Τι απαιτείται για να πετύχουμε στη δουλειά (και στη ζωή) μας; Ένα πτυχίο; Ένα μεταπτυχιακό; Δύο ξένες γλώσσες; Πιο σημαντικές είναι κάποιες άλλες δεξιότητες που σχετίζονται με τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Από την Αλεξάνδρα Θεωδοροπούλου
Αν ρωτήσουμε έναν γονιό για τις επιδόσεις του παιδιού του στο σχολείο, θα τονίσει πόσο καλά τα πάει στα μαθηματικά ή πόσο γερή είναι η μνήμη του και η ικανότητά του να μαθαίνει την ιστορία. Δε θα μιλήσει για τις δυνατότητές του όσον αφορά την επίλυση καθημερινών (και όχι μαθηματικών) προβλημάτων, το κριτικό του πνεύμα ή την έμφυτη περιέργειά του για τη ζωή. Παρ’ όλα αυτά, το γνωρίζουμε όλοι: οι καλοί βαθμοί στο σχολείο δεν αρκούν για να πετύχει κάποιος στη ζωή του.
Διαβάστε Επίσης
Δεν είναι τα πτυχία και τα διπλώματα τα βασικά "όπλα" ενός επιτυχημένου ενήλικα, αλλά είναι, κυρίως, οι γνωστικές, οι συναισθηματικές και οι κοινωνικές δεξιότητες, γνωστές και ως "soft skills" (στα ελληνικά δεν υπάρχει αντίστοιχος όρος που να τις αποδίδει με ακρίβεια). Πρόκειται για ικανότητες και χαρακτηριστικά όπως η αυτοπεποίθηση, η ενσυναίσθηση, η ικανότητα να δουλεύουμε σε ομάδες, η δυνατότητα να διαχειριζόμαστε κρίσεις και ανθρώπους…
Είναι δηλαδή κάποιες δεξιότητες που αποδεικνύονται χρήσιμες είτε κάποιος είναι λογιστής είτε μηχανικός είτε στέλεχος πωλήσεων και είναι απαραίτητες ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε, να προσαρμοστούμε αλλά και να επιτύχουμε τελικά όχι μόνο στη δουλειά, αλλά και στη ζωή μας.
Μπορούν να χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες: Κατ’ αρχάς, έχουμε τις γνωστικές δεξιότητες, όπως η αυτοπεποίθηση, η επιμονή, η ικανότητα λήψης αποφάσεων και μάλιστα γρήγορων αποφάσεων, η ικανότητα γρήγορης ανάληψης δράσης και επίλυσης προβλημάτων, η συγκέντρωση, η οργάνωση. Στη συνέχεια ακολουθούν οι συναισθηματικές δεξιότητες, που περιλαμβάνουν τη διαχείριση των συναισθημάτων, την ανθεκτικότητα, την ενσυναίσθηση κ.ά.
Τέλος, υπάρχουν οι κοινωνικές δεξιότητες, όπως η επικοινωνία, το ομαδικό πνεύμα, η ικανότητα επίλυσης των συγκρούσεων καθώς και η ευελιξία και η προσαρμογή στη διάδραση με τους άλλους ανθρώπους.
Όπως φαίνεται και από σχετικές έρευνες, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών από μικρή ηλικία βοηθά ένα παιδί να μεγαλώσει και να γίνει πιο
επιτυχημένος ενήλικας σε όλους τους τομείς της προσωπικής και της κοινωνικής του ζωής αλλά και της καριέρας του. Επιπλέον, τα soft skills συμβάλλουν και στην ακαδημαϊκή επιτυχία ενός ατόμου, καθώς έρευνες δείχνουν ότι η καλή απόδοση στο σχολείο συνδέεται άμεσα με την αυτοπεποίθηση, την ικανότητα του μαθητή να μαθαίνει από τα λάθη του και να είναι ανοιχτός στα συναισθήματα.
Ποτέ δεν είναι αργά
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που δεν είχαμε την τύχη να μεγαλώσουμε σε ένα περιβάλλον που μας ενθάρρυνε να αναπτύξουμε από νωρίς τέτοιου είδους χαρακτηριστικά; Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, οι δεξιότητες αυτές μπορούν να εξασκηθούν και να βελτιωθούν. "Πέρα από τον τρόπο που μεγαλώσαμε και τις δεξιότητες που αποκτήσαμε στην παιδική ηλικία, μπορούμε να βελτιωθούμε και να αποκτήσουμε κι άλλες" τονίζει η δρ Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγος με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική.
"Για να τα καταφέρουμε, είναι πολύ σημαντικό να διερευνήσουμε και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε σε ποιες δεξιότητες υπερέχουμε και σε ποιες υπολειπόμαστε, ώστε να γνωρίζουμε σε ποιες μπορούμε να στηριχτούμε και ποιες πρέπει να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε. Θα μας βοηθήσει, επίσης, το να προσπαθήσουμε να αντλήσουμε διδάγματα παρατηρώντας τους άλλους, εκείνους που μας φαίνεται ότι διαθέτουν τις δεξιότητες στις οποίες εμείς υπολειπόμαστε".
Τα soft skills στο CV
"Μέχρι πρότινος οι περισσότεροι πιστεύαμε ότι το πιο σημαντικό προσόν ενός εργαζομένου είναι τα πτυχία και γενικότερα οι τίτλοι σπουδών και τα υπόλοιπα αντικειμενικά προσόντα που μπορούν να αναφερθούν σε ένα βιογραφικό σημείωμα" σχολιάζει η Σοφία Αθανασίου, μηχανικός, στέλεχος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου βρετανικής εταιρείας διαχείρισης αυτοκινητοδρόμων στην Αγγλία.
