Οι γυναικείες φιλίες μας εξασφαλίζουν, εκτός από ψυχική ισορροπία, και μακροζωία.
Πρόσφατα στην Αμερική και συγκεκριμένα στο Σαν Φρανσίσκο εγκαινιάστηκε μια startup με το όνομα Groundfloor, που υπόσχεται να προσφέρει στους μοναχικούς ανθρώπους αυτό που τους λείπει: φίλους. Το μόνο πράγμα που χρειάζεται για να κάνει κάποιος εγγραφή σ’ αυτό το "κλαμπ φιλίας" είναι να νιώθει μόνος και να μπορεί να διαθέσει 200 δολάρια τον μήνα.
Ο ιδρυτής του Groundfloor, Jermaine R Ijieh, ένας Λονδρέζος που ζει στην Καλιφόρνια, εξηγεί στην εφημερίδα Guardian ότι το κλαμπ παρέχει χώρους αφιερωμένους στην εργασία (αίθουσες συνεδριάσεων), την ευεξία (γυμναστήριο και κύκλοι διαλογισμού) και την κοινωνικοποίηση. Εκεί διοργανώνονται βραδιές καραόκε, ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων και εργαστήρια χειροτεχνίας, ενώ το target group είναι άντρες και γυναίκες 30 ετών και άνω. Το συγκεκριμένο κλαμπ έχει γίνει ήδη ιδιαίτερα δημοφιλές κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο.
Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες, οι μοναχικοί άνθρωποι διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τους μη μοναχικούς συνομηλίκους τους, καθώς και πολύ υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών παθήσεων, εγκεφαλικού, άνοιας και πρόωρου θανάτου. Το πρόβλημα, όπως πολλά παρόμοια, εντοπίστηκε πρώτα στις ΗΠΑ, αλλά υπάρχει παντού. Εκεί το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε νωρίτερα φέτος ότι μια νέα επιδημία μαστίζει τον γενικό πληθυσμό: η μοναξιά. Η ακριβής διατύπωση ήταν ότι "όλοι βιώνουν μετρήσιμα επίπεδα μοναξιάς, είτε αυτή σχετίζεται με προβλήματα οικονομικά ή υγείας είτε με την απομόνωση που συνδέεται με την τηλεργασία".
Συνεπώς, το να ανοίξει κανείς μια τέτοια "επιχείρηση φιλίας" ακούγεται ως μια εξαιρετική επένδυση. Το μοναδικό πρόβλημα της συγκεκριμένης επιχείρησης όμως είναι πως τα μέλη της είναι κυρίως άντρες! Οι γυναίκες δε δείχνουν πολύ πρόθυμες να πληρώσουν 200 δολάρια τον μήνα για να "νοικιάσουν" μια φίλη. Προφανώς επειδή προτιμούν να τα ξοδέψουν κάνοντας shopping μαζί με τις κολλητές τους, αφού έτσι κι αλλιώς έχουν ήδη φίλες.
Οι γυναίκες ανακάλυψαν το μυστικό της μακροζωίας
Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άντρες. Τα νούμερα δείχνουν ότι το 57% όλων των ατόμων 65 ετών και άνω είναι γυναίκες, ενώ μέχρι την ηλικία των 85 το 67% είναι γυναίκες. Ο μέσος όρος ζωής τους είναι περίπου πέντε χρόνια μεγαλύτερος σε σχέση με τους άντρες στις ΗΠΑ και περίπου επτά χρόνια μεγαλύτερος σε όλο τον κόσμο. Ξέρουμε, λοιπόν, ότι οι άντρες έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής από τις γυναίκες. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, αφού εξέτασε δεδομένα που καλύπτουν αιώνες και ηπείρους, ανακάλυψε μια παραμελημένη πτυχή αυτού του φαινομένου. Ο Mark Cullen, MD, διευθυντής του Center for Population Health Sciences στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, είναι ο επικεφαλής αυτής της μελέτης, που μετά από μακροχρόνια έρευνα κατέληξε σε ένα κάπως απρόβλεπτο αποτέλεσμα: Οι γυναίκες ζουν περισσότερο γιατί είναι πιο ενωμένες μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, "οι γυναίκες από τη φύση τους είναι έτσι προγραμματισμένες ώστε να φτιάχνουν πολύ δυνατές σχέσεις, είτε οικογενειακές είτε φιλικές, και πάντα αλληλοβοηθιούνται. Αυτό το χαρακτηριστικό ισχύει ανεξάρτητα από τον πολιτισμό ή τα βιολογικά τους χαρακτηριστικά". Ο Mark Cullen και η ομάδα του, αφού εξέτασαν δεδομένα από κοινωνίες σε όλο τον κόσμο, διαπίστωσαν ότι στις φτωχότερες χώρες οι γυναίκες ζουν περίπου 10 χρόνια περισσότερο από τους άντρες, ενώ στις πιο εύρωστες το χάσμα είναι κοντά στα πέντε χρόνια. Όταν, μάλιστα, ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας χάνεται ξαφνικά, το προσδόκιμο ζωής των αντρών μειώνεται σημαντικά.
