Τριάντα χρόνια μόδας, τέχνης, δημιουργίας και έμπνευσης. Αυτή η χρονιά είναι πολύ ξεχωριστή για το Madame Figaro και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να γιορτάσουμε το εν λόγω ορόσημο από το να συναντήσουμε σχεδιαστές που έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν στη χώρα μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Στέλιος Κουδουνάρης. Ευγενής και πνευματώδης, ο σχεδιαστής έχει καταφέρει να εδραιωθεί στην ελληνική μόδα με τις δημιουργίες του να αποδεικνύουν πως μπορεί ο κόσμος της μόδας ως μορφή τέχνης να εξελίσσεται συνεχώς, ακολουθώντας τις κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές της κοινωνίας, ωστόσο η κομψότητα και η υψηλή αισθητική είναι δύο έννοιες που θα μας απασχολούν διαχρονικά.
Με αφορμή λοιπόν αυτό τον εορτασμό, ο Στέλιος Κουδουνάρης μάς μίλησε για την πορεία του στον κόσμο της μόδας, τις προκλήσεις και τα όνειρά του, τη συμμετοχή του στην εκπομπή "My Style Rocks", αλλά και την πρώτη φορά που η Madame Figaro αναφέρθηκε στο έργο του.
Προέρχεσαι από μία οικογένεια που είχε άμεση σχέση με το ρούχο. Πώς βίωσες την εν λόγω εμπειρία και ποιες είναι οι αναμνήσεις σου;
Από μικρός, όλες μου οι αναμνήσεις σχετίζονται με τα ρούχα. Η οικογένεια μου δεν ασχολιόταν ακριβώς με τη μόδα υπό την έννοια που γνωρίζουμε εμείς. Ασχολούνταν περισσότερο με την ένδυση και το εμπόριο ρούχων. Όταν ήμουν μικρός, η μητέρα μου εργαζόταν σε ένα εργοστάσιο ρούχων και στη συνέχεια άνοιξε το δικό της κατάστημα μαζί με τον θείο μου. Οπότε μεγάλωσα μέσα στο κατάστημα. Μετά το σχολείο πήγαινα εκεί, παρακολουθούσα τους δειγματισμούς, εξυπηρετούσα τους πελάτες, έβλεπα τα ρούχα.
Πολύ σημαντική εμπειρία, την οποία πολλοί σχεδιαστές δεν την έχουν.
Ναι, ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Για εμένα από παιδί, όλες μου οι εικόνες σχετίζονται με τα ρούχα. Να ανακατεύομαι με τα υφάσματα. Να βρίσκομαι δίπλα στις μοδίστρες.
Θυμάσαι την πρώτη φορά που ολοκλήρωσες μία δική σου δημιουργία;
Βέβαια θυμάμαι. Είχα φτιάξει κάποια ρούχα όταν ήμουν ακόμα παιδί, τα οποία όμως δεν ήταν τόσο σημαντικά. Όταν ήμουν όμως στη σχολή, και πιο συγκεκριμένα στην αποφοίτηση, είχα δημιουργήσει δύο looks. Θυμάμαι πως το ένα από αυτά ήταν γυναικείο, και παρόλο που ήταν ένα πολύ απλό μαύρο φορμάκι, μικρό και αποκαλυπτικό ρούχο, το οποίο ήθελα να γίνει όλο λοξά κομμένο και με κάποιες ιδιαιτερότητες που δεν συνηθίζονται σε παντελόνια και ολόσωμες φόρμες, τελικά με είχε δυσκολέψει πάρα πολύ. Το χάρηκα όμως πολύ και ακριβώς με αυτό το look ξεκίνησα την πρώτη συλλογή μου.
Αυτό το ρούχο είναι από τα ελάχιστα δείγματα που έχω χάσει. Σκέψου πως εάν υπολογίσεις ότι στα 16-17 χρόνια που δουλεύω, δημιουργώ δύο συλλογές τον χρόνο, έχω φτιάξει και περίπου δέκα αντρικές collection, άρα έχω περίπου τέσσερις με πέντε χιλιάδες ρούχα. Κρατάω όλα τα δείγματα ως αρχείο. Αυτό το κορμάκι είναι το μοναδικό που λείπει.
Ποιο ήταν όμως το συναίσθημα, όταν κατάφερες να το ολοκληρώσεις;
Ήταν φοβερό. Δεν ξέρω πως είναι να φέρνεις στον κόσμο ένα παιδί, αλλά εγώ έτσι αισθάνομαι για τα ρούχα μου. Ή όταν καταφέρνω να πετύχω μία νέα ιδέα, την οποία μπορεί να έχουμε δουλέψει πολύ και στο ενδιάμεσο να προκύψουν δυσκολίες. Όταν ξαφνικά το βλέπεις ολοκληρωμένο, κάτι σκιρτά μέσα μου.
