Όσα είπε ο χαρισματικός designer στο τεύχος Οκτωβρίου
Από τους Richard Gianorio και Anne-Florence Schmitt
Απόδοση: Ντιάνα Γρηγοροπούλου
Στην εφήμερη εποχή της γρήγορης μόδας ο Hedi Slimane παραμένει ένα από τα πιο επιδραστικά ονόματα της παγκόσμιας μόδας και ένας από τους λίγους δημιουργούς της γενιάς του που δίνουν νόημα στον όρο couturier. Ο designer που προτιμά να ≪μιλάει≫ με τη δουλειά του παρά να δίνει συνεντεύξεις ερωτεύτηκε πρώτα τη φωτογραφία και ύστερα τη μόδα, αν και οι φήμες λένε ότι ολοκλήρωσε την πρώτη του συλλογή στην ηλικία των 16 ετών!
Μετά από σπουδές στο Ecole du Louvre και ένα σύντομο πέρασμα από το τμήμα μάρκετινγκ του οίκου Yves Saint Laurent το 1996 ανέλαβε τη διεύθυνση του ανδρικού ready-to-wear, με αποκορύφωμα τη συλλογή Black Tie, που δημιούργησε για τη σεζόν Φθινόπωρο/Χειμώνας 2000. Μια πρώιμη εκδοχή του super skinny look που έγινε σήμα κατατεθέν της υπογραφής του και οδήγησε στη μεταγραφή του στον οίκο Dior. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Dior Homme, ο νεαρός σχεδιαστής απογείωσε την ταυτότητα του menswear του παρισινού οίκου και έκανε τομή στην ανδρική μόδα. Τα υπερβολικά αδύνατα μοντέλα που ανέβαζε στην πασαρέλα και οι ανδρόγυνες rock chic δημιουργίες του ήταν ό,τι πιο νέο και πρωτοποριακό για την εποχή – ακόμη και ο Karl Lagerfeld αποφάσισε να αδυνατίσει για να ≪μπει≫ στα super slim κοστούμια του.
Αφού δημιούργησε το μπεστ σέλερ άρωμα Higher, έντυσε θρύλους της ροκ μουσικής, όπως ο Μικ Τζάγκερ και ο Ντέιβιντ Μπόουι, και συνεργάστηκε με ανεξάρτητες indie μπάντες για τα soundtracks των σόου του, αποφάσισε να αποχωρίσει το 2006 για να εγκατασταθεί στο Λος Άντζελες και να αφιερωθεί στην άλλη μεγάλη του αγάπη, τη φωτογραφία. Το 2012 επέστρεψε δυναμικά στη μόδα ως ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Yves Saint Laurent που τόλμησε να σβήσει το όνομα του Yves από το λογότυπο του ιστορικού οίκου και κατάφερε να τον ταυτίσει με τη rock chic αισθητική του αυξάνοντας το revenue κατά 20% κάθε χρόνο.
Σήμερα, μετά την πολυσυζητημένη μεταγραφή του στον οίκο Celine, ο 51χρονος πλέον Slimane δε σκοπεύει να κάνει τίποτα λιγότερο από το να αφήσει για άλλη μία φορά ανεξίτηλο το αισθητικό του αποτύπωμα: αφαιρώντας αρχικά τον τόνο από το iconic λογότυπο και απογειώνοντας τη Celine πολυτέλεια με την πρώτη ανδρική σειρά στην ιστορία του οίκου και μια γοητευτική Haute Parfumerie συλλογή, την πρώτη μετά το 1964. Με την άφιξή σου στον οίκο Celine ξεκίνησες να δουλεύεις τη συλλογή Haute Parfumerie, που μόλις λανσαρίστηκε.
Είχες εξαρχής στο μυαλό σου αυτή την "ολιστική" προσέγγιση για την καλλιτεχνική διεύθυνση του οίκου;
Η αλήθεια είναι ότι μόνο έτσι μπορώ να λειτουργήσω: ολιστικά. Κάθε συλλογή είναι κομμάτι ενός δημιουργικού όλου που εκφράζει τα core values κάθε οίκου και κάθε σχεδιαστή. Γι’ αυτό και στο συγκεκριμένο project ξεκίνησα το ταξίδι μου από την αίσθηση της όσφρησης. Το άρωμα υπήρξε σημαντικός παράγοντας στην προσωπική μου αναζήτηση και λειτουργούσε πάντα ως το μέσο με το οποίο προσπαθούσα να αποτυπώσω το συναίσθημα στη δουλειά μου. Η συλλογή αποτελείται από 11 αρώματα.
