Η Ιζαμπέλα Μπαλτσαβιά μιλάει στη Madame Figaro για την παράσταση Perfetta, τις σπουδές στο Λονδίνο αλλά και όλα τα στερεότυπα που έχει αντιμετωπίσει ως γυναίκα.
Η Ιζαμπέλα Μπαλτσαβιά είναι ένα γνώριμο πρόσωπο για το τηλεοπτικό κοινο αφού πέρυσι συμμετείχε στη σειρά εποχής του ΣΚΑΙ Οι Πανθέοι. Δεν ήταν η πρώτη της τηλεοπτική συμμετοχή αφού είχαν προηγηθεί τα Ερωτας μετά, Χαιρέτα μου τον πλάτανο, Αγάπη παράνομη. Στο βιογραφικός της όμως μετρά και πολλές σπουδαίος θεατρικές συνεργασίες. Σε αυτές θα προστεθεί το τολμηρό κωμικό έργο του Mattia Torre Perfetta (Η τέλεια). Πρόκειται για ένα από τα πολύ αγαπημένα θεατρικά της Ιταλίας ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο 104, υπό τη σκηνοθεσία της Δώρας Παρδάλη.
Η παράσταση αφηγείται την ιστορία μιας "κανονικής" γυναίκας μέσα από τέσσερις διαδοχικές Τρίτες ενός μήνα, παρουσιάζοντας τις φάσεις του κύκλου της με κωμικά αποτελέσματα. Η Ιζαμπέλα Μπαλτσαβιά μιλάει στη Madame Figaro για τη δική της "Τρίτη", πώς προέκυψαν οι σπουδές στη Βασιλική Ακαδημία Δραματική Τέχνη του Λονδίνου αλλά και όλα τα στερεότα που έχει αντιμετωπίσει ως γυναίκα.
Πώς βρέθηκες στο Royal Academy of Dramatic Arts;
Από μικρή είχα μια ιδιαίτερη "τρέλα" με την Αγγλία. Με γοήτευε αυτός ο κόσμος που ξεπηδούσε μέσα από τις σελίδες των βιβλίων, τις ταινίες και τη μουσική. Όταν συνειδητοποίησα ότι ήθελα να γίνω ηθοποιός, το Λονδίνο έγινε ο φυσικός μου προορισμός. Η αγάπη και η παιδεία τους για το θέατρο ήταν κάτι μαγικό για μένα. Έτσι, στην τρίτη Λυκείου, ταξίδευα σχεδόν κάθε δύο μήνες στο Λονδίνο με τον μπαμπά μου για τις audition των διαφόρων δραματικών σχολών που έδινα εξετάσεις -μας αποκαλούσε χαριτολογώντας "ο περιοδεύων θίασος"! Όλοι οι υποψήφιοι έπρεπε να περάσουμε από τις φάσεις, που συνήθως ήταν τέσσερις, μέχρι την τελική εξέταση. Η RADA ήταν πάντα το όνειρό μου, μια από τις πιο καταξιωμένες σχολές υποκριτικής στον κόσμο. Δεν το πίστευα ποτέ ότι θα καταφέρω να είμαι μια από τους 30 που θα γίνουν δεκτοί. Όταν άνοιξα το mail και είδα τη φράση "Σας καλωσορίζουμε στην σχολή μας", η καρδιά μου χτύπησε σαν τρελή! Ήταν μια στιγμή που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Μετά από όλες τις δοκιμασίες, τις θυσίες, τα άγχη, τις αγωνίες, ένιωσα τρομερή δικαίωση και έκλαψα από χαρά. Η φοίτησή μου εκεί ήταν μια από τις πιο ονειρικές περιόδους της ζωής μου, και ακόμα και τώρα, κάποιες φορές αναρωτιέμαι αν ήταν αλήθεια!
