Η ακτιβίστρια νέας γενιάς, Μαρίζα Καρύδη, μιλά στη Madame Figaro για το ταξίδι της προς έναν βιώσιμο τρόπο ζωής.
Ζει βιώσιμα, φοράει vintage ρούχα, είναι vegan. Η έμφυτη απλότητά της την κάνει προσιτή και η μειλίχια φωνή της καθιστά αδύνατο να μη σταματήσεις μια στιγμή για να την ακούσεις. Η Μαρίζα Καρύδη, περιβαλλοντική ακτιβίστρια που μοιράζεται αυτό το ταξίδι αυτό το ταξίδι μέσω του λογαριασμού της @marizakaridi στο Instagram, με ειλικρίνεια, ψυχραιμία και μια σπάνια σοφία, μιλάει στη Madame Figaro για όλα εκείνα που μπορούμε να αλλάξουμε στην καθημερινότητά μας προς όφελος του πλανήτη και των πλασμάτων που τον κατοικούν και καταρρίπτει στερεότυπα σχετικά με τον βιώσιμο τρόπο ζωής.
Πότε και πώς ανακάλυψες τον βιώσιμο τρόπο ζωής και τον βιγκανισμό και γιατί αποφάσισες να τον υιοθετήσεις;
Από τη στιγμή που ξεκίνησα να παίρνω τις δικές μου αποφάσεις και να μην εξαρτώμαι από τους γονείς μου ξεκίνησα και να ανακαλύπτω το πώς να ζω βιώσιμα. Όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με έμφυτη την αγάπη για το περιβάλλον, αλλά το ξεχνάμε στην πορεία. Συμμετέχοντας σε περιβαλλοντικές οργανώσεις, έμαθα ποιες από τις καθημερινές μου συνήθειες είναι επιβλαβείς για τον πλανήτη και ήρθα σε άμεση επαφή με τις συνέπειές τους.
Δηλαδή μάζεψα βουνά από πλαστικά σκουπίδια σε ερημικές παραλίες, βοήθησα στον καθαρισμό πετρελαιοκηλίδας και βρέθηκα δίπλα σε θαλάσσια θηλαστικά που υπέφεραν από τις ανθρώπινες ενέργειες. Έτσι, άρχισα να μειώνω τα πλαστικά μου απορρίμματα, να προωθώ τη μετάβαση σε πράσινες μορφές ενέργειας και να λαμβάνω μέρος σε δράσεις για τη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών. Περιέργως, όμως, άργησα να υιοθετήσω έναν vegan τρόπο ζωής. Για λόγους ευκολίας συνέχιζα να καταναλώνω κρέας και γαλακτοκομικά, μέχρι να ανακαλύψω ότι είναι εξίσου εύκολο να τηρώ μια vegan διατροφή.
Η στιγμή που αποφάσισα να μη βλάψω ξανά κανένα πλάσμα ήταν όταν συνάντησα δύο μεγάλους τόνους κάνοντας κατάδυση στα Λεγρενά. Η μόνη επαφή που είχα με τόνους έως τότε ήταν μέσω της γνωστής κονσέρβας που βάζουμε στις σαλάτες μας. Πόσο λυπηρό αυτά τα εντυπωσιακά πλάσματα με τα εκφραστικά μάτια και την επιβλητική παρουσία να θανατώνονται και να μπαίνουν σε κονσέρβες! Έπειτα έμαθα και για τον τρόπο που οι αγελάδες αναγκάζονται να παράγουν γάλα, τις συνθήκες που επικρατούν στα σφαγεία και το πώς γίνονται πειράματα στα ζώα. Όποιος άνθρωπος μάθει γι’ αυτά και δει εικόνες τους είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ξεκινήσει να τα αποφεύγει.
Υπήρχαν συνήθειες που δυσκολεύτηκες να υιοθετήσεις στην αρχή;
Καμία πράσινη συνήθεια δε με δυσκόλεψε. Βέβαια, δεν άλλαξα όλη μου τη ζωή από τη μια μέρα στην άλλη. Σταδιακά πρόσθετα νέες, φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές στην καθημερινότητά μου. Και ακόμη έχω πολλά να μάθω και συνεχίζω να βελτιώνομαι. Εκείνο που λίγο με προβληματίζει είναι το γεγονός ότι συνεχώς καλούμαι να δίνω εξηγήσεις για τις επιλογές μου σε ανύποπτες χρονικές στιγμές.
Με πιέζουν να πάρω πλαστική σακούλα στον φούρνο, παρόλο που δεν τη χρειάζομαι. Ή κάποιος σερβιτόρος θα μου δώσει αχρείαστες διατροφικές συμβουλές, ενώ εγώ απλώς ρώτησα για τις vegan επιλογές του μενού. Πλέον αντιμετωπίζω αυτές τις στιγμές με χιούμορ και ως μια ευκαιρία ανταλλαγής γνώσεων.