Πώς προέκυψε ο συγκεκριμένος αριθμός;
Είναι κάτι που βγήκε πολύ φυσικά. Η συλλογή αποτελεί το σημείο εκκίνησης μιας οσφρητικής διαδρομής. Το ένα και τα πολλαπλάσιά του συμβολίζουν τη μοναδικότητα της συλλογής αλλά και τη συμμετρία που εμπεριέχει.
Έχεις ασχοληθεί ξανά με την αρωματοποιία;
Το 2004, όταν δημιούργησα για τον οίκο Dior μια privee συλλογή με τρεις κολόνιες, η οποία εξελίσσεται συνεχώς: Cologne Blanche, Eau Noire και Bois d’Argent, το οποίο θεωρείται πλέον classic. Ήταν μια εποχή όπου κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα υπήρχε κοινό για ένα τόσο exclusive project, το οποίο μάλιστα δημιουργήθηκε χωρίς κανένα πλάνο μάρκετινγκ. Έμαθα πολλά από αυτή την πρώτη απόπειρα και από τη δημιουργία του αρώματος Dior Homme, που καθιερώθηκε κι αυτό ως classic.
Πώς ανέπτυξες το moodboard πάνω στο οποίο δούλεψαν οι τρεις αρωματοποιοί που ολοκλήρωσαν τη συλλογή;
Πάντα καταφεύγω στις λέξεις για να προσδιορίσω μια δημιουργική πορεία. Στην περίπτωση του αρώματος το γράψιμο αποδείχτηκε πολύ δύσκολη υπόθεση. Η σύνθεση του moodboard έγινε με μια σειρά από αναμνήσεις, συναισθήματα, περιγραφές ανθρώπων, με μια αυτοβιογραφική διάσταση σίγουρα, αλλά και με εικόνες και φωτογραφικές απεικονίσεις.
Ποιες είναι οι πιο δυνατές αναμνήσεις σου από αρώματα;
Οι μεσογειακοί κήποι της παιδικής μου ηλικίας. Οι αναμνήσεις μου από την ≪περίοδο Ρεμπό≫, που πέρασα κάπου στην ηλικία των 12-13 ετών – ήμαστε μια παρέα φίλων που είχαμε λατρεία με το νεαρό ποιητή και τα μελαγχολικά νεανικά πορτρέτα του. Μάλιστα, το 2020 θα κυκλοφορήσει ένα νέο άρωμα του οίκου Celine με το όνομα Rimbaud. Ένα άρωμα αφιερωμένο στην αιώνια νεότητα, στο ανήσυχο πνεύμα, την ευαισθησία, την αθωότητα της εφηβείας.
Έχεις εμμονή με τα αρώματα; Έχεις κάποιο άρωμα-φετίχ;
Πάντα με γοήτευε όλος αυτός ο εκλεπτυσμένος luxury κόσμος των αρωμάτων, οι κεχριμπαρένιες αποχρώσεις, τα κρυστάλλινα μπουκάλια, οι εμβληματικοί αρωματοποιοί. Μεγάλωσα στα ’70s και τα ’80s, που θεωρούνται η χρυσή εποχή της αρωματοποιίας. Πρώτα φόρεσα ένα άρωμα του οίκου Caron, ύστερα Guerlain, ενώ ενδιάμεσα φορούσα το eau de cologne της Old England, που μου άρεσε εξίσου. Το πρώτο μας άρωμα είναι ένα είδος επιβεβαίωσης, χειραφέτησης. Σηματοδοτεί ένα ξεκίνημα προς νέους δρόμους.
Το ανδρόγυνο στυλ είναι χαρακτηριστικό της δουλειάς σου και τα αρώματα που δημιουργείς είναι unisex. Γιατί;
Δεν ξέρω αν μου αρέσει ο όρος unisex, ειδικά σήμερα που χρησιμοποιείται κυρίως με την αρνητική έννοια. Το ανδρόγυνο, από την άλλη, υπήρχε πάντα στη δουλειά μου, αν και, όταν εγώ ξεκινούσα το 1990, δεν ήταν ό,τι πιο προφανές! Εγώ δεν άλλαξα στην πορεία ούτε χαίρομαι που σήμερα το στυλ αυτό έχει γίνει δημοφιλές. Από τότε που ήμουν καλλιτεχνικός διευθυντής στο Dior Homme οι γυναίκες φορούσαν τα κοστούμια μου και τα αρώματά μου. Έτσι, και τα αρώματα για τον οίκο Celine είναι τόσο ανδρικά όσο και γυναικεία, ≪non gender≫ θα έλεγα, αν κι αυτός είναι ένας ακόμη όρος με αμφίβολες διαστάσεις. Στην τελική, σημασία έχει να φοράμε ό,τι θέλουμε. Ποιος νοιάζεται αν το αγόρι επιλέξει λουλουδάτο άρωμα και το κορίτσι ξυλώδες; Είναι εντελώς υποκειμενικό. Είναι θέμα επιλογής, ευαισθησίας, συναισθήματος.