Έχεις καταφέρει να εκπληρώσεις τους επαγγελματικούς στόχους που είχες βάλει μπαίνοντας στη Δραματική;
Όχι, δεν έχω πετύχει όλους τους επαγγελματικούς στόχους που είχα όταν ξεκίνησα τη δραματική σχολή. Και μάλλον ούτε θα τους πετύχω ποτέ! Τα όνειρά μου αλλάζουν με τον καιρό. Κάποια τα πετυχαίνω, κάποια ξεθωριάζουν και τη θέση τους παίρνουν άλλα, καινούρια. Είμαι χαρούμενη και περήφανη για όσα έχω καταφέρει μέχρι τώρα. Κάθε βήμα, κάθε μικρή ή μεγάλη επιτυχία είναι για μένα μια επιβεβαίωση ότι είμαι στον σωστό δρόμο. Στη δουλειά μας, η εξέλιξη και η μάθηση είναι συνεχείς. Δεν σταματάς ποτέ να μαθαίνεις και να ανακαλύπτεις τον εαυτό σου και την τέχνη σου. Κάθε παράσταση, κάθε συνεργασία, είναι μια ευκαιρία να γίνεσαι καλύτερος και να εξελίσσεσαι ως ηθοποιός και ως άνθρωπος.
Ποια είναι η δική σου "Τρίτη" στο έργο και τι κοινά εντοπίζεις με την ηρωίδα σου;
Η δική μου "Τρίτη" είναι η δεύτερη "Τρίτη" του μήνα, που ακολουθει την βδομαδα της περιόδου. Η ωοθυλακική φάση, "η φάση της αναγέννησης, της σιγουριάς και της ευζωίας" όπως αναφέρει και το έργο. Είναι η εβδομάδα της άνοιξης λοιπόν, όπου όλα της φαίνονται δυνατά! Η ηρωίδα βρίσκεται στην κορύφωση της αυτοπεποίθησής της, της γοητείας της και της αισιοδοξίας της. Θα ήθελα να μπορώ να ζωντανεύω τα στοιχεία αυτής της φάσης πιο συχνά στην καθημερινότητά μου, να είμαι τολμηρή, σίγουρη για τον εαυτό μου, γοητευτική και ανέμελη. Αλλά αυτό που συνειδητοποιεί η ηρωίδα στο τέλος του έργου είναι ότι, αποδεχόμενη τη φύση της, τον κύκλο της και τις αλλαγές που αυτός επιφέρει, γίνεται πιο δυνατή. Έτσι κι εγώ σκέφτομαι ότι η κάθε φάση έχει τη χρησιμότητά της, ακόμα και όταν είμαστε κλειστοί και ευάλωτοι, κάτι έχουμε να κερδίσουμε. Όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε κύκλους και φάσεις που εναλλάσσονται και επαναλαμβάνονται. Κάθε εποχή, κάθε φάση, έχει τη δική της μοναδική ομορφιά και αξία, και όλες μαζί συνθέτουν την πληρότητα της ύπαρξής μας. Όλοι, λίγο ή πολύ, έχουμε κοινά με την ηρωίδα του έργου, γιατί μέσα μας εμπεριέχονται όλες οι εποχές, όλες οι δυνατότητες, όλες οι πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας.
Γιατί πιστεύεις δυσκολεύονται οι άνθρωποι να μιλήσουν για θέματα τόσο φυσιολογικά ,όπως είναι η περίοδος μιας γυναίκας;
Το θέμα της περιόδου εξακολουθεί να είναι ένα ταμπού, και αυτό ξεκινάει, πιστεύω, από την παιδική μας ηλικία. Θυμάμαι ακόμα και στο σχολείο, στο μάθημα σεξουαλικής αγωγής, υπήρχε μια αμήχανη ατμόσφαιρα. Οι αντιδράσεις μας, ως παιδιά, ήταν φυσιολογικές. Τα κορίτσια νιώθαμε αμήχανα και τα αγόρια γελούσαν. Αυτό, όμως, που έμενε, ήταν μια αίσθηση ντροπής για κάτι τόσο φυσικό. Θυμάμαι να κρύβω τη σερβιέτα μου στο σχολείο, φοβούμενη τα σχόλια των αγοριών. Ένιωθα ντροπή, όπως και όλα τα κορίτσια. Κι όμως, αν δεν υπήρχε η περίοδος, δεν θα υπήρχε ζωή! Είναι παράδοξο να νιώθουμε ντροπή για κάτι τόσο θεμελιώδες. Η περίοδος είναι ένα ζήτημα που αφορά όλους μας, άνδρες και γυναίκες. Είναι κρίμα που δεν μαθαίνουμε στα αγόρια μας -τους μελλοντικούς συντρόφους μας- τι είναι η περίοδος, τι νιώθει μια γυναίκα, τι συμβαίνει στο σώμα της, πώς μπορούν να βοηθήσουν και να ανακουφίσουν. Μιλάμε για μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται κάθε μήνα για περίπου 35 χρόνια -σχεδόν τη μισή ζωή μιας γυναίκας! Εγώ, πλέον, μιλάω ανοιχτά για την περίοδο, για τους πόνους, την κούραση, την ευαισθησία, ακόμα και για τα νεύρα μου. Πιστεύω ότι όσο πιο άνετες είμαστε εμείς, τόσο πιο εύκολο είναι για τους άλλους να μας καταλάβουν, να μάθουν και να συναισθανθούν. Και φυσικά, το θέμα της εργασίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με όλα αυτά. Πώς μπορεί μια γυναίκα να είναι άνετη και παραγωγική στη δουλειά όταν πονάει ή νιώθει άβολα; Υπάρχουν γυναίκες με τόσο έντονους πόνους που δεν μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι. Χώρες όπως η Ισπανία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν θεσπίσει πολιτικές για την άδεια εμμήνου ρύσεως. Εδώ, όμως, ακόμα κρύβουμε τις σερβιέτες μας... Είναι καιρός να αλλάξει αυτό.
Έχεις δεχθεί στερεοτυπικές συμπεριφορές σε σχέση με αυτό;
Δεν νομίζω να υπάρχει γυναίκα που να μην έχει βιώσει στερεοτυπικές συμπεριφορές σε σχέση με την περίοδό της. Η ατάκα "Πολλά νευράκια έχεις σήμερα, τι γίνεται, έχεις περίοδο;" είναι μια φράση που όλες έχουμε ακούσει, τουλάχιστον μια φορά. Παραδέχομαι ότι παλιότερα, μια τέτοια ατάκα με θύμωνε πάρα πολύ. Ένιωθα ότι υποτιμούν τη συναισθηματική μου κατάσταση και ότι την αποδίδουν αποκλειστικά και μόνο στην περίοδό μου. Ήταν σαν να μου λένε: "Οι ορμόνες σου σε κυβερνούν, δεν έχεις έλεγχο". Πλέον, έχω μάθει να το διαχειρίζομαι διαφορετικά. Καταρχάς, έχω αναγνωρίσει τις αλλαγές που μου φέρνει ο κύκλος μου κάθε μήνα. Η περίοδος είναι μια φυσιολογική διαδικασία που επηρεάζει τη σωματική και ψυχική μου κατάσταση. Δεν ντρέπομαι για αυτό, ούτε νιώθω ότι είμαι λιγότερο ικανή ή δυνατή. Προσπαθώ να μην αφήνω τα στερεότυπα να με επηρεάζουν αρνητικά. Όταν ακούω μια τέτοια ατάκα, προσπαθώ να εξηγήσω με ηρεμία και κατανόηση ότι η περίοδος δεν είναι η μόνη αιτία για τα συναισθήματά μου. Μπορεί να παίζει ρόλο, αλλά δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας.
Υπάρχουν άλλες στερεοτυπικές συμπεριφορές που έχεις δεχθεί λόγω του ότι είσαι γυναίκα;
Έχω βιώσει, δυστυχώς, αρκετές στερεοτυπικές συμπεριφορές λόγω του ότι είμαι γυναίκα. Στον επαγγελματικό χώρο, έχω νιώσει την υποτίμηση των απόψεών μου, την αγνόηση των ιδεών μου, και την ανάγκη να αποδείξω συνεχώς την αξία μου, κάτι που δεν βλέπω να συμβαίνει με τους άνδρες συναδέλφους μου. Έχω ακούσει σχόλια για την εμφάνισή μου που δεν θα γίνονταν ποτέ για έναν άνδρα. Έχω νιώσει την πίεση να συμμορφωθώ με τα πρότυπα ομορφιάς που προβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και έχω βιώσει την απογοήτευση όταν δεν ένιωθα ότι ανταποκρίνομαι σε αυτά. Έχω δεχθεί σχόλια για το πώς ντύνομαι ή για το πώς συμπεριφέρομαι, με βάση την αντίληψη ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι "κάπως".
