Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας μιλάει στη Madame Figaro για τα σημαντικότερα κοινωνικά ζητήματα αλλά και την προσωπική της πορεία στην πολιτική.
Η έμφυτη ανάγκη της Μαρίας-Αλεξάνδρας Κεφάλα να προσφέρει στους συνανθρώπους της ενισχύθηκε με τις σπουδές της στην Ιατρική και εξελίχθηκε με τα χρόνια στην ενασχόλησή της με τα κοινά. Σήμερα είναι υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας και ασχολείται με όλα τα σημαντικά κοινωνικά ζητήματα προσπαθώντας να δώσει λύσεις με υπομονή, επιμονή και σχέδιο.
Η Madame Figaro τη συνάντησε μια ανάσα πριν από τις Ευρωεκλογές, μια περίοδο που οι ρυθμοί στα πολιτικά γραφεία γίνονται πιο έντονοι, και μας μίλησε για το σχέδιο δράσης για το δημογραφικό, για τις γυναίκες που είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας αλλά και τη δική της προσωπική πορεία στην πολιτική. Επίσης, θίγει τη σημασία της ενίσχυσης της σχέσης της πολιτείας με τους νέους και της εμπιστοσύνης τους στους θεσμούς για να σταματήσουν να αδιαφορούν για το εκλογικό τους δικαίωμα.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι το δημογραφικό. Τι παράπονα φτάνουν στο γραφείο σας από νέους που θέλουν να κάνουν οικογένεια αλλά δεν μπορούν και ποιο είναι το σχέδιο δράσης σας μέσα στα επόμενα χρόνια;
Το δημογραφικό είναι το απόλυτο εθνικό ζήτημα. Ένα πρόβλημα για το οποίο λαμβάνουμε μέτρα "σήμερα" ώστε να δούμε τα αποτελέσματά τους σε βάθος χρόνου. Και το λέω αυτό, γιατί δεν λύνεται με μαγικό ραβδί αλλά με υπομονή, επιμονή και σχέδιο. Η αγωνία μας ταυτίζεται απόλυτα με την αγωνία των νέων ανθρώπων, των νέων ζευγαριών, που είναι εκείνοι οι οποίοι έζησαν έντονα την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της, στην πιο παραγωγική τους ηλικία. Είναι οι νέοι που σήμερα δυσκολεύονται να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν στο επόμενο βήμα. Σε αυτό έχουμε εστιάσει, την προσοχή και τις πολιτικές μας. Μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, που περιλαμβάνει ένα ευρύ πλέγμα μέτρων και πρωτοβουλιών που θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα, στοχεύουμε να σταθεροποιήσουμε τις γεννήσεις, καθώς όπως καταλαβαίνετε, το να μιλάμε για πλήρη και άμεση αναστροφή του φαινομένου, θα ήταν ουτοπικό. Παίρνουμε λοιπόν, μέτρα, ώστε να στηρίξουμε τις νέες οικογένειες, κυρίως τις γυναίκες που αναλαμβάνουν και το μεγαλύτερο βάρος της οικογενειακής φροντίδας αλλά και να ενθαρρύνουμε τα νέα ζευγάρια να δημιουργήσουν οικογένεια, εφόσον, φυσικά, το επιθυμούν, ισορροπώντας την οικογενειακή και επαγγελματική τους ζωή. Όλες μας οι παρεμβάσεις, αποσκοπούν στο να ενισχύσουν την οικογένεια και να μπορέσουμε -ως πολιτεία- να συνδράμουμε στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς τους.