Έχεις σπουδάσει στο Κιλκίς. Πώς ήταν η εμπειρία εκεί;
Ήταν πολύ ωραία, πέρασα ωραία. Εντάξει, στην αρχή δεν μου άρεσε, προφανώς. Η αλήθεια είναι πως περίμενα ότι θα βρεθώ σε ένα περιβάλλον με πολύ μόδα. Όλοι έχουμε κάποιες προσδοκίες όταν πηγαίνουμε για σπουδές. Ήταν λοιπόν κάπως διαφορετικά τα πράγματα από ό,τι περίμενα. Στην αρχή είχα κάπως τρομοκρατηθεί, αλλά εν τελεί μου άρεσε πάρα πολύ και πέρασα πολύ ωραία. Πήρα ωραίες βάσεις και συμβουλές από τους καθηγητές μου. Έχω κρατήσει μάλιστα φίλους από εκείνη την περίοδο, με τους οποίους έχουμε ακόμα επαφή. Ήταν πολύ ευχάριστα και είναι μία σχολή που τη συστήνω στα παιδιά.
Μέχρι στιγμής, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχεις αντιμετωπίσει;
Υπάρχουν θετικές, υπάρχουν και αρνητικές προκλήσεις. Βασικά, σε αυτή τη δουλειά έχουμε κάθε μέρα προκλήσεις. Από το να κληθώ να σχεδιάσω ένα ρούχο για μία γυναίκα που το θέλει για κάποια ξεχωριστή περίσταση ή για κάποια καλλιτέχνιδα ή να δημιουργήσω μία νέα συλλογή ή να σκεφτώ νέες ιδέες. Όλα αυτά είναι από μία πρόκληση. Πάντα πρέπει να ανταποκριθείς σε μία προσδοκία. Να ξεπεράσεις τον δικό σου εαυτό. Σε περίπτωση που έχεις ντύσει ξανά τη συγκεκριμένη γυναίκα, πρέπει να κάνεις κάτι καλύτερο από την προηγούμενη χρονιά. Εάν δεν την έχεις ντύσει, καλείσαι να της φτιάξεις το ωραιότερο σχέδιο που έχει φορέσει μέχρι στιγμής.
Υπάρχουν και οι άλλες προκλήσεις, που αφορούν περισσότερο τις δυσκολίες. Οι σχεδιαστές είμαστε και επιχειρηματίες και ράφτες, χρειάζεται να κουβαλάμε και να πουλάμε, να εισπράττουμε και να σχεδιάζουμε. Τα κάνουμε όλα. Συν, όλες τις προκλήσεις που έχουμε περάσει τα τελευταία χρόνια ως ανθρωπότητα. Για παράδειγμα, η πανδημία μάς πλήγωσε πολύ ως κλάδο. Βέβαια, δεν είναι κάτι που θέλω να θυμάμαι, απλώς το αναφέρω επειδή μιλάμε για προκλήσεις. Μία ακόμα ήταν τα capital controls.
Επειδή όμως θέλω να βλέπω τα θετικά, πρόκειται για μία δουλειά που αλλάζει καθημερινά, αλλάζει κάθε σεζόν. Είναι μία καθημερινή πρόκληση. Χρειάζεται να κάνεις κάτι νέο κάθε μέρα. Είναι μία δουλειά που απαιτεί το καινούριο. Απαιτεί έμπνευση.
Δεν νιώθεις όμως πως κάποιες στιγμές έχεις στερέψει; Εκεί τι γίνεται;
Ναι, σίγουρα. Η έμπνευση ας πούμε, είναι το μεγαλύτερο άγχος του κάθε καλλιτέχνη. Εγώ αυτό πιστεύω. Πάντα θέλεις να ξεπερνάς τον εαυτό σου. Μάλιστα, επειδή η μόδα έχει deadlines, κάποιες φορές υπάρχει ένας πυρετός και μία μεγάλη πίεση. Μέσα από τα χρόνια όμως, εγώ έχω βρει τους δικούς μου μηχανισμούς, ώστε ακόμα και μέσα σε περιόδους που η έμπνευση δεν είναι διάχυτη, να πετυχαίνω τον στόχο μου. Η έμπνευση άλλωστε είναι κάπως σχετική, αφού μπορεί να βρεθεί εύκολα και ανύποπτα, όπως για παράδειγμα όπως μιλάμε τώρα μπορεί να έρθει μία μεγάλη ιδέα, ή να τη ζορίζεις και να μην έρθει ποτέ. Όταν χρειάζομαι βοήθεια, ανατρέχω στο πολύ πλούσιο αρχείο μου και προσπαθώ να επανεφεύρω ή να ολοκληρώσω κάποιες ιδέες που ενδεχομένως να μην είχαν ολοκληρωθεί στο παρελθόν ή να είχαν προκύψει τελευταία στιγμή και να μην έχουν κάνει τον κύκλο τους. Ή ενδέχεται να επανεξετάσω κάποια ρούχα από άλλες συλλογές, χρησιμοποιώντας διαφορετικά υφάσματα, να προσθέσω νέες λεπτομέρειες. Όταν είσαι άπραγος δεν προκύπτει τίποτα. Όταν ξεκινήσεις να φτιάχνεις κάτι όμως, να δημιουργείς κάτι με τα χέρια σου επάνω στην κούκλα ή να σκιτσάρεις, πάντα θα προκύψει κάτι. Μπορεί να βρεθείς κάπου εντελώς διαφορετικά από εκεί που ξεκίνησες, αλλά τουλάχιστον έχεις μία αφετηρία.
Οι δημιουργίες σου χαρακτηρίζονται από μινιμαλισμό, αλλά και περιπλοκότητα.
