#JeSuisCharlie: Το φως θα νικήσει

Το παρόν δεν είναι ένα κείμενο από αυτά που έχεις συνηθίσει να διαβάζεις στο Madame Figaro. Και ο λόγος που αποφασίσαμε να γραφτεί και να δημοσιευτεί, είναι γιατί πιστεύουμε ότι το χθεσινό, φονικό χτύπημα στο γαλλικό έντυπο είναι ένα χτύπημα απέναντι στη δημοσιογραφία, την ελευθερία του λόγου και, τελικά, απέναντι σε κάθε ελεύθερο άνθρωπο. 

Το πρωί της Τετάρτης, 7 Ιανουαρίου, όταν ένοπλοι εισέβαλαν στα γραφεία της εφημερίδας και άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας 12 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 20. Σύμφωνα με μάρτυρες, οι δράστες, την ώρα του μακελειού, φώναζαν “Allahu Akbar ” (“Ο Θεός είναι μεγάλος”) και, ο στόχος τους δεν ήταν καθόλου τυχαίος. Το Charlie Hebdo υπήρξε ανέκαθεν ένα περιοδικό που χρησιμοποιούσε την σάτιρα, στις πιο προκλητικές ίσως μορφές της, για να σχολιάσει την επικαιρότητα. Το Ισλάμ, η καθολική εκκλησία, η άκρα δεξιά, ο ιουδαϊσμός, γνωστά πολιτικά πρόσωπα, υπήρξαν συχνά οι “στόχοι” των γελοιογράφων και των συντακτών του. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα τέτοιο έντυπο βρήκε πρόσφορο έδαφος για να δημιουργηθεί (το 1970, αμέσως μετά τον Μάη του '69) και χώρο για να υπάρξει στη Γαλλία- το ευρωπαϊκό κράτος που βασίστηκε στις αρχές “Liberté, Égalité, Fraternité ” (Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα), του Διαφωτισμού, όπως τυχαίος δεν είναι ο ρόλος και η σημασία των σκιτσογράφων στην Γαλλία. 

Το 1832, ο Honoré Daumier πέρασε 6 μήνες στη φυλακή, για την γελοιογραφία του, όπου παρουσίαζε τον Βασιλιά Louis Philippe ως Γαργαντούα. Για τους γελοιογράφους και τους καρτουνίστες όλου του κόσμου, η Γαλλία είναι το μέρος όπου η τέχνη τους αναγνωρίζεται όπως της αξίζει, αφού τα θέματα των εκεί δημιουργών βασίζονται κατεξοχήν στην δημόσια ζωή και την κοινωνία. Ο ένας εκ των δολοφονηθέντων, ο θρυλικός Wolinksi (αν, μεγαλώνοντας, διάβαζες Βαβέλ, σίγουρα τον ξέρεις), ήταν κάτοχος της μεγαλύτερης τιμητικής διάκρισης της χώρας- του παράσημου της Λεγεώνας της Τιμής.


Αυτή ακριβώς η ελευθερία έκφρασης και η αποδοχή της, είναι που ενοχλεί κάθε φανατικό. Αλλά είναι ζήτημα επιβίωσης να μην πέσουμε στην παγίδα τους. Ας μην προεξοφλούμε ότι κάθε πιστός της δεύτερης πιο διαδεδομένης θρησκείας στον κόσμο (υπάρχουν 1.6 δισεκατομμύρια μουσουλμάνοι) είναι υπέρμαχος της τζιχάντ και -δυνάμει- δολοφόνος, και ας μην ξεχνάμε τις αντιδράσεις -στο όνομα της Ορθοδοξίας- απέναντι σε προφίλ, στα social media, που διακωμωδούν μοναχούς με προφητικές ικανότητες, ή σε θεατρικές παραστάσεις, το περιεχόμενο των οποίων προσέβαλε το κοινό αίσθημα μία χούφτας “πιστών”. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την τέχνη, έτσι και η σάτιρα δεν έχει όρια. Έχει σίγουρα ήθος, το οποίο ορίζει ο κάθε δημιουργός, και το κοινό είναι αυτό που αποφασίζει κατά πόσο μπορεί να ταυτιστεί με αυτό ή όχι. Το σκοτάδι της μισαλλοδοξίας και του φασισμού κάθε είδους δεν πρέπει να κυριαρχήσει και καμία φωνή δεν πρέπει να φιμωθεί.


Το φως της Ελευθερίας της ύπαρξης, της βούλησης και της έκφρασης θα νικήσει το σκοτάδι του φανατισμού γιατί είναι πιο δυνατό. Και γιατί είναι ο μόνος τρόπος να εξακολουθήσουμε να (συν)υπάρχουμε. 

Magnus Shaw

Albert Uderzo

Μιχάλης Κουντούρης για την Εφημερίδα των Συντακτών

Dave Brown

Plantu