"Όμως, στην πράξη οι δεξιότητες που περιγράφονται ως "soft skills” παίζουν πλέον πάρα πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην επιλογή για την πρόσληψη εργαζομένων όσο και στις αποφάσεις για την επαγγελματική τους εξέλιξη στο μέλλον. Μάλιστα οι μεγάλες εταιρείες όλο και περισσότερο επενδύουν στην εκπαίδευση για τη βελτίωση των εργαζομένων τους σε αυτούς τους τομείς".
Τέτοιες δεξιότητες που μπορούν να προσφέρουν σε έναν εργαζόμενο καλύτερες πιθανότητες επαγγελματικής εξέλιξης είναι:
• Η αυτοαξιολόγηση, κάτι πολύ σημαντικό, αφού μας δίνει τη δυνατότητα να κρίνουμε την απόδοσή μας βάσει συγκεκριμένων στόχων.
• Η προσωπική ευθύνη, το να καταφέρνουμε δηλαδή να παραμένουμε επικεντρωμένοι σε αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε και να μην ασχολούμαστε με τα υπόλοιπα.
• Η θετική στάση, η διατήρηση και η μετάδοση θετικής, γενναιόδωρης και ενθουσιώδους συμπεριφοράς στο επαγγελματικό πλαίσιο.
• Η οργάνωση στην εργασία.
• Η καλή διαπροσωπική επικοινωνία, στην οποία περιλαμβάνονται η προσεκτική παρατήρηση, η αντίληψη και η ενσυναίσθηση.
• Η διατήρηση ενός ανοιχτού μυαλού.
• Η δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων.
• Η ικανότητα λήψης αποφάσεων, που αφορά τον εντοπισμό και την εξέταση πολλαπλών επιλογών, την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων της καθεμιάς και τον τρόπο δράσης που θα οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Σημαντικό είναι, επίσης, για έναν εργαζόμενο να μπορεί να σεβαστεί το πλαίσιο λειτουργίας μιας εταιρείας, να προσαρμοστεί στην υπάρχουσα δομή και στους υφιστάμενους κανόνες καθώς και στην ηγεσία, να δείχνει σεβασμό, να ανταποκρίνεται στη δέσμευση, τη σκληρή δουλειά και τη δημιουργικότητα αλλά και να μπορεί να δουλεύει ομαδικά. Αυτό σημαίνει να φέρνει εις πέρας τη δουλειά και να αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την ευρύτερη αποστολή και την επίτευξη ενός κοινού στόχου μέσα από τη συνεργασία με τους άλλους.
Μεγαλώνοντας μία γενιά με περισσότερες ικανότητες
"Τα πάντα ξεκινούν από την αυτοπεποίθηση, που είναι ένα στέρεο θεμέλιο για την ανάπτυξη όλων αυτών των κοινωνικών δεξιοτήτων. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατά κανόνα η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που χτίζεται και αποκτιέται στην παιδική ηλικία" εξηγεί η δρ Ναταλία Κουτρούλη. "Γι’ αυτό και είναι σημαντικό οι γονείς να προσπαθούμε να ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση των παιδιών μας παρατηρώντας τα και ενθαρρύνοντάς τα να αναπτύξουν τα δικά τους ενδιαφέροντα. Ακόμα και αν μας φαίνεται περίεργο, μακροπρόθεσμα η ενθάρρυνση θα έχει μεγαλύτερη θετική επίδραση από το να τους κάνουμε απλώς πολλά κομπλιμέντα. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τις δεξιότητές τους όταν τις παρατηρούμε, όπως είναι η αυτοπεποίθηση, η περιέργεια και η επιμονή, και να τους εξηγούμε πόσο σημαντικό είναι που τις διαθέτουν.
Έτσι, βοηθάμε το παιδί να τις συνειδητοποιήσει και να καταλάβει ότι είναι χρήσιμο να προσπαθεί να τις αναπτύξει. Παράλληλα με την ενθάρρυνση, όμως, θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε το παιδί να αντιμετωπίζει την αποτυχία. Όταν λέει "Δεν μπορώ να το κάνω αυτό”, η απάντηση που θα πρέπει να δώσουμε είναι "Δεν μπορείς να το κάνεις ακόμα!”. Είναι σαν να λέμε: "Δεν μπορείς τώρα, αλλά κάποια στιγμή με σκληρή δουλειά και επιμονή θα μπορέσεις”. Σημαντικό είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να κοιτάζουν τον δρόμο που έχουν διανύσει και όχι το αποτέλεσμα.
Ο στόχος θα είναι να υιοθετήσουν τη νοοτροπία της ανάπτυξης, μια κατάσταση του μυαλού στην οποία είναι φυσιολογικό να σκοντάφτεις και να μαθαίνεις από τα λάθη σου πριν από την επίτευξη αποτελεσμάτων. Επιπλέον, η συμβίωση σε μια οικογένεια μαθαίνει στα παιδιά να συνεργάζονται αλλά και να συγκρούονται κι έτσι να συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για ένα αναπόφευκτο μέρος της ζωής.
Τέλος, οι γονείς θα πρέπει να εκφράζουμε στα παιδιά μας τα συναισθήματά μας, ακόμα και τις αδυναμίες μας, όπως το ότι αισθανόμαστε θυμωμένοι, κουρασμένοι, απογοητευμένοι ή λυπημένοι αλλά και χαρούμενοι. Έτσι, τα παιδιά θα μάθουν να βάζουν λέξεις σε αυτό που νιώθουν και να διατυπώνουν με λόγια τα συναισθήματά τους".