Ισχύει αυτό. Τα ρούχα ξεκινάνε ως πολύ περίπλοκα, ώστε να απλοποιηθούν στο τέλος. Είμαι πολύ την αφαιρετικής οδού. Μπορεί να έχω μία πολύ μεγάλη ιδέα που να είναι αρκετά φανταχτερή και περίπλοκη. Όσο τη σχεδιάζω ή τη σκέφτομαι, αφαιρώ κάτι, επειδή μπορεί να μου φαίνεται φλύαρη ή υπερβολική. Έτσι, ξεκινάω να αφαιρώ. Στο τέλος, το αποτέλεσμα είναι κάτι απλοϊκό στην όψη, το οποίο όμως επειδή έχει προκύψει μέσα από μία περίπλοκη διαδικασία και τελικά εάν μπεις στη διαδικασία να το δοκιμάσεις ή να το παρατηρήσεις με προσεκτική ματιά, θα βρεις πάρα πολλά κρυφά σημεία. Ακριβώς αυτό το στοιχείο πιστεύω πως είναι εκείνο που κάνει γοητευτικά τα ρούχα που δημιουργώ. Είναι τα λοξά κοψίματα, είναι οι τεχνικές υψηλής ραπτικής που χρησιμοποιώ σε prêt a porter ρούχα, είναι η πολλή δουλειά που γίνεται στο χέρι, υπάρχουν πολλές κρυφές λεπτομέρειες.
Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από το brand σου;
Νομίζω πως αυτή τη στιγμή, κάπως την έχει αφήσει τη φιλοσοφία που είχα όταν ξεκίνησα το brand μου. Πιστεύω πως είναι ένα καθημερινό βίωμα. Όσο εξελίσσομαι εγώ ως άνθρωπος, εξελίσσεται και αυτό μαζί μου. Δεν μπορώ να οροθετήσω με διαφορετικό τρόπο τη φιλοσοφία μου. Σίγουρα, αυτό που προσδοκώ είναι να κάνω τους ανθρώπους να δείχνουν όμορφοι και με αυτοπεποίθηση. Να φοράνε δηλαδή το ρούχο και να αισθάνονται πως είναι το πιο ωραίο ρούχο που έχουν φορέσει ποτέ. Να νιώθουν πολύ ωραία. Σίγουρα, δεν πρόκειται για ρούχα που εξυπηρετούν αποκλειστικά τις βασικές μας ανάγκες, δηλαδή να μην κρυώνουμε ή να μην είμαστε γυμνοί. Δεν εξυπηρετούν μόνο την πρακτικότητα.
Η μόδα και το στιλ σχετίζεται με την αυτοπεποίθηση;
Ναι, σίγουρα. Νομίζω πως αυτό ισχύει για όλους μας. Όταν παίρνουμε ένα ρούχο που μας ευχαριστεί, δεν είναι απαραίτητο να είναι ένα σημαντικό κομμάτι, και το φοράμε και νιώθουμε πως μας κολακεύει το πρόσωπο ή το σώμα μας ή την επιδερμίδα μας, νιώθουμε κάποιοι άλλοι. Πιστεύω πως είναι μία κοινή παραδοχή αυτό.
Σχετίζεται και με την προσωπικότητα; Σκέφτομαι συχνά πως εάν δύο γυναίκες φορέσουν ένα αντικειμενικά κομψό look, όπως το λευκό πουκάμισο με το τζιν παντελόνι, το αποτέλεσμα θα είναι πάντα διαφορετικό.
Εννοείται. Κάθε επιλογή ρούχου που κάνει κανείς, φανερώνει κάτι για την προσωπικότητα του. Ισχύει αυτό που λες γιατί κανένα τζιν παντελόνι και κανένα λευκό πουκάμισο δεν είναι ίδια με κάποια άλλα. Είναι η επιλογή των κομματιών που θα κάνεις, το styling που θα ακολουθήσεις, που θα τα φορέσεις.
Είσαι υποστηρικτής του day to night ντυσίματος;
Σίγουρα είναι ένα αναγκαίο κακό. Ειδικά όσοι ζούμε σε μία μεγάλη πόλη, είναι σχεδόν απαραίτητο και επιτακτικό να υπάρχουν τέτοια looks. Το βλέπω από εμένα και τους φίλους μου και τις πελάτισσες μου. Για παράδειγμα, είμαι ντυμένος με κάποιον τρόπο όσο βρίσκομαι στο ατελιέ μου, μετά θα πάω για ένα φαγητό χωρίς να επιστρέψω στο σπίτι να αλλάξω, αλλά κατευθείαν. Οπότε είναι αναγκαστικό. Οι γυναίκες μπορούν απλώς να αλλάξουν παπούτσια, να φορέσουν ένα κραγιόν για να συνεχίσουν την ημέρα τους. Στις μικρότερες πόλεις όμως, ζηλεύω που έχουν αυτό τον χρόνο που έχουν ώστε να αλλάξουν ρούχα και να συνεχίσουν το πρόγραμμα τους. Μία γυναίκα μπορεί να ντυθεί καλύτερα για να πάει θέατρο, σινεμά, για φαγητό. Άλλωστε, γιατί να μην πας να φορέσεις τα βραδινά σου, ωραίο είναι.
