα ΙΙΙ
ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ
Τα χρήματα είναι ένα ευαίσθητο θέμα σε κάθε σχέση. Μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να το αντιμετωπίσουμε, να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτό. Ή μήπως, τελικά, αν γίνει «σωστά», μπορεί να αποτελέσει ακόμα έναν συνδετικό κρίκο για την σχέση; Η κυρία Απέργη μας καθοδηγεί:
Συζητήστε με τον σύντροφό σας για τα χρήματα.
Τα χρήματα μπορούν να συμβολίσουν πολλά πράγματα και ο καθένας μας έχει διαφορετικά βιώματα σε σχέση με τη διαχείρισή τους, γι' αυτό μπορεί να αποτελούν ένα άβολο θέμα συζήτησης, που συνήθως αποφεύγεται. Είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να συζητάς οικονομικά θέματα με τον σύντροφό σου χωρίς ένταση και παρερμηνείες. Αν μπορείτε να συζητήσετε και να συνεννοηθείτε για τα χρήματα και το μοίρασμά τους, θα επωφεληθούν και άλλες πτυχές της σχέσης και θα καθιερώσετε ένα έμπιστο και ειλικρινές μοντέλο επικοινωνίας.
Δημιουργήστε κοινούς στόχους.
Τι είναι προτεραιότητα για μας; Π.χ. τα υλικά αγαθά ή οι εκδρομές, ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο για τα παιδιά, δικό μας σπίτι ή ενοίκιο; Πάρτε αποφάσεις μαζί και μοιραστείτε τις ευθύνες!
Ποια είναι η οικονομική «προσωπικότητα» του καθένα;
Ξοδεύεις ή αποταμιεύεις; Το να καταλαβαίνουμε πώς αντιμετωπίζει ο σύντροφός μας τα χρήματα θα μας γλιτώσει από πολλές παρερμη
Μάθετε τις πληροφορίες.
Τι έχουμε, τι βγάζουμε, τι ξοδεύουμε, τι μπορούμε να ονειρευτούμε και να οργανώσουμε μαζί.
Φρόντισε τον εαυτό σου.
Πολλά ζευγάρια συμφωνούν στο κοινό ταμείο για τα έξοδα του σπιτιού και χωριστά πορτοφόλια για τις προσωπικές τους ανάγκες. Είναι μία μέση λύση για τη διατήρηση μιας αίσθησης ανεξαρτησίας, αλλά μπορεί να προκαλέσει τριβές και αρνητικά συναισθήματα όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά στο πόσα κερδίζει ο καθένας και πόσα έχει να διαθέσει για τον εαυτό του.
Σκεφτείτε τι σας κάνει να νιώθετε πιο άνετα στην κάθε περίσταση.
Ποιος πληρώνει όταν βγαίνετε έξω; Πώς θα πληρώνονται οι λογαριασμοί; Θα μοιράζεστε τις ευθύνες για όλα ή ο καθένας θα αναλάβει από κάτι;
Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή της την κα Τίνια Απέργη, κλινική ψυχολόγο, drapergi@yahoo.com
