Οι υποψήφιες για το Βραβείο Ενδυματολογίας στα φετινά Ίρις, μιλούν στην Madame Figaro για τη διαδικασία της υλοποίησης των κοστουμιών που επιμελήθηκαν.
Τα φετινά Βραβεία Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ) φέτος γιορτάζουν 15 χρόνια. Η Τελετή Απονομής θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, 26 Ιουνίου, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σε σκηνοθεσία Ασημίνας Προέδρου και με οικοδεσπότη τον ηθοποιό Γιάννη Νιάρρο.
Με αυτή την αφορμή οι υποψήφιες για το Βραβείο Ενδυματολογίας, για την ταινία "Πολύδροσο", Άλκηστις Μάμαλη, για την ταινία "Το Καλοκαίρι της Κάρμεν", Κατερίνα Ζούρα, για την ταινία "Φόνισσα", Εύα Νάθενα καθώς και για τις ταινίες "Μέντιουμ" και "Animal", Βασιλεία Ροζάνα μιλούν στη Madame Figaro για όσα τις ενέπνευσαν, τις προβλημάτισαν και τις έβαλαν σε δημιουργικό αναβρασμό κατά τη διαδικασία της υλοποίησης των κοστουμιών για κάποιες από τις πιο δημοφιλείς και διακεκριμένες ταινίες της χρονιάς.
"Πολύδροσο" Άλκηστις Μάμαλη
Έχεις συνεργαστεί ξανά με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη. Έκανε το γεγονός αυτό πιο εύκολο το να ερμηνευτεί το κοινό σας όραμα ενδυματολογικά; Επίσης, τα κοστούμια της ταινίας κινούνται σε ουδέτερους χρωματικούς τόνους, μοιάζουν vintage, αλλά ταυτόχρονα άχρονα. Ποιο βασικό στοιχείο της πλοκής σε οδήγησε σε αυτή την επιλογή και πώς τα επηρεάζει η σχέση μάνας - κόρης; Πού διαφοροποιούνται με βάση την ιδιότητά τους ενδυματολογικά αυτές οι δύο γυναίκες και πού συγκλίνουν;
Είναι η 4η φορά που συνεργάζομαι με τον Αλέξανδρο.Είναι ένας πολύ αγαπημένος συνεργάτης που πάντα συγκεντρώνει μια πολύ αγαπημένη ομάδα για τις ταινίες του. Ειδικά σε αυτή την ταινία ένιωσα πως το γεγονός ότι είχαμε κοινές αναφορές από το Πολύδροσο εφόσον μεγαλώσαμε σε κοντινές γειτονιές ήταν ένα ακόμα σημείο σύνδεσης.
Τα κοστούμια στο Πολύδροσο έχουν μια νοσταλγική διάθεση, με αναφορές στη δεκαετία του ‘80. Δεν εξυπηρετούν όμως αυστηρά μια εποχή καθώς έχουν αναφορές και στο τώρα. Η βασική ιδέα ήταν οτι εφόσον δεν πρόκειται για μια συγκρουσιακή σχέση μάνας κόρης, να τονιστεί αυτό και μέσα από τα χρώματα των ρούχων της ταινίας. Έτσι αποφασίσαμε να αποφύγουμε οτιδήποτε σκληρό και να χρησιμοποιήσουμε μόνο ήσυχα και μαλακά χρώματα.