Ποιος άνθρωπος βλέπει πρώτος τις συλλογές σου;
Είναι κυρίως οι συνεργάτες μου. Πλέον μάλιστα δεν τους την παρουσιάζω συνολικά. Βιώνουν τη δημιουργία τους. Για παράδειγμα, δίπλα μας υπάρχει η ολοκληρωμένη συλλογή για τη σεζόν Άνοιξη/Καλοκαίρι. Στη διάρκεια της δημιουργίας της, κρεμούσαμε καθημερινά κάποιο έτοιμο ρούχο. Κάπως έτσι, βιώνουμε όλο μαζί αυτή την εμπειρία. Δεν νιώθω την ανάγκη να τη μοιραστώ με κάποιον άλλο.
Διάβασα κάτι στο bio σου που μου έκανε πολύ εντύπωση. "Τα ρούχα έχουν συγκεκριμένες αισθητικές εμμονές”. Ποιες είναι αυτές;
Για πάρα πολλά χρόνια, έκανα αποκλειστικά μαύρα ρούχα. Μετά μπήκε στη ζωή μου το μπεζ, το μπλε, το χακί. Πλέον χρησιμοποιώ πολλά χρώματα και μόνο από επάνω μου δεν έχω αποτάξει το μαύρο. Γύρω μου όμως θέλω να βλέπω πια χρώματα. Με ευχαριστεί περισσότερο. Οι αισθητικές εμμονές μου είναι πως τα ρούχα πρέπει να είναι πάρα πολύ καλοφτιαγμένα. Δεν δέχομαι να βγει ένα ρούχο από το ατελιέ μου χωρίς να είναι άριστο. Να μην έχει άριστη ποιότητα ή ραφή. Να μην είναι περιποιημένο. Τα ρούχα εσωτερικά είναι σαν να το βλέπεις από την καλή, το οποίο για εμένα είναι πολύ σημαντικό, παρόλο που η μόδα πλέον έχει γίνει πιο γρήγορη και ο κόσμος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία σε αυτές τις λεπτομέρειες. Όταν το φοράς όμως, καταλαβαίνεις την διαφορά, επειδή αισθάνεσαι διαφορετικά με την ποιότητα του.
Είναι και κάποια άλλα χαρακτηριστικά που κάνουν τα ρούχα μου εύκολα αναγνωρίσιμα. Οι γιακάδες, η οριοθέτηση του σώματος ακόμα και στα φαρδιά ρούχα. Απεχθάνομαι τα πολύ φαρδιά ρούχα που είναι άμορφα. Τα δικά μου φαρδιά ρούχα έχουν μία μορφή, δηλαδή όταν τα φορέσεις σχηματίζεται κάτι επάνω στο σώμα. Είναι οι ασπρόμαυρες ζώνες, που επίσης τονίζουν τη σιλουέτα, το μπλε ρουά.
Πολλοί διάσημοι σχεδιαστές δεν αποχωρίζονται τα μαύρα ρούχα τους και αγαπούν την απλότητα στο στιλ τους.
Δεν υπάρχει κάποια συνεννόηση ή κάποιο dress code. Εάν κρίνω από εμένα, χρησιμοποιώ το μαύρο για να μην σκέφτομαι τι θα φορέσω και για να έχω τον ρόλο του παρατηρητή. Στην αρχή, το επέλεγα ασυναίσθητα, αλλά στην πορεία χρειάστηκε να το εξηγήσω. Νομίζω πως θέλω να κάνω ένα βήμα πίσω από το ρούχο ή από τον άνθρωπο που θα ντύσω. Δεν χρειάζεται να παρεμβαίνω εγώ στο τοπίο με ό,τι φοράω.
Υπάρχει κάποιος σχεδιαστής, το έργο του οποίου σε έχει επηρεάσει;
Υπάρχουν πολλοί που θαυμάζω, αλλά δεν μπορώ να επιλέξω κάποιον συγκεκριμένο. Ξεχωρίζω συλλογές, έχω θαυμάσει ρούχα, τα έχω παρατηρήσει με ενδιαφέρον και θαυμασμό.
Σχετικά πρόσφατα, έχει δημιουργηθεί η Ελληνική Ένωση Σχεδιαστών Μόδας, της οποίας είσαι μέλος.
Ναι, η ένωση ξεκίνησε μέσα στην πανδημία και ήμουν από τα ιδρυτικά μέλη. Τότε είχαμε αρκετά θέματα, άρα μιλήσαμε κάποιοι συνάδελφοι, οι οποίοι είχαν ταυτόχρονα την ίδια ιδέα και κάπως συντονιστήκαμε όλοι μαζί. Ξεκινήσαμε να το συζητάμε και να το στήνουμε. Πλέον, έχει κάπως δομηθεί, ωστόσο είναι ακόμη βρέφος. Κάνουμε αργά βήματα, αφού όπου συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι, συγκεντρώνονται και πολλές απόψεις. Όλοι θέλουμε το καλύτερο, απλώς χρειάζεται περισσότερος χρόνος ώστε να συντονιστούν κάποια πράγματα. Νομίζω πως είναι μονόδρομος να είναι ενωμένοι οι επαγγελματίες. Μόνο καλό μπορεί να κάνει.