Γιατί αποφάσισες να μοιραστείς αυτό το ταξίδι σου διαδικτυακά;
Ξεκίνησα να μοιράζομαι πληροφορίες για περιβαλλοντικά προβλήματα και οικολογικές συμβουλές όταν παρατήρησα πως δεν υπήρχαν δημοσιεύσεις γι’ αυτά στην ελληνική γλώσσα. Παρόλο που με μια γρήγορη αναζήτηση στα αγγλικά θα βρει κανείς πληθώρα πληροφοριών με τις τελευταίες οικολογικές εξελίξεις, στα ελληνικά είναι πιο εύκολο να βρεις άρθρα με θεωρίες συνωμοσίας παρά συμβουλές για την ανακύκλωση.
Με τον καιρό λάμβανα δεκάδες μηνύματα τη μέρα με απορίες για το περιβάλλον και γεμάτα θετική ενέργεια από ανθρώπους που υιοθετούσαν τις δικές μου συνήθειες. Η αγαπημένη μου στιγμή είναι όταν συναντάω τυχαία στον δρόμο κάποιο άτομο που με γνωρίζει από το Διαδίκτυο και μου δείχνει την πάνινη τσάντα ή το επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι που κρατά επειδή επηρεάστηκε από εμένα. Τότε πλημμυρίζω από χαρά.
Ζήσαμε ένα καλοκαίρι γεμάτο περιβαλλοντικές καταστροφές. Για τα συγκεκριμένα φαινόμενα ακούμε από τους επιστήμονες τη φράση: "Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτά". Πώς νιώθεις όταν ακούς αυτή τη φράση;
Τα ακραία φαινόμενα πάντα υπήρχαν, απλώς τώρα είναι συχνότερα και με μεγαλύτερο εύρος. Θα έπρεπε ήδη να ξέρουμε να ζούμε με αυτά και να τα αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά. Δυστυχώς, τα ίδια επαναλαμβάνονται στη χώρα μας κάθε χρόνο κι εμείς –κάθε χρόνο– παραμένουμε απροετοίμαστοι και με πλήρη έλλειψη οργάνωσης για την επίλυσή τους. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για τη φύση. Ούτε οι πολιτικοί ούτε οι μεγάλες εταιρείες ούτε οι απλοί πολίτες. Όλοι στοχεύουμε στην ευκολία και στο γρήγορο κέρδος αδιαφορώντας για τις συνέπειες των πράξεών μας στο μέλλον.
Το μέλλον όμως είναι τώρα και πλέον αντιλαμβανόμαστε πως κάτι δεν κάνουμε σωστά. Η φύση δεν είναι εχθρός μας και τα φυσικά φαινόμενα δεν είναι εξ ορισμού καταστροφικά. Επειδή ακριβώς αδιαφορούμε για τους φυσικούς νόμους και μας επιτρέπεται να χτίζουμε τα σπίτια και τις επιχειρήσεις μας σε κοίτες ποταμών, μέσα σε δάση και πάνω στη θάλασσα, προκαλούμε εμείς οι ίδιοι καταστροφές στον εαυτό μας. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες φυσικές καταστροφές είναι θετικές για το περιβάλλον.
Μια δυνατή βροχόπτωση αποδεικνύεται ευεργετική, μια φωτιά μικρής κλίμακας βοηθά στην ανάπτυξη του δάσους κι ένας σεισμός μπορεί να επηρεάσει θετικά τα υπόγεια ύδατα. Έτσι, λοιπόν, εκείνο που εμείς οφείλουμε να κάνουμε –είτε ως κυβέρνηση είτε ως εταιρεία είτε ως πολίτες– για να βλέπουμε μόνο τη θετική πλευρά των φαινομένων είναι να μάθουμε να ζούμε ως μέρος του φυσικού περιβάλλοντος, όχι ενάντια σε αυτό. Δηλαδή να αποκτήσουμε γνώσεις για τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα και ιδίως για εκείνα που συμβαίνουν στην περιοχή μας.
Να δημιουργήσουμε τοπικές ομάδες άρτια εκπαιδευμένων ανθρώπων για την αντιμετώπιση των φαινομένων και όχι να προσπαθούμε να οργανωθούμε τη στιγμή που εξελίσσονται. Αυτές οι γνώσεις πρέπει να ξεκινούν από το σχολείο και όχι να τις ακούμε για πρώτη φορά μετά από μια τραγική περιβαλλοντική καταστροφή. Έχουμε ευθύνη να γνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητες της περιοχής όπου ζούμε και να την προστατεύουμε. Ας εκπαιδευόμαστε για να μην παιδευόμαστε.