Τρανταχτό παράδειγμα, αυτό που συνέβη μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου στην Ανατολική Ευρώπη. Το αμέσως επόμενο διάστημα η διάρκεια ζωής των αντρών μειώθηκε σχεδόν κατά 15 χρόνια. "Οι άντρες απλώς έπεφταν σαν τις μύγες. Αλλά αυτό δε συνέβη με τις γυναίκες" λέει ο Cullen. "Οι γυναίκες ζουν αλλά και νιώθουν διαφορετικά" συνεχίζει. "Αναζητούν η μία την άλλη, επενδύουν πολλά στην οικογένεια και τη φροντίδα, κάτι που οι άντρες κάνουν πολύ λιγότερο. Αυτή είναι η μυστική συνταγή της μακροζωίας: οι γυναίκες έχουν η μία την άλλη κι αυτό δημιουργεί ένα απίστευτο δίκτυο υποστήριξης".
Φαίνεται πως τελικά μια γυναίκα θα έχει πάντα ανάγκη από μια άλλη, που θα τη βλέπει όπως πραγματικά είναι, με όλες τις δικαιολογημένες και τις αδικαιολόγητες ανασφάλειές της. Η γυναικεία φιλία χαρίζει μια άλλου είδους ζεστασιά, υποκαθιστά τη μητρική αγκαλιά που μπορεί να είχες στον βαθμό που ήθελες όταν ήσουν μικρή. Ίσως ο Φρόιντ να τα έχει πει όλα. Ίσως να είναι αλήθεια αυτό που λέγεται συχνά, ότι δηλαδή οι γυναίκες είναι έρμαια των ορμονών τους. Όμως, αν το καλοσκεφτεί κανείς, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό!
Σύμφωνα με τα επιστημονικά συμπεράσματα του Mark Cullen και της ομάδας του, ο γυναικείος εγκέφαλος αντιδρά στο άγχος παράγοντας την οξυτοκίνη, την περιβόητη "ορμόνη της αγάπης". Χάρη σε αυτήν, η αντίδραση "πολεμάω ή φεύγω" (fight or flight) μαλακώνει κι έτσι η γυναίκα αποφεύγει τις δύο ακραίες συμπεριφορές και αντιδρά πιο ήπια. Η οξυτοκίνη είναι αυτή που προσφέρει το βιολογικό κίνητρο στις γυναίκες να συνυπάρχουν με άλλες γυναίκες αλλά και να φροντίζουν τα παιδιά τους.
Επιπλέον, ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο συνδέονται και συνυπάρχουν τις βοηθά να αντιμετωπίζουν το άγχος και τις δοκιμασίες στη ζωή τους. Ο ποιοτικός χρόνος που έχει μια γυναίκα με τις φίλες της προκαλεί στον οργανισμό της την παραγωγή περισσότερης σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή που βοηθά στην καταπολέμηση της θλίψης και δημιουργεί ένα αίσθημα ευεξίας.
Η Αλεξάνδρα Πάλλη, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και διδάκτωρ Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί: "Οι γυναίκες μοιράζονται συναισθήματα, ενώ οι άντρες δημιουργούν σχέσεις με άξονα τις δράσεις τους. Είναι πάρα πολύ σπάνιο για έναν άντρα να καθίσει να μιλήσει με τους φίλους του για το πώς αισθάνεται ή για το πώς πάνε τα πράγματα στη ζωή του. Όμως για τις γυναίκες αυτό ακριβώς είναι η ρουτίνα τους, η πραγματικότητά τους. Αυτό κάνουν όταν περνούν χρόνο με τις φίλες, τις αδελφές τους, τις μαμάδες τους: ανοίγουν την ψυχή τους και μοιράζονται. H επιστήμη πλέον είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ότι αυτός ο χρόνος που περνάνε μαζί είναι τόσο σημαντικός για την υγεία και τη φυσική τους κατάσταση όσο το τρέξιμο και η σωστή διατροφή".