Τα τελευταία χρόνια έχει κάποια εξέλιξη. Εμφανίζονται νέα brands και δημιουργοί. Ποιες είναι οι δικές σου σκέψεις; Πιστεύεις πως υπάρχει θέση για την ελληνική μόδα στη διεθνή αγορά;
Φυσικά και υπάρχει θέση, όμως έχω την αίσθηση πως δεν βλέπω πολλούς νέους σχεδιαστές. Περισσότερο βλέπω νέα brands, κάποια εκ των οποίων είναι πολύ φρέσκα και πιάνουν τον παλμό της αγοράς. Ασχολούνται όμως αρκετά με τα trends και δεν ξέρω κατά πόσο θα εξελιχθούν στην πορεία του χρόνου, ώστε να εδραιωθούν. Βέβαια, είναι όντως πολύ ευχάριστο. Όμως σχεδιαστές που παρουσιάζουν όμορφες, ολοκληρωμένες συλλογές δεν εμφανίζονται συχνά. Είναι κάτι που με απασχολεί. Παρόλο που υπάρχουν νέοι δημιουργοί που είναι αξιόλογοι, νομίζω πως είναι λίγοι. Ή ίσως να μην τους έχω δει.
Γιατί πιστεύεις πως συμβαίνει αυτό;
Δεν ξέρω, αλλά μου είναι εντύπωση. Είναι πολύ πιο λίγοι οι σχεδιαστές που εμφανίζονται. Εάν σκεφτώ τη δική μου γενιά, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που εμφανιστήκαμε με κάποια διαφορά 2-3 χρόνων, όπως ο Δημήτρης Πέτρου και ο Σωτήρης Γεωργίου. Μετά όμως δεν παρατηρώ πως εμφανίζονται με την ίδια συχνότητα νέοι άνθρωποι.
Τι πιστεύεις για το μέλλον της μόδας; Υπάρχουν ευκαιρίες;
Η μόδα είναι μία πολύ δύσκολη δουλειά και πρέπει να έχεις αρκετά γερό στομάχι. Βέβαια, εάν θέλεις να την κάνεις, θα πρέπει να την αγαπάς πάρα πολύ και βαθειά. Να μην σε ενδιαφέρει εάν θα γίνεις διάσημος. Να μην σε ενδιαφέρει καθόλου η αναγνωρισιμότητα. Είναι κάτι που παρατηρώ στα νέα παιδιά. Τους ενδιαφέρει δηλαδή περισσότερο το περιτύλιγμα και όχι η ουσία. Με αυτόν τον τρόπο δεν πρόκειται να προχωρήσεις. Πρέπει να σε ενδιαφέρει η δουλειά στο βάθος της. Πρέπει να σε ενδιαφέρει να δημιουργήσεις το ρούχο, να το πιάσεις με τα χέρια σου, να μάθεις τις τεχνικές, τα πατρόν, τα υφάσματα. Να σε απασχολεί το ρούχο και όχι η προβολή. Να υπηρετήσεις την τέχνη σου. Ακριβώς αυτή είναι η βάση αυτής της δουλειάς.
Η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν ευνοεί τα πράγματα συγκριτικά με τις πρωτεύουσες τις μόδας, που έχουν πολλούς διαγωνισμούς, επιδοτήσεις και ευκαιρίες, αλλά και οίκους στους οποίους μπορούν να εργαστούν οι σχεδιαστές. Δεν χρειάζεται δηλαδή να δημιουργήσουν εξ’ αρχής το δικό τους brand. Στη χώρα μας, έχουμε απλώς κάποιες μεγάλες εταιρείες, που δεν είναι τόσο ανοιχτές ώστε να προσλάβουν νέους σχεδιαστές που δεν έχουν πείρα. Αυτό φυσικά συμβαίνει σε όλα τα επαγγέλματα. Από την άλλη όμως, όποιος αγαπά τη μόδα πραγματικά, μπορεί να κάνει το όνειρο του πραγματικότητα και να διαπρέψει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Είμαστε στην περίοδο της παγκοσμιοποίησης και υπάρχει το διαδίκτυο στη ζωή μας, συνεπώς είναι εύκολο να ταξιδέψει κανείς στο εξωτερικό με μία συλλογή, συμμετέχοντας σε κάποια έκθεση ή σε κάποιο showroom ή απλώς να στείλει κάποια emails. Όλα αυτά τα εργαλεία είναι πάρα πολύ σημαντικά για τους νέους, ενώ όταν ξεκίνησα εγώ τα μέσα ήταν πιο περιορισμένα. Υπάρχουν ευκολίες και δυσκολίες.
Ποσό εύκολο είναι να έχεις ένα brand μόδας στην Ελλάδα του 2024;
Είναι αρκετά δύσκολο. Εάν το αγαπάς όμως πάρα πολύ, γίνεται μία κανονικότητα. Άλλωστε, ποια δουλειά είναι εύκολη; Καμία. Είναι ευλογία όμως να κάνεις τη δουλειά που αγαπάς. Εγώ νιώθω ευλογημένος και τυχερός που κατάφερα στη ζωή μου να κάνω το χόμπι και την παιδική μου φαντασίωση επάγγελμα, αλλά και να βιοπορίζομαι από αυτό.
Η ελληνική μόδα έχει ταυτότητα;
Έχει μία ταυτότητα. Μπορεί να είναι κάπως δυσδιάκριτη κάποιες φορές, αλλά το ελληνικό στοιχείο υποβόσκει σε όλους μας. Υπάρχει το ντραπάρισμα, μία δωρικότητα, το ελληνικό φως που χαϊδεύει τα ρούχα μας. Πραγματικά νομίζω πως είναι μοναδικό. Πιστεύω πως τα ελληνικά ρούχα ξεχωρίζουν. Όσο διαφορετικοί κι αν είμαστε μεταξύ μας, όλοι έχουμε έναν κοινό κώδικα.