Η μητέρα σου τι άρωμα φορούσε; Σε επηρέασε κάπου;
Συνήθως φορούσε το Shalimar του οίκου Guerlain, αλλά δε θα έλεγα ότι με έχει επηρεάσει. Αντίθετα, μου άρεσαν τα ≪φαρμακευτικά≫ αρώματα που ήταν της μόδας στη δεκαετία του ’70.
Τα αρώματά σου είναι πολύ προσωπικά. Τι μαθαίνουμε για σένα με τα ονόματα Parade, Dans Paris, Black Tie, Reptile;
Είναι κεφάλαια της ζωής μου. Θέλησα να διηγηθώ τη ζωή μου με τίτλους, λέξεις που για καιρό βρίσκονταν σε κάποιο συρτάρι. Όπως το Reptile, που είναι εμπνευσμένο από τα σκηνικά κοστούμια που έχω δημιουργήσει για τον Λου Ριντ, τον Ντέιβιντ Μπόουι και τον Ίγκι Ποπ, ή το Black Tie, που αποτελεί σαφή αναφορά στα σακάκια σμόκιν και στη slim σιλουέτα που ξεκίνησα από την εποχή μου στον οίκο Dior. Πάντα ήθελα να αποδώσω τη structured σιλουέτα και την αίσθηση του μαύρου χρώματος σε άρωμα.
Κάποια από τα αρώματα είναι εμπνευσμένα από τη νυχτερινή ζωή του Παρισιού και τα περιβόητα κλαμπ Le Palace και Les Bains Douches.
Έζησα πολύ έντονες ≪νυχτερινές≫ στιγμές στο Παρίσι εκείνης της εποχής. Μου λείπουν πολύ αυτές οι νύχτες στο Παρίσι. Από τα 16 μου έβγαινα έξω κάθε βράδυ. Παρατηρούσα τους πάντες χωρίς να ξέρω κανέναν. Ήταν ένα μάθημα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή μου ως couturier, η μελέτη των σωμάτων και των ντυσιμάτων στα κλαμπ του Παρισιού. Η μόδα ξεκινούσε μέσα εκεί τότε, στην Palace και στα Bains Douches. Και να, που 30 χρόνια αργότερα δημιουργώ για τον οίκο Celine το άρωμα Nightclubbing σε μια προσπάθεια να επιστρέψω σε αυτό το γοητευτικά παρακμιακό σύμπαν: τους βελούδινους καναπέδες, τη μυρωδιά του τσιγάρου, τα σκοτεινά υπόγεια.
Το άρωμα Parade είναι μια αναφορά στο δανδισμό. Κατά πόσο χρησιμοποιείς τον όρο "dandy" και τι πιστεύεις για το street style και την ηγεμονία του streetwear;
Πάντα με απασχολούσε η τελετουργία του φαίνεσθαι. Είναι σημαντική η παρακαταθήκη που έχει αφήσει ο δανδισμός στον ανδρικό κόσμο. Από τις μεγάλες φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας και της αριστοκρατίας του 19ου αιώνα μέχρι τους ροκ σταρ των ’60s, από τον Μποντλέρ μέχρι τον Ισμάν και από τον Γκενσμπούργκ μέχρι τους Clash ή ακόμη και τον Doherty σήμερα, οι δανδήδες υπάρχουν πάντα. Και το Parade δημιουργήθηκε πάνω σε αυτή την ιδέα της μεταμόρφωσης και της δημιουργίας της εικόνας. Βλέπω πολύ συχνά γύρω μου –στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Λος Άντζελες– σοφιστικέ νέους μουσικούς σε πείσμα αυτού του λίγο normcore-λίγο ’90s ύφους και του κραυγαλέου και επιεικώς φτηνιάρικου sportswear που επικρατεί.
Ποια είναι η σχέση σου με το χρόνο και τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της εποχής; Είναι η ταχύτητα συνώνυμο της νεότητας;
Διαρκώς κυνηγάω το χρόνο και όλα γύρω μου τρέχουν ασταμάτητα: συλλογές, φωτογραφήσεις, fittings, επιδείξεις. Είναι μια ενέργεια που μου είναι αναγκαία. Πάντα ήμουν έτσι. Όμως, αν κάτι έμαθα από τη ζωή μου στην Καλιφόρνια, αυτό είναι να αφιερώνω λίγο χρόνο στον εαυτό μου, χρόνο για να σκεφτώ, να επεξεργαστώ, να κουλάρω.