"Το Καλοκαίρι της Κάρμεν" - Κατερίνα Ζούρα
Η queer κοινότητα έχει τους δικούς της μοναδικούς ενδυματολογικούς κώδικες οι οποίοι με τα χρόνια εξελίσσονται. Από ενδυματολογικά "συνθήματα”, αυτή τη στιγμή έχει περάσει σε μία ελευθερία έκφρασης μέσω της εμφάνισης (αλλά όχι απαραίτητα χωρίς κόστος). Σε απασχόλησε το πώς θα αντιμετωπίσεις τον σύγχρονο queer ενδυματολογικό κώδικα χωρίς να υποπέσεις σε στερεοτυπικές απεικονίσεις;
Πιστεύω ότι διανύουμε μια εποχή όπου οι ενδυματολογικοί κώδικες που άλλοτε ίσως μαρτυρούσαν (ή κραύγαζαν) κάποια ταυτότητα, πλέον απορροφούνται και υιοθετούνται τόσο γρήγορα από την μόδα, με αποτέλεσμα να χάνουν την δύναμη της έκφρασής τους και τα ενδυματολογικά "συνθήματα" να χάνουν την φωνή τους.
Παρατηρώντας straight άτομα να υιοθετούν στιλιστικές επιλογές που παλιότερα μπορεί να θεωρούνταν queer στοιχεία (πχ. μαργαριταρένια κολιέ φορεμένα από straight άνδρες), αποδυναμώνονται ως κώδικες και δεν σημαίνουν τίποτα πλέον. Γεγονός πολύ θετικό βέβαια, καθώς υποδεικνύει μια τάση για κατάρριψη των έμφυλων στερεοτύπων, έστω κι αν δηλώνεται μέσω μιας στιλιστικής επιλογής.
Αν υποθέσουμε ότι δεν υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος να είσαι queer, αντιστοίχως δεν υπάρχει κι ένας απόλυτος ενδυματολογικός κώδικας που ακολουθείται από τα queer άτομα. Έτσι και στην ταινία, προσπαθήσαμε περισσότερο να αποδώσουμε στοιχεία του χαρακτήρα των ηρώων και φυσικά, να δημιουργήσουμε το αλμοδοβαρικό και παιχνιδιάρικο σύμπαν που είχε στο μυαλό του ο Ζαχαρίας (σ. Μαυροειδής, ο σκηνοθέτης της ταινίας), μια γιορτή του queerness!
"Φόνισσα" - Εύα Νάθενα
Είναι πια γνωστή η πολυετής έρευνα που πραγματοποίησες για την εκπόνηση της Φόνισσας. Μέσα σε αυτή αφιέρωσες κάποιο κομμάτι στη σκιαθίτικη λαϊκή παράδοση; Αν ναι, ποια στοιχεία της συναντάμε στα κοστούμια των flashbacks της Φραγκογιαννούς; Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από τις φορεσιές που φορούσε η (μέλλουσα) νύφη ή τα προικιά της που να υπήρξαν καθοριστικά στο πώς θα πεις ξανά αυτή την ιστορία;
Η αλήθεια είναι πως είχα στη Φόνισσα την πολυτέλεια του χρόνου στην προσωπική μου έρευνα, που αφορούσε στην όψη. Όπου στην περίπτωση αυτής της δουλειάς, η όψη, ήταν πάντα στον ίδιο παρονομαστή με τη δραματουργία. Κι όσο βάθαινε η έρευνα τόσο η όψη και η αισθητική αναλάμβανε να ερμηνεύσει και να συμβολοποιήσει ζητήματα σημαντικά και σημαίνοντα.