Πλέον, γίνεται μεγάλη συζήτηση γύρω από τη βιωσιμότητα στον κόσμο της μόδας και τα brands. Πόσο εύκολο είναι όμως να γίνει πραγματικότητα;
Βεβαίως και γίνεται. Είναι φυσικά δύσκολο να γίνουμε 100% βιώσιμοι, ωστόσο είναι εύκολο να εφαρμόσουμε όλοι, όσο περισσότερο μπορούμε, απλές τεχνικές, ώστε να μειώσουμε το αρνητικό αποτύπωμά μας στο περιβάλλον. Οφείλουμε όλοι, κάτι που κάνω και εγώ, δηλαδή οι εργαζόμενοι της εταιρείας μου να δουλεύουν πενθήμερο/οχτάωρο, και είναι όλοι ασφαλισμένοι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να συνεργαστούμε. Πλέον, αυτό το έχω σαν κανόνα τόσο για το brand μου όσο και για τους συνεργάτες μου, όπως τα εργοστάσια. Αυτό είναι κάτι που επίσης αφορά τη βιωσιμότητα. Με ενδιαφέρει να ακολουθούν οι συνεργάτες μου μία συγκεκριμένη εργασιακή ηθική. Από εκεί και πέρα, θέλω να εφαρμόζω κάποια σημαντικά και μικρά, απλά πράγματα στην εταιρεία. Για παράδειγμα, δεν πετάμε χαρτιά, αλλά τα χρησιμοποιούμε για σημειώσεις, προσπαθούμε να έχουμε μηδέν φύρα. Ακόμα και στα ρούχα, όταν θα έχουν περισσέψει υφάσματα, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε κάποιο άλλο ρούχο, ώστε να μην έχουμε φύρα. Έτσι, δεν πετάμε πρώτες ύλες.
Ακόμα και στο rebranding που έκανα πριν έναμιση χρόνο, που άλλαξα το λογότυπό μου, αν δεις τώρα, ακόμα δεν έχει γίνει ολοκληρωτική αλλαγή, παρόλο που έχει περάσει τόσος καιρός. Είχα αποφασίσει πως ναι μεν θέλω να ανανεώσω την εικόνα, όμως δεν θα πετάξω κανένα καρτελάκι, καμία κρεμάστρα, καμία σακούλα ή οτιδήποτε άλλο είχε το παλιό λογότυπο. Άλλωστε, είναι μέρος της πορείας και της ιστορίας του brand, οπότε αποφάσισα πως θα εξαντλήσουμε όλα τα υλικά και το rebranding θα γίνει σταδιακά. Ο βασικότερος λόγος ήταν ο οικολογικός και σίγουρα ο οικονομικός, αφού όλα αυτά τα υλικά κοστίζουν αρκετά χρήματα. Εάν όλα αυτά τα κάπως απλά πράγματα τα εφάρμοζαν και οι μεγαλύτερες εταιρείες, θα υπήρχε διαφορά. Εμείς προσπαθούμε με κάθε τρόπο να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια, πρώτες ύλες και πόρους.
Τα ρούχα των συλλογών είναι 100% Made in Greece, σωστά;
Ακριβώς. Τα υφάσματα είναι και ελληνικά και εισαγωγής. Η κατασκευή όμως ολόκληρη γίνεται στην Ελλάδα. Κάνουμε όμως και εξαγωγές. Συνεργαζόμαστε με ένα showroom στο Παρίσι, που κάνει εξαγωγές στη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία, αλλά και άλλες χώρες της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει πως εάν κάποιος κάνει με μία συνέπεια τη δουλειά του, ο δρόμος είναι ανοιχτός για το εξωτερικό. Να εξάγουμε δηλαδή το "Made in Greece”. Μας αγαπάνε άλλωστε αρκετά στο εξωτερικό. Ο κόσμος έρχεται στην Ελλάδα, αγαπά την χώρα μας και όταν την επισκέπτεται, αναζητά τους Έλληνες σχεδιαστές. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στο εξωτερικό.
Πλέον, έχεις κατακτήσει μία σταθερή θέση στην κριτική επιτροπή της εκπομπής "My Style Rocks”. Όλοι γύρω σου αλλάζουν, αλλά εσύ είσαι πάντα εκεί. Τι σε εξιτάρει περισσότερο σε αυτή την εμπειρία;
Η αλήθεια είναι πως πλέον είναι μία κανονικότητα για εμένα, δηλαδή είναι μέρος της ζωής μου. Μετά από οχτώ χρόνια, είναι μία παράλληλη ζωή για εμένα το "My Style Rocks”. Είναι επίσης ένα σημείο ορόσημο στην επαγγελματική πορεία μου. Άλλαξε η ζωή μου μέσα από την παρουσία μου στην τηλεόραση. Άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζω τους ανθρώπους, αλλά και ο τρόπος που με αντιμετωπίζουν αυτοί. Έγινα πιο κοινωνικός. Μέχρι να ξεκινήσει το "My Style Rocks”, δεν με ήξερε κανείς. Δεν ήθελα να με ξέρει κανείς. Ήθελα απλώς να γνωρίζουν το brand μου και όντως το γνώριζε ο κόσμος. Όταν ξεκίνησε το "My Style Rocks”, ήμουν πολύ χαρούμενος γιατί το brand μου είχε ξεκινήσει να γίνεται ακόμα περισσότερο αναγνωρίσιμο. Γνώριζαν τον Στέλιο Κουδουνάρη, αλλά δεν γνώριζαν πως είναι εμφανισιακά ο Στέλιος Κουδουνάρης. Αυτό ήταν πολύ ευχάριστο, όπως και η αγάπη που λαμβάνω από τον κόσμο. Με αφορμή το "My Style Rocks”, ήρθε περισσότερος κόσμος κοντά στη δουλειά μου και την αναγνωρίζει πιο εύκολα. Η τηλεόραση είναι ένα μέσο που σου ανοίγει έναν πολύ μεγάλο δίαυλο επικοινωνίας με τον κόσμο.