Με ποια περαιτέρω μέτρα στοχεύετε στην ενίσχυση των νέων οικογενειών συμπεριλαμβανομένων και των ομόφυλων ζευγαριών;
Η στήριξη της οικογένειας αποτελεί μια από τις κύριες αποστολές του Υπουργείου μας και προσεγγίζουμε το θέμα με σεβασμό και ευαισθησία. Σε αυτήν την προσπάθεια, εφαρμόζουμε ήδη μέτρα όπως η επέκταση της άδειας μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, η θέσπιση της άδειας πατρότητας, η αύξηση του επιδόματος γέννησης, το επίδομα μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, τα αυξημένα vouchers για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, το πρόγραμμα "Νταντάδες της γειτονιάς", που στοχεύει να διευκολύνει την καθημερινότητά τους και να βοηθήσει στην εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Επιπλέον, αναπτύσσουμε μία δυναμική στεγαστική πολιτική για να αντιμετωπίσουμε μια μεγάλη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα νέα ζευγάρια, με τα προγράμματα "Σπίτι μου", "Ανακαινίζω-Νοικιάζω", "Κοινωνική Αντιπαροχή" κ.α. Ενδεικτικά, το πρόγραμμα "Σπίτι μου" που έχει μεγάλη απήχηση, έχει ήδη χρηματοδοτήσει περίπου 6.000 δάνεια, με συνολική αξία πάνω από 565 εκατομμύρια ευρώ. Ουσιαστικά λοιπόν, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο και στοχευμένο πλάνο που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα βασικών αναγκών των οικογενειών, εμπλουτίζοντάς το και ενισχύοντάς το συνεχώς.
Στην Ελλάδα έχουμε ένα τεράστιο ποσοστό ενδοοικογενειακής βίας με τα θύματα να είναι κυρίως γυναίκες. Τι πρέπει να αλλάξει στην κοινωνία μας για να μειωθούν οι τραγικοί αριθμοί που περιλαμβάνουν και πολλές γυναικοκτονίες;
Η ενδοοικογενειακή βία είναι δυστυχώς, ένα φαινόμενο που πάντα υπήρχε, όμως πλέον, έπαψε να περιορίζεται πίσω από κλειστές πόρτες. Οι γυναίκες σήμερα μιλάνε γιατί βρίσκουν αφενός τη δύναμη και αφετέρου, τον τρόπο και τα μέσα να το κάνουν. Η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας μας αφορά όλες και όλους: την πολιτεία, την κοινωνία, την επιστημονική κοινότητα. Χρειάζονται προφανώς οι πολιτικές πρωτοβουλίες οι οποίες ήδη υπάρχουν και ενισχύονται, χρειάζεται όμως και η κοινωνική ευαισθητοποίηση και αφύπνιση. Να μην αδιαφορούμε όταν βλέπουμε ότι κάτι συμβαίνει γύρω μας ή όταν γνωρίζουμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Η πολιτεία καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια σε αυτόν τον άνισο αγώνα κατά της ενδοοικογενειακής βίας. Μέσα από καμπάνιες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης. Μέσα από τα Συμβουλευτικά Κέντρα στα οποία έχουν καταφύγει χιλιάδες γυναίκες για να βρουν ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη, τους ξενώνες φιλοξενίας για την ασφαλή διαμονή τους μετά την απομάκρυνση από το κακοποιητικό περιβάλλον, τη Γραμμή SOS 15900 η οποία καθημερινά δέχεται δεκάδες κλήσεις και φυσικά, την εφαρμογή Panic Button, που έχει λειτουργήσει προστατευτικά για εκατοντάδες γυναίκες. Και μάλιστα, με πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση, το Panic Button που ξεκίνησε πιλοτικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, επεκτείνεται πλέον σε ολόκληρη τη χώρα αλλά και σε κάθε ενήλικο θύμα ενδοοικογενειακής βίας, συμπεριλαμβανομένων των ανδρών και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Ένα χρήσιμο εργαλείο στη "φαρέτρα" μας, μέσα από την αξιοποίηση της τεχνολογίας και των δυνατοτήτων που μας παρέχει. Η μάχη σε όλα τα επίπεδα όπως και η λήψη μέτρων κατά της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας δεν σταματά. Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την πρόληψη τέτοιων περιστατικών αλλά και για τη στήριξη των θυμάτων.