Καλή φίλη: γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Αν διαβάζεις αυτές τις γραμμές πιστεύοντας ότι γυναικεία φιλία δεν υπάρχει και αυτή η άποψη έχει προκύψει από την εμπειρία σου (και όχι από σεξιστικές αντιλήψεις που σου έχουν φορτώσει τα κοινωνικά κλισέ), τότε μάλλον δεν έχεις γνωρίσει τις κατάλληλες φίλες.
Υπάρχουν πράγματι κάποιοι που υποθέτουν (αυθαίρετα) ότι οι γυναικείες φιλίες είναι εύθραυστες και επιφανειακές ή ότι αρκεί να μπει ένας άντρας στη μέση για να τις καταστρέψει. Όμως, είτε μπορείς να το πιστέψεις είτε όχι, η γυναικεία φιλία υπάρχει και όποια δεν την έχει βρει ακόμα ας ψάξει κι άλλο.
Σύμφωνα πάντως με την ειδικό, ακόμη και η επένδυση σε μια φιλία χρειάζεται ωριμότητα. "Οι γυναίκες που έχουν την τάση να επενδύουν χρόνο και ενέργεια (και) σε γυναικείες φιλίες είναι κυρίως εκείνες που από προσωπικότητα, εμπειρίες ή ανατροφή έχουν μάθει να αποδέχονται την όποια ανθρώπινη αδυναμία τους, να κοιτάζουν την ευαλωτότητα με πιο στοργική ματιά, να επιτρέπουν την παθητικότητα και να κατανοούν καλύτερα, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, ότι τα εμπόδια που συναντούν οι ίδιες, οι μητέρες, οι αδελφές και οι φίλες τους δεν οφείλονται πάντα και αποκλειστικά σε κάποια δική τους ευθύνη, αλλά αποτελούν υποπροϊόν και ενός ευρύτερου προβληματικού συστήματος του οποίου είμαστε κομμάτι" εξηγεί η Αλεξάνδρα Πάλλη.
Όσο πιο κοντά, τόσο πιο καλά
Όταν πρόκειται για τη φιλία, η εγγύτητα είναι που έχει σημασία και δεν είναι μόνο η συναισθηματική, αλλά και η φυσική. "Είναι πιο πιθανό να περνάμε χρόνο με φίλους στους οποίους μπορούμε εύκολα να έχουμε πρόσβαση" λέει στο Bloomberg η Elizabeth Laugeson, καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Βιοσυμπεριφορικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες. Η έρευνα που πραγματοποίησε έδειξε ότι ένας ευτυχισμένος φίλος που ζει σε απόσταση μικρότερη των 2 χλμ. από εμάς είναι αρκετός για να αυξήσει κατά 25% τις πιθανότητές μας να είμαστε ευτυχισμένοι.
Εάν ο γείτονας είναι χαρούμενος, αυτό αυξάνει και τις δικές μας πιθανότητες για ευτυχία κατά 34%. Ένα άρθρο σχετικά με τα ευρήματα που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα The Harvard Gazette το συνοψίζει εύγλωττα: "Η ευτυχία αγαπά την παρέα περισσότερο απ’ ό,τι η δυστυχία". Το να ζει κανείς κοντά σε έναν φίλο έχει μοναδικά οφέλη. Το να έχει κάποιος καλούς γείτονες μπορεί να δημιουργήσει ένα σύστημα συνεχούς υποστήριξης. Εξάλλου, ένας πραγματικός ώμος για να κλάψει κανείς είναι πιο ζεστός από την προσομοίωσή του στο FaceTime. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι αδύνατο να βρεις φίλους και να συνάψεις αληθινές φιλικές σχέσεις με ανθρώπους στα social media.
Όμως, ας είμαστε ειλικρινείς: όποιος έχει 5.000 followers δεν έχει φυσικά 5.000 φίλους. Για να αποκαλέσεις κάποιον "φίλο", πρέπει, πρώτον, να μπορείς να τον ακούσεις με ενεργητικό τρόπο και, δεύτερον, να νιώθεις ότι μαζί του ανήκεις σε μια κοινότητα. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι είσαι εκεί γι’ αυτόν και είναι εκεί για σένα, ότι μαζί συγκροτείτε μια υποστηρικτική ομάδα. Αυτό το αίσθημα της ομάδας παράγει αίσθημα ασφάλειας, το οποίο με τη σειρά του δίνει νόημα στην ύπαρξη. Γι’ αυτό πιστεύουμε στη φιλία. Αυτή που έχει περάσει όλες τις δοκιμασίες με άριστα. Όπως είχε πει και η Marlene Dietrich, "οι φίλοι που αξίζουν είναι εκείνοι που μπορείς να πάρεις στις τέσσερις τα ξημερώματα".