Μόνο καλό μπορεί να κάνει αυτό, σωστά;
Μπορεί να κάνει και καλό και καλό. Εξαρτάται από τον τρόπο που θα διαχειριστείς όλα όσα σου προσφέρει η τηλεόραση.
Τι κακό μπορεί να σου προσφέρει δηλαδή;
Ακριβώς επειδή είναι ένας άλλος κόσμος, η έκθεση μπορεί να σε κάνει να καβαλήσεις λίγο το καλάμι. Να σε κάνει να νομίζεις πως κάποια πράγματα είναι πιο σημαντικά από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις. Το έχω δει δηλαδή να συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους, που δεν έχουν να κάνουν απαραίτητα με τη μόδα, αλλά είναι σε διάφορα σημεία της τηλεόρασης. Μπορεί να σε κάνει να χάσεις λίγο τον επαγγελματικό προσανατολισμό σου. Είναι μία τελείως διαφορετική δουλειά, που μπορεί να συνδέεται με την ιδιότητα μου ως σχεδιαστής, αλλά δεν είναι το ίδιο.
Ποια είναι τα βασικά κριτήρια για να κρίνεις ένα look; Γνωρίζω πως ένα από αυτά είναι το πανωφόρι.
Με ενδιαφέρει να είναι μία ολοκληρωμένη εικόνα. Να έχει κάτι να μας πει. Να μην είναι απλώς μία μπλούζα με μία φούστα. Να έχει αυτό το κάτι διαφορετικό.
Τι μπορεί να συμβεί όμως για να είναι μία εικόνα τόσο λάθος;
Να μην συνδυάζονται οι υφές, τα χρώματα, τα μήκη, τα φάρδη. Να μην ταιριάζει με τη φυσιογνωμία του ανθρώπου, που το φορά. Να μην ταιριάζει στη συνθήκη που έχει επιλέξει να πάει. Μιλάμε άλλωστε μόνο για το "My Style Rocks”. Διαφορετικά στη ζωή μας μπορούμε να φοράμε ό,τι θέλουμε και να πηγαίνουμε όπου θέλουμε. Αυτό μάλιστα το βρίσκω πολύ υγιές. Εάν όμως χρειαστεί να εναρμονιστούμε με μία συγκεκριμένη συνθήκη, το σκεπτικό είναι άλλο και κάνουμε μία διαφορετική συζήτηση. Το "My Style Rocks” είναι ένας διαγωνισμός και αυτό που περιμένουμε από τις συμμετέχουσες είναι να εξελίσσονται, να φέρνουν εικόνες που δεν θα κάνει μία μέση κοπέλα που θα κάνει για να πάει στη δουλειά της ή για ένα ποτό, αλλά κάποια που διαγωνίζεται.
Υπάρχουν κανόνες στο στιλ ή σταδιακά ξεπερνιούνται;
Υπάρχουν και δεν υπάρχουν. Εάν μιλάμε για το τι είναι καλαίσθητο, τότε όλα βασίζονται στη συμμετρία, όπως όλες οι τέχνες. Για παράδειγμα, η γλυπτική. Όλες οι τέχνες βασίζονται στη συμμετρία και το πως ξεφεύγεις από αυτή. Ακριβώς αυτό συμβαίνει και με τη μόδα.
Τελικά, οι Ελληνίδες έχουν στιλ;
Σαφώς και έχουν. Παρατηρώ πολλούς καλοντυμένους ανθρώπους στον δρόμο και σε διαφορετικά σημεία της χώρας. Ο κόσμος ντύνεται διαφορετικά, αλλά με χαρακτήρα και προσωπικότητα. Ίσως να μην μπορούμε να απαντήσουμε ξεκάθαρα σε τέτοιες ερωτήσεις επειδή είμαστε στην καρδιά της παγκοσμιοποίησης πλέον. Είμαστε όλοι με ένα κινητό στο χέρι, παρακολουθώντας τι γίνεται σε κάθε μέρος του κόσμου, βλέποντας τι φοράνε σε κάθε μέρος του πλανήτη, τι τρώνε, τι πίνουν, πως διασκεδάζουν, τι μουσική ακούν. Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τη μόδα και το στιλ. Είμαστε όλοι ίδιοι. Το μόνο που κάπως μας αποτρέπει είναι οι θερμοκρασίες μας, που είναι αρκετά υψηλές. Όποτε, σκέψου είμαστε στην καρδιά του φθινοπώρου και λόγω θερμοκρασίας δυσκολευόμαστε να δημιουργήσουμε ωραία layering, να φορέσουμε ζακέτες και πανωφόρια. Θέλουμε, αλλά δεν μπορούμε λόγω του καιρού.