Είσαι μια σπάνια περίπτωση fashion designer: δεν εμφανίζεσαι συχνά ούτε δίνεις συνεντεύξεις. Νιώθεις ότι διαφέρεις; Θεωρείς σημαντική την εικόνα που δίνεις προς τα έξω;
Είχα την τύχη να έχω δύο καταπληκτικούς μέντορες στη ζωή μου: τον Yves Saint Laurent και τον Karl Lagerfeld. Και στις δύο περιπτώσεις, με επέλεξαν εκείνοι και η σχέση μας εξελίχθηκε σε οικογενειακή υπόθεση. Τους αγαπώ και τους δύο απεριόριστα, χωρίς φυσικά να ξεχνώ τον Pierre Berge, που υπήρξε καθοριστικός στην καριέρα μου. Όσο για την εικόνα μας, δεν μπορούμε να έχουμε πάντα πλήρη έλεγχο. Και η δική μου δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Όσο κάποιος θέλει να εξαφανιστεί, τόσο περισσότερο εκτίθεται. Εγώ πάντως έχω επιλέξει να αφήσω πίσω τον εαυτό μου και να μιλήσω μέσα από τη δουλειά μου.
Έχεις ταυτιστεί με το ανδρόγυνο look και τη rock ’n’ roll εικόνα. Από τον οίκο Celine περνάς στο μύθο της παριζιάνικης κομψότητας. Υπάρχει σύνδεση;
Φυσικά! Ό,τι κάνω αποτελεί αναφορά στην προσωπική μου ζωή ή στο προσωπικό μου στυλ. Η δουλειά μου είναι μια στυλιστική απόδοση της ζωής μου. Τέλη ’90s, Παρίσι και ήχος French Touch με Daft Punk ή St Germain. Αρχές του 2000 στο Βερολίνο με conceptual ηλεκτρονικές μουσικές. 2004, η εποχή του Λονδίνου και η αναγέννηση του βρετανικού ροκ. Λος Άντζελες, 2008, εξερεύνηση της εναλλακτικής καλιφορνέζικης κουλτούρας και επιστροφή στο Παρίσι μετά από 20 χρόνια, όπου βρίσκω τα πάντα αλλαγμένα και ξεκινώ ένα νέο κεφάλαιο. Κύκλοι ζωής και δημιουργίας που έχουν προσδιορίσει την ταυτότητά μου, τόσο ως σχεδιαστή όσο και ως φωτογράφου.
Δίνεις την εντύπωση ότι βρίσκεσαι συχνά αντιμέτωπος με τον κόσμο προσπαθώντας να επιβάλεις ένα δικό σου κατεστημένο.
Δε θέλω να αναλώνομαι ούτε να χάνω την πίστη μου, την ίδια πίστη που είχα και όταν ξεκινούσα στο χώρο. Κι αυτή είναι μια διαδικασία που δε σταματά ποτέ. Τώρα, στην καθημερινότητά μου προσπαθώ να αμφισβητώ και να μένω συνεπής στην αισθητική και στις πεποιθήσεις μου, ενώ εύχομαι να καταφέρω να μη χάσω τον ενθουσιασμό και την ελαφράδα, που θεωρώ απαραίτητες προϋποθέσεις για κάθε δημιουργό μόδας. Πάντα με χαρακτήριζαν η σταθερότητα και η αφοσίωση. Έτσι έμαθα κι έτσι είμαι. Γι’ αυτό πρέπει συχνά να αναιρώ τους κανόνες, ενώ την ίδια στιγμή οφείλω να εμμένω στα πιστεύω μου. Κι αυτός είναι ένας πολύ μοναχικός δρόμος.
Γιατί θεωρείς ότι οι δημιουργίες σου είναι πάντα δημοφιλείς;
Η δουλειά μου είμαι εγώ. Ό,τι κάνω πρέπει να βγάζει νόημα για μένα. Χωρίς "δήθεν" και αληθοφάνεια. Ζω ειλικρινά και ελεύθερα το σύνολο των δημιουργιών μου, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συνδέονται πάντα με τη ζωή μου, την καθημερινότητά μου. Κάτι σαν προσωπικό ημερολόγιο, με απαραίτητη προϋπόθεση την αλήθεια, την ειλικρίνεια και τη δημιουργική ακεραιότητα. Και ίσως να το νιώθει αυτό ο κόσμος. Δεν ξέρω, εσείς θα μου πείτε.
Η συνέντευξη του Hedi Slimane στη Madame Figaro Οκτωβρίου
