Κάθε καλλιτέχνης αναζητά τη δική του γλώσσα, το μέσο εκείνο που θα μεταφράσει την εσωτερική του φωνή σε χειροπιαστή μορφή. Για την Paris Vivianne Panigiris, η απάντηση ήρθε νωρίς και ήταν απολύτως ενστικτώδης: ο πηλός. Μεγαλωμένη ανάμεσα στο καθαρό φως της Ρόδου και τις τραχιές σιωπές του Knokke στο Βέλγιο, η καλλιτέχνιδα δημιούργησε μια μοναδική αισθητική που συνδυάζει την κυκλαδική λιτότητα με τη μελαγχολία του Βορρά.
Σε μια ειλικρινή συζήτηση με το madamefigaro.gr, η γλύπτρια ανοίγει την καρδιά της και εξηγεί πώς η δυσλεξία την ώθησε να βρει διέξοδο στην τέχνη, πώς η κεραμική έγινε για την ίδια μέσο θεραπείας και πώς η νέα της συλλογή, "Cyclades", τιμά την αλήθεια της απλότητας. Μια καλλιτέχνις που πιστεύει ότι η τέχνη δεν χρειάζεται μετάφραση, αλλά λειτουργεί ως γέφυρα αγάπης και αλληλεγγύης, αποδεικνύοντας ότι το πιο πολύτιμο υλικό κάθε δημιουργού είναι η προσωπική του ηρεμία.
Πότε ένιωσες για πρώτη φορά ότι η κεραμική και η γλυπτική θα γίνουν το κύριο μέσο έκφρασής σου και τι σε τράβηξε ιδιαίτερα στον πηλό ως υλικό;
Θυμάμαι πολύ καθαρά την πρώτη φορά που άγγιξα τον πηλό ημουν μικρό κοριτσι περίπου 8 ετών ένιωσα σαν να άνοιξε μπροστά μου ένας άλλος κόσμος. Δεν υπήρχε τίποτα το θεωρητικό ή το διανοητικό εκείνη τη στιγμή∙ ήταν καθαρά σωματικό, σχεδόν ενστικτώδες. Η αίσθηση ότι μπορείς να πλάσεις κάτι από το μηδέν, να του δώσεις μορφή με τα ίδια σου τα χέρια, με καθήλωσε.
Αυτό που με τράβηξε ιδιαίτερα στον πηλό είναι η ειλικρίνειά του. Δεν κρύβει τίποτα∙ καταγράφει κάθε άγγιγμα, κάθε δισταγμό, κάθε απόφαση. Σου επιτρέπει να δουλεύεις με ρυθμό, να διορθώνεις, να ξαναρχίζεις, αλλά ταυτόχρονα απαιτεί αφοσίωση και σεβασμό. Από πολύ νωρίς κατάλαβα ότι αυτή η "συνομιλία” με το υλικό είναι και η δική μου γλώσσα∙ εκεί μπορώ να εκφράσω πράγματα που οι λέξεις δεν φτάνουν να περιγράψουν.
Αναφέρεις ότι ο πηλός έγινε ο δικός σου τρόπος επικοινωνίας με τον κόσμο χωρίς λόγια από την ηλικία των οκτώ. Τι ακριβώς προσπαθείς να "πεις" μέσα από τα έργα σου;
Με τον πηλό προσπαθώ να μιλήσω για πράγματα που όλοι νιώθουμε αλλά δύσκολα εκφράζουμε με λόγια όπως την μνήμη, την απώλεια, τη σύνδεση με τη φύση και το σώμα μας. Κάθε έργο είναι σαν ένα αποτύπωμα μιας στιγμής ή μιας εσωτερικής κατάστασης. Θέλω ο θεατής να σταθεί απέναντι στο γλυπτό και να αναγνωρίσει κάτι δικό του μέσα σε αυτό, είτε είναι τρυφερότητα είτε δύναμη είτε ευθραυστότητα. Για μένα, η κεραμική είναι ένας τρόπος να πω "είμαστε όλοι κομμάτια του ίδιου εύθραυστου υλικού, φτιαγμένοι για να πλάθουμε και να ξαναπλάθουμε τον εαυτό μας.