Πώς τα διαχειρίζεσαι όλα αυτά;
Προσπαθώ να μην αφήνω όλα αυτά να με επηρεάζουν αρνητικά και να με κάνουν να ξεχάσω ποια είμαι και τι αξίζω. Δεν θα πω ότι είναι πάντα εύκολο, αλλά προσπαθώ να επικεντρωθώ στη δουλειά μου και να αποδεικνύω την αξία μου μέσα από τις πράξεις μου. Πάνω από όλα, προσπαθώ να στηρίζω και να ενθαρρύνω άλλες γυναίκες που μπορεί να αντιμετωπίζουν παρόμοιες καταστάσεις. Πιστεύω ότι η αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών είναι πολύ σημαντική. Στην παράσταση που συμμετέχω αφηγούμαστε τη ζωή μιας γυναίκας πέντε γυναίκες ηθοποιοί, υπό την καθοδήγηση μιας γυναίκας σκηνοθέτη. Δημιουργούμε μαζί, στηρίζουμε η μία την άλλη, εμπνεόμαστε η μία από την άλλη. Είναι μια εμπειρία που με γεμίζει δύναμη και αισιοδοξία, και που μου επιβεβαιώνει ότι η γυναικεία αλληλεγγύη είναι μια πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας. Είμαι ευγνώμων για τις γυναίκες που με έχουν στηρίξει και ενθαρρύνει, και εύχομαι να μπορώ να προσφέρω την ίδια υποστήριξη και έμπνευση σε άλλες γυναίκες.
Η προετοιμασία ενός θεατρικού ρόλου και ενός τηλεοπτικού διαφέρει για εσένα;
Στο θέατρο, για να δημιουργηθεί μια παράσταση μιάμισης ώρας, προηγούνται δύο μήνες εντατικής προετοιμασίας. Ο ηθοποιός έχει την ευκαιρία να "χτίσει" τον ρόλο του σταδιακά, να τον εξελίξει μέσα από τις πρόβες όπου δοκιμάζονται, απορρίπτονται και επαναπροσδιορίζονται οι επιλογές μας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι προϊόν μιας βαθιάς και σκληρής δουλειάς. Στο θέατρο, η επαφή με το κοινό είναι άμεση, η ενέργεια ρέει αμφίδρομα και η παράσταση εξελίσσεται σε πραγματικό χρόνο. Κάθε βλέμμα, κάθε ανάσα, κάθε αντίδραση του θεατή αποτελεί μέρος της εμπειρίας.
Η τηλεόραση, σε αντίθεση με το θέατρο, απαιτεί μια διαφορετική ετοιμότητα. Σε μια καθημερινή σειρά, οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου. Το πρόγραμμα γυρισμάτων μπορεί να αλλάξει απρόοπτα, απαιτώντας να μάθεις σκηνές την προηγούμενη μέρα. Οι πρόβες είναι λίγες και σύντομες, καθώς ο χρόνος είναι περιορισμένος. Έτσι, συχνά καλείσαι να επιστρατεύσεις άλλα "όπλα", όπως η ευστροφία, ο αυτοσχεδιασμός και η αλληλεπίδραση με τον συμπρωταγωνιστή σου. Παρ' όλα αυτά, προσπαθείς να παραμείνεις πιστός στην εικόνα που έχεις για τον ρόλο σου, προσαρμοζόμενη στις εκάστοτε συνθήκες. Όσον αφορά τις σειρές με λιγότερα επεισόδια ή τις κινηματογραφικές παραγωγές, τα πράγματα αλλάζουν. Υπάρχει η δυνατότητα για προετοιμασία μηνών, ακόμα και χρόνων, επιτρέποντάς σου να μελετήσεις σε βάθος τον ρόλο, να κάνεις πρόβες και να διαμορφώσεις με μεγαλύτερη σιγουριά την ιστορία. Αυτή η δυνατότητα για βαθιά μελέτη και προετοιμασία είναι, φυσικά, ιδανική για έναν ηθοποιό.