Πολλές γυναίκες δυσκολεύονται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους παρόλο που είναι θύματα βίας. Πώς μπορούν να βοηθηθούν αυτές οι γυναίκες;
Από τα περιστατικά που διαχειριζόμαστε και εμείς, θα έλεγα ότι αυτό είναι ίσως και το μεγαλύτερο "αγκάθι". Η απόφαση δηλαδή, να ολοκληρώσει η γυναίκα-θύμα βίας τη διαδικασία της καταγγελίας και να φύγει οριστικά από το κακοποιητικό περιβάλλον. Δεν είναι εύκολο. Καθόλου εύκολο. Είναι πολλοί οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτήν την απόφαση. Συναισθηματικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί, ειδικά όταν υπάρχουν και παιδιά. Αυτό που από πλευράς μας, ως πολιτεία και ως Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας κάνουμε, είναι όχι μόνο να στηρίξουμε ψυχοκοινωνικά και νομικά τις κακοποιημένες γυναίκες αλλά να τις βοηθήσουμε να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Γι’ αυτό, πέρα από τις δομές και τους ξενώνες που προσφέρουν ασφαλή φιλοξενία για αυτές και τα παιδιά τους, αναλάβαμε την πρωτοβουλία συνεργασίας με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης για στοχευμένες θέσεις εργασίας για άνεργες γυναίκες-θύματα βίας, αλλά και με 33 μεγάλες επιχειρήσεις, ώστε να βρουν δουλειά, να ανεξαρτητοποιηθούν, να νιώσουν ασφαλείς και έτοιμες να γυρίσουν σελίδα στη ζωή τους.
Ένα χαρτοφυλάκιο, όπως αυτό του δικού σας Υπουργείου, είναι πιο εύκολο να το διαχειρίζεται μια γυναίκα ή είναι ακόμα ένα στερεότυπο;
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει χαρτοφυλάκιο που είναι πιο εύκολο ή δύσκολο για μία γυναίκα έναντι ενός άνδρα. Αντίθετα, πιστεύω ότι πρέπει κάποια στιγμή ο κάθε ένας από εμάς να κρίνεται και να αξιολογείται για τις ικανότητες και όσα μπορεί να προσφέρει και όχι για το φύλο ή την ηλικία του. Μόνο όταν πάψει να υπάρχει η αντίληψη ότι "αυτά είναι για τις γυναίκες" και "εκείνα είναι για τους άνδρες" θα μπορούμε να πούμε πως ναι, έχουμε καταφέρει να καταρρίψουμε στερεότυπα. Γιατί ακριβώς, αυτοί οι διαχωρισμοί είναι που δημιουργούν τις διακρίσεις, το μισθολογικό χάσμα, την άνιση μεταχείριση και όλες τις συνέπειες που αυτά επιφέρουν.
Έχετε αντιμετωπίσει δυσκολίες λόγω του φύλου σας στον ανδροκρατούμενο χώρο της πολιτικής;
Για να είμαι ειλικρινής, όχι! Προσωπικά, δεν έχω αντιμετωπίσει σεξιστικές συμπεριφορές στην πολιτική. Περισσότερο έχω δεχτεί σχόλια ή μομφές για την ηλικία μου. Υπάρχει όμως, μία στερεοτυπική αντίληψη που θέλει την πολιτική ανδροκρατούμενο χώρο. Αυτήν την αντίληψη οφείλουμε κάποια στιγμή να την αποτινάξουμε αντί να τη διαιωνίζουμε. Εξάλλου, είναι καθημερινά τα παραδείγματα γυναικών που βγαίνουν μπροστά, ξεχωρίζουν και διαπρέπουν στην πολιτική. Είτε στην Αυτοδιοίκηση είτε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Προσωπικά, ανήκω σε μία παράταξη που σέβεται και προάγει τις ίσες ευκαιρίες και αυτό αποδεικνύεται εμπράκτως με τις επιλογές και τις θέσεις ευθύνης, που έχει εμπιστευθεί ο Πρωθυπουργός σε γυναίκες αλλά και σε νέους.