Μεγάλωσες ανάμεσα στη Ρόδο και το Knokke στο Βέλγιο. Πώς διαμορφώνουν η ρευστότητα και οι σιωπές του Αιγαίου και της Βόρειας Θάλασσας τις φόρμες και τις υφές των έργων σου;
Η Ρόδος και το Knokke με διαμόρφωσαν με εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Από το Αιγαίο πήρα τη διαφάνεια, το φως και τη ρευστότητα που φαίνονται στις φόρμες μου. Από τη Βόρεια Θάλασσα κράτησα τις σιωπές, τη βαρύτητα και τις πιο τραχιές υφές. Όταν δουλεύω τον πηλό, οι δύο αυτοί κόσμοι έρχονται πάντα σε διάλογο∙ η καθαρότητα και η ηρεμία του Νότου συναντούν την ένταση και τη μελαγχολία του Βορρά. Έτσι, κάθε έργο κουβαλά και τις δύο μου πατρίδες και ζουν αρμονικά μαζί στα έργα μου.
Περιγράφεις την τέχνη ως καθρέφτη για αμφισβήτηση, συναίσθημα και θεραπεία. Πώς βιώνεις εσύ η ίδια αυτή τη θεραπευτική διάσταση κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας;
Η τέχνη υπήρξε πάντα για μένα ένας καθρέφτης. Μέσα της βλέπω τις αμφιβολίες, τα συναισθήματα και τις δυσκολίες μου να παίρνουν μορφή. Με βοήθησε πολύ και στην ψυχολογία μου, γιατί κάθε φορά που δουλεύω με τον πηλό νιώθω ότι αφήνω πίσω μου βάρη και βρίσκω μια ισορροπία.
Η δυσλεξία, για παράδειγμα, με έκανε να αναζητώ έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας. Εκεί που οι λέξεις με πρόδιδαν ή με μπέρδευαν, ο πηλός μού έδινε φωνή. Στη διαδικασία της δημιουργίας βρίσκω μια αληθινή θεραπεία: με γειώνει, με ηρεμεί, με βοηθά να συνυπάρχω με τον εαυτό μου χωρίς να τον κρίνω.
Κάθε έργο που γεννιέται είναι σαν μια προσωπική κατάθεση – μια μικρή συμφιλίωση με όσα κουβαλάω μέσα μου. Κι αυτό το βίωμα είναι που θέλω να περνά και στον θεατή, ως μια ανοιχτή πρόσκληση για δική του θεραπευτική εμπειρία.
Η νέα σου συλλογή, "Cyclades", είναι φόρος τιμής στον Κυκλαδικό πολιτισμό. Ποιο ήταν το μήνυμα που θέλησες να περάσεις στους θεατές;
Με τη συλλογή Cyclades θέλησα να επιστρέψω στις ρίζες και στην παράδοση μας, σε εκείνη την απλότητα και τη δύναμη που έχουν τα κυκλαδικά ειδώλια. Για μένα δεν είναι μόνο αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά σύμβολα ενός τρόπου ζωής που βασιζόταν στη σύνδεση με τη φύση, στη σιωπή και στην εσωτερικότητα.
Το μήνυμα που ήθελα να περάσω στους θεατές είναι ότι μέσα στην καθαρότητα και στη λιτότητα μπορεί να κρύβεται απέραντο βάθος. Να αναγνωρίσουν πως η ουσία δεν βρίσκεται στις περίπλοκες μορφές αλλά στην αλήθεια του ίδιου του υλικού και στην ειλικρίνεια της χειρονομίας.
Η Cyclades είναι ένας φόρος τιμής, αλλά ταυτόχρονα κι ένας διάλογος με το σήμερα: πώς μπορούμε να βρούμε ξανά την ισορροπία και την αρμονία που φαίνεται να γνώριζαν οι πρόγονοί μας.
Τα έργα σου έχουν φιλοξενηθεί σε Λονδίνο, Βαρκελώνη και Ολλανδία. Πώς σε βοήθησε η αλληλεπίδραση με το διεθνές κοινό να καταλάβεις πώς μεταδίδεται το συναίσθημα της τέχνης σου σε παγκόσμιο επίπεδο;
Οι εκθέσεις σε Λονδίνο, Βαρκελώνη και Ολλανδία μού έδειξαν στην πράξη ότι το συναίσθημα δεν χρειάζεται μετάφραση. Άνθρωποι από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες ένιωσαν στα έργα μου τα ίδια πράγματα που θέλησα να εκφράσω: ευθραυστότητα, δύναμη, σιωπή. Αυτό με έκανε να καταλάβω ότι η τέχνη λειτουργεί σαν κοινή γλώσσα· όταν είναι ειλικρινής, μπορεί να αγγίξει τον καθένα, οπουδήποτε.