Παράλληλα, ακούμε συχνά το εξής: "Δεν κινδυνεύει ο πλανήτης, αλλά η ανθρωπότητα. Ο πλανήτης έχει ξαναπεράσει περιόδους κλιματικών αλλαγών και έχει επιβιώσει". Σε βρίσκει σύμφωνη αυτό;
Όχι. Ο πλανήτης και οι άνθρωποι δεν είναι κάτι ξεχωριστό. Είμαστε ένα. Πράγματι, στην 4,5 δισεκατομμυρίων ετών ιστορία της Γης το κλίμα είχε μεταβολές. Και τα οικοσυστήματα προσαρμόστηκαν με επιτυχία σε υψηλότερες και χαμηλότερες θερμοκρασίες. Παρ’ όλα αυτά, η παγκόσμια θερμοκρασία τη στιγμή που μιλάμε είναι υψηλότερη από ποτέ. Δεκαεπτά από τα πιο θερμά καλοκαίρια που συνέβησαν καταγράφτηκαν μετά το 2001. Κάποια ζώα και φυτά θα καταφέρουν να επιβιώσουν σε διαφορετικές θερμοκρασίες από αυτές που έχουν συνηθίσει. Το πρόβλημά τους όμως δεν είναι μονάχα το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η κλιματική κρίση. Ο πλανήτης υποφέρει από τη ρύπανση (αέρα, γης, νερού και ηχητική), την υπερεκμετάλλευση των πόρων και την αστικοποίηση, που οδηγούν στην καταστροφή της βιοποικιλότητας.
Επιστρέφουμε, λοιπόν, σε αυτό που ήδη ανέφερα: Όλοι ανεξαιρέτως οφείλουμε να ακούσουμε τη φύση και να τη βοηθήσουμε με τον τρόπο που μπορούμε. Οι κυβερνήσεις να ξεκινήσουν να λαμβάνουν τώρα δράση για την προστασία της αντί να θέτουν μακροπρόθεσμους στόχους. Οι εταιρείες, αν θέλουν να συνεχίσουν να έχουν κέρδη στο μέλλον, να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους για την οικολογική καταστροφή που προκαλούν. Και οι πολίτες να υποστηρίζουν φιλικές προς το περιβάλλον κυβερνήσεις και εταιρείες, εφαρμόζοντας παράλληλα οικολογικές συνήθειες στην καθημερινότητά τους. Οι απλές οικολογικές συνήθειες που υιοθετούνται από έναν μεγάλο αριθμό ατόμων καταπολεμούν πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα μαζί, όχι μόνο την κλιματική κρίση.
Μπορείς να μας πεις το πιο μικρό πράγμα που μπορεί να υιοθετήσει ο καθένας μας στην καθημερινότητά του, αλλά έχει μεγάλο θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον;
Μια μέρα που έχεις προγραμματίσει να φας κοτόπουλο στον φούρνο φάε ένα μεσογειακό πιάτο χωρίς κρέας. Γεμιστά, φασολάδα, φακές, μπριάμ, φασολάκια, αρακά, όλα αυτά τα πολύ ωραία λαδερά που φτιάχνουμε στην Ελλάδα. Κι αυτό, αυτομάτως και χωρίς κόπο, θα έχει μεγάλο θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Αν δε οι πρώτες ύλες που θα χρησιμοποιήσεις είναι εποχικές και τοπικές, ακόμη καλύτερα.
Τι θα συμβούλευες κάποιον που θέλει να ζήσει πιο βιώσιμα, αλλά δεν ξέρει από πού να ξεκινήσει;
Ποιο κοινωνικό, ανθρωπιστικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα τον κάνει να θυμώνει; Είναι, για παράδειγμα, οι δασικές φωτιές τα καλοκαίρια; Αν ναι, τότε μπορεί να συμμετέχει σε εθελοντικές ομάδες δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης, να κάνει προληπτικές δασικές περιπολίες, να φιλοξενεί πυρόπληκτα ζωάκια ή να αναζητά εκείνα που επέζησαν μετά τις φωτιές για να τους παρέχει βοήθεια. Αν δεν αντέχει την πλαστική ρύπανση σε κάθε παραλία, τότε ας μειώσει μεθοδικά τα πλαστικά απορρίμματα του νοικοκυριού του, ας καθαρίζει το περιβάλλον από τα σκουπίδια με κάθε ευκαιρία και ας επαναχρησιμοποιεί τις δικές του συσκευασίες. Ας πολεμήσει δηλαδή ό,τι τον στενοχωρεί περισσότερο.