Πολύ νωρίς κατάλαβα πως ο Παπαδιαμάντης έχτισε μία ηρωίδα βασισμένος στο αρχέτυπο, στους μύθους και στην δομή της αρχαίας τραγωδίας. Έτσι, νωρίς, η όψη και στα σκηνικά και στα κοστούμια ακούμπησαν στη μορφή του αρχέτυπου. Ερεύνησα σχεδόν όλα τα μέρη της Ελλάδας όσον αφορά στις φορεσιές και πήρα αυτά ακριβώς που ομοίαζαν ώστε να παραχθεί ένας είδος κοστουμιού, που να μην έχει εντοπιότητα. Αυτό ήταν από την αρχή στις προθέσεις μου και ήταν πλήρως συμβατό με την οικουμενικότητα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Η Ιστορία ήρθε να προσθέσει στοιχεία αδιάσειστα πως τα ζητήματα αυτά που έθιξε ο προφητικά φιλάνθρωπος αυτός συγγραφέας, ταλάνισαν αιώνες και δεκαετίες του περασμένου αιώνα μας τη χώρα αυτή. Ο γάμος ήταν ήδη από τα αρχαία χρόνια ένα είδος αγοραπωλησίας για τη γυναίκα. Στο χρυσό αιώνα του Περικλή υπήρξε ένα κομβικό σημείο της ανακατανομής της προίκας, που πέρασε στα χέρια των ανδρών και με το πέρασμα των αιώνων, αυτός ο άνισος και άδικος για τη γυναίκα θεσμός εκφυλίστηκε κι άλλο.
Ο Παπαδιαμάντης στη σκηνή του προικοσύμφωνου τα λέει όλα! Και εγώ προσπάθησα να τα ερμηνεύσω με τη δύναμη της εικόνας. Προσπάθησα να "μιλά" η όψη των ανθρώπων, των κοστουμιών και της παραταγμένης προίκας. Η χωροταξία χάραζε μία κάτοψη που προσπάθησε να αποτυπώσει την τραγικότητα του θέματος και της εποχής.
"Animal" / "Μέντιουμ" - Βασιλεία Ροζάνα
Πόσο ρόλο έπαιξε η έντονη σωματικότητα της ταινίας Animal στην επιλογή των κοστουμιών; Πώς προσέγγισες τον χαρακτήρα της Κάλιας, αλλά και του υπόλοιπου cast χωρίς να υποπέσεις σε κλισέ που έχουν να κάνουν με την εποχική εργασία, αλλά ταυτόχρονα σκιαγραφώντας με τέτοια πιστότητα αυτόν τον άγριο κόσμο;
Για την δημιουργία των κοστουμιών εμπνέομαι από το σώμα, την κίνηση, τον λόγο και την ερμηνεία του εκάστοτε ηθοποιού/ερμηνευτή. Για την προσέγγιση των χαρακτήρων/ρόλων της ταινίας, μελέτησα το σενάριο, συζητήσαμε και μοιραστήκαμε σκέψεις με τη Σοφία (σ. Εξάρχου την σκηνοθέτρια της ταινίας) και τους υπόλοιπους καλλιτεχνικούς συνεργάτες.
Μετά το στάδιο της έρευνας οραματίστηκα τον αισθητικό κόσμο της ταινίας. Ακολούθησε ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των κοστουμιών και των ειδικών κατασκευών σε αρμονική σύνθεση μεταξύ τους.
Η αφήγηση της εφηβείας απασχολεί όλο και περισσότερο τη μυθοπλασία τελευταία, αλλά η ενδυματολογική της ερμηνεία έχει συνήθως πιο ωραιοποιημένες εικόνες. Εσύ από την άλλη επιλέγεις στο "Μέντιουμ" μια πιο ήσυχη οδό - σχεδόν εσωστρεφή - παρά το ανάλαφρο των ενδυμάτων εξαιτίας της εποχικότητας. Πού στράφηκες για να έρθεις ξανά κοντά στο εφηβικό βίωμα και πόσο διαμόρφωσε την ενδυματολογική προσέγγιση ο Αύγουστος ως χρονικό πλαίσιο;
Η αφετηρία για την έρευνα και τον σχεδιασμό των κοστουμιών ήταν η εποχή/το καλοκαίρι στην Αθήνα κατά την οποία διαδραματίζεται το σενάριο.
Πηγή έμπνευσης ήταν οι συζητήσεις με τους ηθοποιούς, οι πρόβες με την Χριστίνα (σ. Ιωακειμίδη σκηνοθέτρια της ταινίας) και η συνεργασία με τους υπόλοιπους καλλιτεχνικούς συνεργάτες.