Ποια ήταν τα συναισθήματά σου όταν έμαθες ότι το έργο σου επιλέχθηκε ανάμεσα σε 10 καλλιτέχνες για το Contemporary Art Fair στη Lucca της Ιταλίας;
Όταν έμαθα ότι το έργο μου επιλέχθηκε για το Contemporary Art Fair στη Lucca, ένιωσα μια βαθιά συγκίνηση, σαν να έλαβα μια σιωπηλή επιβεβαίωση για όλη τη διαδρομή μου. Η δουλειά και η επιμονή μου, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν για μένα περισσότερο προσωπική ανάγκη παρά αναγνώριση — κι όμως, εκείνη η στιγμή μου θύμισε ότι η αληθινή προσπάθεια πάντα ανταμείβεται, ακόμα και όταν δεν το περιμένεις. Ήταν σαν ένα δώρο: μια απόδειξη ότι η τέχνη, η πίστη και η καρδιά βρίσκουν πάντα τον δρόμο τους.
Αναφέρεις τη φιλανθρωπική έκθεση της Creaid ως κομβικό σημείο. Πώς συνδέθηκε η τέχνη σου με τον ανώτερο κοινωνικό ρόλο της ενίσχυσης του παιδιατρικού ογκολογικού τομέα;
Η συμμετοχή μου στη φιλανθρωπική έκθεση της Creaid είχε για μένα ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο ως καλλιτέχνιδα αλλά και ως άνθρωπος, λόγω προσωπικών βιωμάτων. Η τέχνη μου πάντα πηγάζει από την ανάγκη να επικοινωνήσω συναισθήματα και να δημιουργήσω σύνδεση — και εδώ βρήκε έναν βαθύτερο σκοπό.
Ήταν μια ευκαιρία να συνδέσω το έργο μου με έναν ανώτερο κοινωνικό ρόλο: να στηρίξω τον παιδιατρικό ογκολογικό τομέα και να προσφέρω μέσα από την δημιουργία μου. Για μένα, αυτό δεν ήταν απλά μια έκθεση· ήταν μια προσωπική δέσμευση, μια υπενθύμιση ότι η τέχνη μπορεί να γίνει γέφυρα αγάπης και αλληλεγγύης, που ξεπερνά το έργο και αγγίζει ζωές.
Η συμμετοχή σου σε εκθέσεις είναι για σένα πρόσκληση σε διάλογο. Ποιος είναι ο πιο ενδιαφέρων διάλογος ή αντίδραση που είχες ποτέ με έναν θεατή;
Για μένα, κάθε έκθεση είναι μια πρόσκληση σε διάλογο — όχι μόνο με λέξεις αλλά με συναισθήματα. Θυμάμαι όμως έντονα μια στιγμή σε μια έκθεση στο Λονδίνο, όταν μια γυναίκα στάθηκε μπροστά σε ένα έργο μου για αρκετή ώρα χωρίς να μιλήσει. Μετά πλησίασε και μου είπε ότι ένιωσε πως το έργο της μιλούσε για την ίδια, για μια προσωπική της απώλεια που δεν είχε καταφέρει να εκφράσει. Ήταν μια σιωπηλή αλλά βαθιά επικοινωνία — μια στιγμή που μου θύμισε ότι η τέχνη δεν είναι μόνο για να βλέπεις, αλλά για να νιώθεις και να συνδέεσαι. Αυτός ο διάλογος ήταν για μένα από τους πιο συγκινητικούς, γιατί μου έδειξε την πραγματική δύναμη της δημιουργίας.
Πώς πιστεύεις ότι η τέχνη μπορεί να επηρεάσει θετικά την κοινωνία και να προσφέρει ανακούφιση από το άγχος, όπως περιγράφεις;
Πιστεύω βαθιά ότι η τέχνη μπορεί να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο για την ψυχική υγεία. Προσφέρει έναν χώρο όπου ο καθένας μπορεί να εκφραστεί, να νιώσει και να επεξεργαστεί συναισθήματα που δύσκολα βρίσκουν λόγια. Μέσα από τη θέαση ή τη δημιουργία, η τέχνη βοηθά να μειωθεί το άγχος, να απελευθερωθούν συναισθήματα και να βρεθεί εσωτερική ηρεμία.