Υπάρχει όμως κάποιο στιλιστικό λάθος που παρατηρείς συχνά στους δρόμους;
Υπάρχουν ναι. Συνήθως έχουν να κάνουν με την εφαρμογή. Ο κόσμος δηλαδή επιλέγει να φορέσει ρούχα που δεν είναι σωστά για το σώμα του. Αυτό είναι κάτι που με ενοχλεί γενικά. Ή για παράδειγμα, υπάρχουν κάποιες ποιότητες που μπορούν να φορεθούν σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Τα λινά πρέπει να μπούνε στη ντουλάπα και να τα βγάλουμε το επόμενο καλοκαίρι, δεν μπορείς να τα φοράς μέσα στον Οκτώβρη. Δεν μπορείς να τα φοράς, όση ζέστη κι αν έχει. Δεν ταιριάζουν με τα χρώματα του τοπίου.
Άρα πηγαίνουμε με βάση την εποχή ή τη θερμοκρασία;
Είναι ένας συνδυασμός αυτών των δύο. Προφανώς και θα φορέσεις κάτι ελαφρύ, αλλά δεν μπορείς να βάλεις αυτό που θα φορέσεις στην καρδιά του καλοκαιριού μέσα στο φθινόπωρο. Κάπως πρέπει να γίνει μία αλλαγή. Δεν θέλουμε να αισθανθούμε πως έρχεται μία αλλαγή μέσα μας λόγω των ρούχων; Τα ρούχα ορίζουν τις εποχές και το αντίστροφο.
Μέσα στην τόσο γεμάτη καθημερινότητα, υπάρχει κάτι που κάνεις για να αποσυμπιεστείς;
Η αλήθεια είναι πως αυτή την περίοδο δουλεύω πάρα πολύ και χαίρομαι για αυτό, με κρατάει πολύ ζωντανό η εναλλαγή όσων κάνω, παρόλο που κάποιες φορές γκρινιάζω. Γενικά, είμαι άνθρωπος που γκρινιάζω όταν έχω πάρα πολύ δουλειά, αλλά όταν δεν έχω να κάνω πολλά πράγματα να κάνω, συνήθως βαριέμαι. Χαίρομαι πολύ που έχω όλες αυτές τις εναλλαγές, που μοιράζω τον χρόνο μου ανάμεσα στην τηλεόραση, το ατελιέ, αλλά και στο κατάστημα μου, το οποίο ήρθε τα τελευταία χρόνια στη ζωή μου και περνάω πολύ χρόνο εκεί. Δεν μου μένει αρκετός ελεύθερος χρόνος. Δεν έχω όμως την ανάγκη της απόδρασης ή της χαλάρωσης. Μου φτάνει να πάω για ένα φαγητό με τους φίλους μου, να ανταλλάξουμε δύο απόψεις και να γελάσουμε. Να δω μία σειρά πριν να με πάρει ο ύπνος. Σίγουρα, αυτό που πλέον δεν διαπραγματεύομαι είναι οι καλοκαιρινές διακοπές. Αυτές είναι που με τροφοδοτούν για όλο τον χρόνο.
Φέτος, το Madame Figaro Greece κλείνει τριάντα χρόνια παρουσίας. Θυμάσαι την πρώτη φορά που την ξεφύλλισες; Υπάρχει κάτι που σου είχε κάνει εντύπωση;
Θυμάμαι την πρώτη φορά που η Madame Figaro έγραψε κάτι για εμένα. Αφορούσε τη δεύτερη καλοκαιρινή συλλογή μου, ήταν ένα μικρό κείμενο, αλλά τότε, το 2009, για να γράψει για εσένα κάποιο περιοδικό ήταν πολύ μεγάλη υπόθεση. Τότε, τα περιοδικά ήταν πολύ επιλεκτικά, πόσο μάλλον για έναν νέο δημιουργό, που δεν τον ξέρει τόσο πολύ ο κόσμος. Ήταν η εποχή που έστελνα και εγώ τη φωτογράφιση της συλλογής μου με CD σε όλα τα περιοδικά μαζί με το εκτυπωμένο δελτίο τύπου. Υπήρχε τότε η προσμονή, να δούνε το υλικό οι fashion editors και να γράψουν κάτι, ώστε να γνωρίσει ο κόσμος τη συλλογή. Τότε, είχα ένα απλό site, που είχα δημιουργήσει με τη βοήθεια φίλων μου, καθώς δεν υπήρχε budget. Οπότε ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Την πρώτη φορά που γράφτηκε κάτι όντως για εμένα σε έναν τόσο μεγάλο τίτλο όπως η Madame Figaro, η συγκίνησή μου ήταν πολύ μεγάλη.
Μία ευχή για τα γενέθλια του Madame Figaro Greece;
Να φτάσει τα 300!. Να αφιερώνετε πάλι πάντα χώρο και χρόνο στους Έλληνες δημιουργούς, επειδή αξίζει η ελληνική μόδα να προβάλλεται τόσο όμορφα όσο το κάνετε ήδη.
Instagram: @stelioskoudounaris
Site: www.stelioskoudounaris.com
Κατάστημα: Αναγνωστοπούλου 4 Αθήνα 106 73, Κολωνάκι