Ποιο ήταν το ερέθισμά σας για να ασχοληθείτε με την πολιτική και συγκεκριμένα με τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Η ενασχόληση με τα κοινά ξεκίνησε για μένα ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια. Η πορεία αλλά και η ανάγκη μου για προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, ήταν έμφυτη και ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μέσα από τις σπουδές μου στην Ιατρική. Το επάγγελμά μου είναι προσφορά στον συνάνθρωπο. Βοηθάς ανθρώπους να γίνουν καλά και ξέρετε, αυτή η ευαλωτότητα σε θέματα υγείας, με την οποία έρχεσαι καθημερινά αντιμέτωπος, ιδίως όταν έχεις να κάνεις με παιδιά, σε ωθεί να προσπαθείς συνεχώς, να δώσεις το κάτι παραπάνω. Υπάρχουν δηλαδή κοινά και με την πολιτική, μέσα από την οποία προάγεις πολιτικές για να βοηθήσεις τους συμπολίτες σου, τον τόπο σου, την πατρίδα σου.
Γιατί πιστεύετε ότι οι νέοι σήμερα αδιαφορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα;
Αρχικά, πιστεύω ότι οι νέοι πλέον είναι πολύ πολιτικοποιημένοι και έχουν ισχυρή άποψη. Ενημερώνονται για όλα, μέσα από τα δικά τους, σύγχρονα μέσα και φυσικά, θέλουν αμεσότητα στην επικοινωνία. Από την άλλη πλευρά, σίγουρα, η κρίση, τα μνημόνια, η δυσφορία των προηγούμενων ετών και η αβεβαιότητα που εκείνη η περίοδος προκάλεσε στους νέους, είναι παράγοντες που τους έχουν "πληγώσει". Είναι λοιπόν, αναγκαίο να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση της πολιτείας με τους νέους και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης τους στους θεσμούς. Και τα τελευταία χρόνια γίνεται αυτό, μέσα από τη σταθερότητα, την αξιολόγηση και την αξιοκρατία που προάγει η κυβέρνηση. Η περαιτέρω ενεργοποίηση των νέων στα θέματα πολιτικής χρειάζεται ενθάρρυνση. Ήδη σε τοπικό επίπεδο διεξάγονται Δημοτικά Συμβούλια Νεολαίας ενώ και η πρωτοβουλία – θεσμός του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας "Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας" με πρώτη πόλη την Κομοτηνή, αποσκοπούν ακριβώς σε αυτό. Να δώσουν βήμα στους νέους και τις απόψεις τους, να τους ενδυναμώσουν, να τους ενθαρρύνουν να ασχοληθούν ενεργά με την πολιτική και να συμμετέχουν στις αποφάσεις για το μέλλον τους.
Πλησιάζουν οι Ευρωεκλογές. Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους νέους;
Αυτές οι Ευρωεκλογές είναι κρίσιμες, σε μία δύσκολη παγκόσμια συγκυρία, όπου η Ευρώπη θα πρέπει να διαδραματίσει έναν σημαίνοντα ρόλο και η Ελλάδα να συνεχίσει να διατηρεί την ισχυρή της παρουσία μέσα σε αυτήν. Η χώρα μας χρειάζεται σταθερότητα και δυναμική εκπροσώπηση. Ας μην ξεχνάμε πως οι αποφάσεις που λαμβάνονται στην Ευρώπη επηρεάζουν άμεσα και τις αποφάσεις που λαμβάνονται στην Ελλάδα. Γι’ αυτό η συμμετοχή και προσέλευση στις κάλπες πρέπει να είναι δυναμική, ώστε όλες και όλοι να στείλουμε το μήνυμα της συνέχειας, της ανάπτυξης και της προοπτικής. Συμμετοχή, σημαίνει ευθύνη αλλά σημαίνει και δύναμη. Γιατί κάθε μία ψήφος μετράει. Θέλουμε λοιπόν, οι νέοι να δώσουν το παρών στις εκλογές του Ιουνίου, να αδράξουν την ευκαιρία να εκφραστούν με την ψήφο τους, να εμπλακούν και να συμβάλλουν στη διασφάλιση ενός αντιπροσωπευτικού και δίκαιου αποτελέσματος, που θα μας οδηγήσει ακόμα πιο κοντά στην Ευρώπη.