Για μένα, η τέχνη λειτουργεί σαν καθρέφτης και καταφύγιο ταυτόχρονα. Δίνει χώρο στον καθένα να σταματήσει, να ανασάνει και να συνδεθεί με τον εαυτό του. Είναι μια μορφή θεραπείας — όχι μόνο για το μυαλό αλλά και για την ψυχή — και γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να είναι μέρος της ζωής μας.
Ποια είναι η συμβουλή σου σε κάποιον που θέλει να ξεκινήσει τώρα την επαφή του με τη γλυπτική ή την κεραμική, όχι επαγγελματικά, αλλά ως μέσο ψυχικής ισορροπίας;
Η συμβουλή μου είναι να αφήσει κανείς τον εαυτό του να δημιουργήσει χωρίς πίεση για το αποτέλεσμα. Στην γλυπτική και την κεραμική δεν χρειάζεται να υπάρχει τέλεια φόρμα ή τεχνική, χρειάζεται ειλικρίνεια και θέληση. Αφήστε τα χέρια να δουλέψουν, αφήστε το υλικό να μιλήσει.
Η διαδικασία είναι θεραπευτική γιατί σε φέρνει σε επαφή με τον εαυτό σου, με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη σιωπή σου. Μην φοβάστε να κάνετε λάθη· συχνά τα πιο όμορφα έργα γεννιούνται μέσα από αυτά. Η γλυπτική και η κεραμική είναι ένα προσωπικό ταξίδι, που μπορεί να γίνει καταφύγιο και πηγή ισορροπίας στην καθημερινότητά μας.
Ποιο είναι το όραμά σου για την εξέλιξη της σύγχρονης κεραμικής τέχνης την επόμενη δεκαετία;
Το όραμά μου για την εξέλιξη της σύγχρονης κεραμικής τέχνης την επόμενη δεκαετία είναι να δει περισσότερος κόσμος την κεραμική όχι απλά ως χειροτεχνία αλλά ως ένα βαθύ μέσο έκφρασης και επικοινωνίας. Ελπίζω να συνεχίσει να ενσωματώνει την προσωπική αφήγηση, τη βιωματική δημιουργία και τη σύνδεση με την ψυχή του δημιουργού.
Ονειρεύομαι μια εποχή όπου η κεραμική θα λειτουργεί περισσότερο ως γέφυρα ανάμεσα στην τέχνη, την ψυχολογία και την κοινωνία — να προσφέρει όχι μόνο αισθητική ομορφιά αλλά και θεραπευτική αξία, να εμπνέει σεβασμό για το υλικό και να προάγει βιώσιμες πρακτικές. Στην καρδιά μου πιστεύω ότι η κεραμική θα συνεχίσει να εξελίσσεται ως μια ζωντανή γλώσσα που αγγίζει τις αισθήσεις και τις ψυχές.
Πώς διατηρείς την ισορροπία μεταξύ της δημιουργικής πίεσης για νέες συλλογές και της ανάγκης για προσωπική έμπνευση και ηρεμία;
Η ισορροπία δεν είναι κάτι που βρίσκω εύκολα, είναι μια συνεχής προσπάθεια και ένα μάθημα που ήρθε μετά από χρόνια. Στην αρχή, πίστευα ότι έπρεπε να ανταποκρίνομαι σε όλα τα "πρέπει" και τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας, και προσπαθούσα να πιέσω τον εαυτό μου να δημιουργεί χωρίς να αφήνει χώρο για προσωπική έμπνευση. Με τον καιρό όμως κατάλαβα ότι αυτό με στερούσε την ουσία της τέχνης.
Τώρα ξέρω πως η προσωπική μου ηρεμία είναι το πιο πολύτιμο υλικό μου. Προσπαθώ να αφιερώνω χρόνο στον εαυτό μου, να περπατώ στη θάλασσα, να ακούω σιωπή όσο περίεργο αν και μπορεί να φανεί σε κάποιους και να ζωντανεύω στιγμές μακριά από πίεση. Η δημιουργία μου ανθίζει μόνο όταν βρίσκει χώρο να αναπνεύσει. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξα μετά από χρόνια — ότι τα "πρέπει" και οι υποχρεώσεις πολλές φορές δυσκολεύουν την αυθεντική δημιουργία, και η φροντίδα του εαυτού είναι ο μόνος δρόμος για να κρατήσεις ζωντανή την έμπνευση.