Η τηλεόραση και το θέατρο είναι δύο πολύ διαφορετικά μέσα, το καθένα με τις δικές του προκλήσεις και ανταμοιβές. Η τηλεόραση είναι πιο γρήγορη και απαιτεί μεγαλύτερο αυθορμητισμό, ενώ το θέατρο σου δίνει την ευκαιρία να εμβαθύνεις περισσότερο στον χαρακτήρα σου και να δημιουργήσεις μια πιο προσωπική σύνδεση με το κοινό. Ωστόσο, και τα δύο μέσα έχουν ως στόχο να αφηγηθούν μια ιστορία και να συγκινήσουν το κοινό. Για μένα, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να μπορώ να προσαρμόζομαι στις απαιτήσεις του κάθε μέσου και να δίνω τον καλύτερο εαυτό μου.
Τι μαθήματα πήρες από την μέχρι τώρα εμπειρία σου με την τηλεόραση;
Στην τηλεόραση, η διαδικασία είναι πιο "μοναχική" σε αντίθεση με το θέατρο που υπάρχει το κοινό. Ο ηθοποιός βρίσκεται μπροστά σε μια κάμερα, συχνά χωρίς την άμεση παρουσία άλλων ηθοποιών ή συνεργατών. Η ερμηνεία του καταγράφεται και μοντάρεται, αποσπασματικά, ενώ η τελική εικόνα που θα φτάσει στον θεατή είναι αποτέλεσμα μιας σύνθετης επεξεργασίας. Η αμεσότητα του θεάτρου χάνεται, και ο ηθοποιός καλείται να προσαρμοστεί σε έναν διαφορετικό ρυθμό, σε μια διαφορετική αισθητική. Η τηλεόραση, λοιπόν, με δίδαξε την προσαρμοστικότητα. Έμαθα να ελέγχω τις εκφράσεις μου, να μετρώ τις κινήσεις μου, να "ακούω" την κάμερα. Έμαθα να είμαι πιο συγκεντρωμένη, πιο πειθαρχημένη, πιο ακριβής. Αλλά πάνω απ' όλα, έμαθα να είμαι λιτή. Γιατί η κάμερα, όπως και το κοινό στο θέατρο, "βλέπει" την ψυχή σου. Και αν δεν είσαι αληθινός, δεν πείθεις. Και κάτι τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό: η τηλεόραση με δίδαξε την υπομονή. Γιατί οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και η αναμονή μεγάλη. Μπορεί να περιμένεις ώρες για μια σκηνή, μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβεις την ίδια λήψη δεκάδες φορές. Αλλά στο τέλος, όταν βλέπεις το αποτέλεσμα, όταν βλέπεις την ιστορία να ζωντανεύει στην οθόνη, τότε όλα αυτά ξεχνιούνται. Και μένει μόνο η χαρά της δημιουργίας.
Θεωρείς ότι η Τέχνη παίζει ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνίας;
Η Τέχνη, πέρα από την αισθητική της αξία, αποτελεί ένα δυναμικό μέσο κοινωνικής αφύπνισης και προβληματισμού. Λειτουργεί ως ένας καθρέφτης της εποχής μας, αποτυπώνοντας τις κοινωνικές ανησυχίες, τα πολιτικά πλαίσια και τις υπαρξιακές αναζητήσεις του σύγχρονου ανθρώπου. Μέσα από την Τέχνη, οι καλλιτέχνες καλούνται να αμφισβητήσουν τα κατεστημένα, να προκαλέσουν συναισθήματα και να αφυπνίσουν συνειδήσεις. Η Τέχνη, όμως, δεν είναι μόνο για να μας προβληματίσει. Είναι και για να μας ψυχαγωγήσει, να μας αγγίξει βαθιά, να μας κάνει να νιώσουμε κάτι ξεχωριστό. Ένα έργο τέχνης μπορεί να μας συγκινήσει, να μας ταξιδέψει σε άλλους κόσμους, να μας κάνει να δούμε τη ζωή με διαφορετική ματιά. Η Τέχνη είναι μια πηγή έμπνευσης και χαράς, ένα δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας.
*Τα κοσμήματα στην κεντρική φωτογραφία είναι της σχεδιάστριας Anarina Anar.
Διαβάστε Επίσης
